YÖNETMELİKLER


UZMAN ERBAŞ YÖNETMELİĞİ
shadow

UZMAN ERBAŞ YÖNETMELİĞİ

UZMAN ERBAŞ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
       Amaç
       Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik uzmanlık görev yerlerine ait erbaş kadrolarında uzman onbaşı ve uzman çavuş olarak istihdam edilecek personelde aranacak nitelikleri, müracaat şeklini ve zamanını, müracaatın kabul edilmesini, sözleşmenin yapılması ve feshedilmesi sebeplerini, atama, verilecek sicilin şekil ve usullerini ve bunlara yapılacak işlem şeklini, derece yükselmesi ve kademe ilerlemesi ile terfi esaslarını, sözleşmenin feshi ve uzatılmasında uygulanacak esasları, ayırma ve ayrılma esaslarını, astlık-üstlük münasebetlerini, tâbi oldukları statü ve haklarını, astsubay sınıfına geçirilecekler için uygulanacak esaslar ile bu hususlardaki işlem şeklini ve ilgili diğer hususları düzenlemektir.
       
       Kapsam
       Madde 2
— Bu Yönetmelik, Türk Silahlı Kuvvetlerinin erbaş kadrolarında istihdam edilecek uzman erbaşlarla, bunları istihdam edecek ve bunların istihdamı ile ilgili birlik, kurum ve kuruluşları kapsar.
     
       Dayanak
       Madde 3
(Değişik:RG-8/6/2011-27958) Bu Yönetmelik, 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 19 uncu maddesi ve 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanununun 8 inci maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
       
       Tanımlar
       Madde 4
— Bu Yönetmelikte geçen;
       Uzman çavuş: En az lise veya dengi okul mezunu çavuşlar veya en az ilköğretim okulu mezunu olup, muvazzaflık hizmetini çavuş rütbesi ile tamamlayanlardan, muvazzaflık hizmetini müteakip, Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik görev yerlerinde veya çavuş kadro görev yerlerinde, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu esaslarına göre istihdam edilenler ile bu Yönetmelikte belirtilen esaslara göre uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa geçirilenleri,
       Uzman onbaşı: En az ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu olup, muvazzaflık hizmetini onbaşı veya er olarak tamamlamayı müteakip, Türk Silahlı Kuvvetlerinin devamlılık arz eden teknik ve kritik erbaş kadrolarında istihdam edilenleri,
       Uzman erbaş: 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu hükümlerine göre istihdam edilen uzman çavuş ve uzman onbaşıları,
       Sicil yılı: Bir sicil yılını, o yılın 2 Mayıs tarihinden başlayıp bir sonraki yılın 2 Mayıs tarihine kadar olan süreyi,
       Sözleşme yılı: Sözleşme başlangıç tarihinden sözleşme bitiş tarihine kadar birer yıllık süreleri,
       İzin yılı: 1 Ocak ilâ 31 Aralık tarihleri arasını ihtiva eden süreyi,
       (Değişik:RG-17/6/2011-27967) İzin süresi: Bir izin yılı içerisinde, yol süresi hariç olmak üzere kırk beş günü, ifade eder.


İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
       Duyuru
       Madde 5 — Devamlılık arz eden teknik ve kritik uzmanlık görevleri için Genelkurmay Başkanlığınca gerekli görüldükçe yayımlanan prensipler çerçevesinde kuvvet komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca; önceki yıl uygulamaları ve yeni ihtiyaçlar dikkate alınarak uzman erbaş istihdamı ile ilgili direktif yayımlanır ve alım tarihleri uzman çavuş ve uzman onbaşı olarak ast birlik ve kurumlar ile askerlik şubelerine yayımlanarak ilgili personele duyurulur.
       Terhisten sonra uzman erbaş olmak isteyenler için kuvvet komutanlıklarınca, Jandarma Genel Komutanlığınca ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenecek tarihlerde basın organlarında, uzman erbaşlığı tanıtıcı, başvuru şekil ve şartlarını açıklayan ilânlar verilir.
       Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları dikkate alınarak istihdamı plânlanan uzman erbaş kadroları hakkında 18/5/1929 tarihli ve 1453 sayılı Zabitan ve Askerî Memurların Maaşatı Hakkında Kanunun 2 nci maddesi hükmü uygulanır.
       
       Personelde aranacak nitelikler

       Madde 6 — Uzman erbaş olarak alınacaklarda aşağıdaki şartlar aranır:
       a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,
       b) En az ilköğretim veya dengi okul mezunu olmak (Genelkurmay Başkanlığı tarafından ihtiyaç duyulacak, özel ihtisası gerektiren sınıf, branş ve ihtisaslarda, ilköğretim mezunlarından çok üstün başarı belgesi alanlar, kuvvet komutanları veya Jandarma Genel Komutanı yahut Sahil Güvenlik Komutanının kararları ile uzman erbaş olarak alınabilirler. Bunların uzman çavuşluğa yükselmelerinde lise mezunu şartı aranmaz.),
       c) Tespit edilen görev yerinde ihtisas sahibi olmak,
       ç) Sağlık durumunun uzman erbaşlığa elverişli olduğunu, askerî hastahanelerden alacağı raporla kanıtlamış olmak,
       d) Askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenler için, uygun nitelik belgesi almış olmak,
       e) (Değişik:RG-27/3/2013-28600) Muvazzaflık hizmeti sırasında veya terhisinden itibaren üç yıl içinde ve müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibariyle yirmi beş yaşını bitirmemiş olmak şartıyla; kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından alım için görevlendirilen birimlere müracaat etmek,
       f) İstekli olmak, g) Güvenlik soruşturması uygun olmak, ğ) Askerî öğrencilik ile ilişiği kesilmemiş olmak,
       h) Türk Silahlı Kuvvetlerinde daha önce subay, astsubay, uzman jandarma veya uzman erbaş olarak istihdam edilmemiş olmak,
       ı) (Değişik:RG-21/1/2016-29600) Ayrıca;
       1) Verilen ceza, ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse veya affa uğrasa dahi; Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasniî, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı yahut 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askerî Ceza Kanununun 148 inci maddesinde yazılı suçlardan mahkûm olmamak,
       2) Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan adlî veya askerî mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûm olmamak,
       3) Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olmamak.
       i) (Mülga:RG-21/1/2016-29600) Uzman erbaş olmak için gerek muvazzaflık görevini yaptığı sırada, gerekse terhislerini müteakip başvuruda bulunan ve alınmaları uygun görülen personelin, güvenlik soruşturmaları; kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yaptırılır. Güvenlik soruşturması tamamlanmayan personel, göreve başlatılmaz. Türk Silahlı Kuvvetlerinin manevî şahsiyetine gölge düşüren veya askerliğin şeref ve haysiyeti ile bağdaşmayacak eylemlerde bulunanlar ile tutum ve davranışları ile yasa dışı siyasî, yıkıcı, bölücü ideolojik görüşü benimseyenler. Uzman Erbaş olarak istihdam edilmezler.
       Birlik komutanlıkları tarafından uzman erbaş olmaya lâyık görülenler için, en az ilköğretim okulu veya dengi okul mezunu erbaş ve erlerin terhis çizelgelerinin "ihtisas kod numarası" kısmına, uzman erbaş olacaklar için nitelik belgesindeki (EK-A) nitelikler dikkate alınarak, "Uzman erbaş olmaya lâyıktır" ibaresi yazılır ve ilgililere terhislerinden önce bilgi verilir. Bunlardan, kendi sınıf, branşının dışında başka bir görevde çalıştırılanların ihtisas kod numaraları, muvazzaf askerliği fiilen yaptığı görevin numarası olarak yazılır.
       
       Müracaat zamanı ve müracaat

       Madde 7 — Yayımlanan duyurulara göre, uzman erbaş şartlarını haiz ve istekli olanlar, terhislerine en geç altı ay kala, bir dilekçe ile şahsî dosyalarının muhafaza edildiği ilk amirlerine müracaat ederler. Müracaatlar; personelin bağlı olduğu alay (ve eşidi) veya müstakil tabur (ve eşidi) komutanlıkları ile eşidi kurum amirliklerinde toplanır. Bu makamlardan daha üst makamlara doğrudan bağlı birlik, karargâh ve kurumlarda görevli olanların müracaatları; tugay, tümen, kolordu, ordu (ve eşidi) komutanlıkları ile eşidi kurum amirliklerinde ve jandarma bölge komutanlıklarında; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığında ise personel başkanlıklarında toplanır.
       Terhis olduktan sonra uzman erbaş olmak isteyenler; görev almak istedikleri bölgeyi de belirten bir dilekçeye, kayıtlı bulundukları askerlik şubelerinden alacakları kendilerine ait terhis çizelgesinin bir suretini de ekleyerek doğrudan kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından alım için görevlendirilen komutanlıklara müracaat eder.
       
       Değerlendirme ve müracaatın kabulü

       Madde 8 — Değerlendirme ve müracaatın kabulü aşağıdaki sıraya göre yapılır:
       a) Müracaat eden personelin durumu, müracaatların toplandığı makamlarda teşkil edilecek üç kişilik heyet tarafından incelemeye tabi tutulur. Bu heyetler:
       1) Müstakil taburlarda; (ve eşidi) müracaat eden personelin bağlı olduğu bölük (batarya) komutanı ile tabur bağlısı diğer bir bölük (batarya) komutanı ve isteklinin bölüğünün bir astsubayından (bulunmadığı takdirde ilişkili bir astsubay),
       2) Alaylarda; (ve eşidi) müracaat eden personelin bağlı olduğu tabur ve bölük (batarya) komutanı ile isteklinin bölüğünün bir astsubayından (bulunmadığı takdirde ilişkili bir astsubay),
       3) Askerî kurum amirliklerinde; kurum amiri tarafından belirlenecek istekli ile ilişkili iki subay ve bir astsubaydan,
       4) Tugay eşidi ve daha üst komutanlıklara doğrudan bağlı, müstakil bölük ve eşidi birlikler ile Askerî kurumlarda, kurmay başkanlarınca veya kurmay başkanınca verilecek yetkiye göre kurum amirlerince belirlenecek istekli ile ilişkili iki subay ve bir astsubaydan,
       5) Terhislerinden sonra müracaat edenlerin işlemlerini yürütmek üzere kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından alım için görevlendirilen komutanlıklara müracaat eden aday adaylarının miktarlarına bağlı olarak, biri o Kuvvet Komutanlığının temsilcisi olmak üzere, subay ve astsubaylardan kurulacak yeteri kadar müracaat kabul ekibinden, teşekkül eder.
       b) Askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenler için, teşkil edilecek heyet tarafından yapılacak incelemeyi müteakip her aday hakkında, "Uzman Erbaş Olacaklar İçin Nitelik Belgesi (EKA)", doldurma talimatına uygun olarak tanzim edilir. Niteliklere verilen notların ortalamalarının toplamı, 100 tam notun 80 (dahil) ve daha yukarısı olanlar tespit edilir. Heyet tarafından olumlu tespit edilen personele ait tüm belgeler, kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından uzman erbaş alımı için görevlendirilen komutanlığa gönderilir.
       Terhis belgelerinde veya müracaat belgelerinde "Uzman Erbaş Olur" kaydı olanlar, yapılacak değerlendirmeler sonunda aldıkları puanları eşit olan adaylar arasından tercih edilir.
       Terhisinden sonra müracaat edenler ile gerekli görülmesi hâlinde askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenlerden başvurusu kabul edilenler, kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından görevlendirilecek komutanlıklarca fizikî kabiliyet, mülakat, nazarî uygulamalı sınava tâbi tutulur. Sınavda başarılı olanlar, ilgili komutanlıklar tarafından sağlık raporu için tam teşekküllü askerî hastahaneye sevk edilir.
       Müracaatların şekli, kabulü ve sıralamasıyla ilgili esaslar ile sınavların zamanı ve şekliyle ilgili diğer hususlar; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönergelerde belirtilir.
       c) Müracaatların toplandığı müstakil tabur ve alay komutanlıkları ile eşidi kurum amirlikleri, askerî hastahanelerden uygun sağlık raporu alanların dilekçelerine, onaylanmış olan nitelik belgesi ile sağlık raporu ve varsa diğer belgeleri ekleyerek terhislerine en geç beş ay kala bağlı oldukları bağımsız tugay, tümen (ve eşidi) komutanlıkları ile eşidi kurum amirliklerine gönderirler. Bu makamlarca ve daha üst komutanlıklara doğrudan bağlı birliklerde görev yapanların evrakları ise, 7 nci maddedeki esaslara göre yapılacak incelemeyi müteakip, terhislerine en geç dört ay kala ilgili kuvvet komutanlıklarına veya Jandarma Genel Komutanlığına yahut Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir. Terhislerinden sonra müracaat ederek yapılan sınavda başarılı olup, sıralamaları ihtisaslarına göre yapılmış olanların evrakları ise, sağlık raporları ile birlikte, eksiksiz olarak, alımlar için görevli komutanlıklarca doğrudan ilgili kuvvet komutanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir.
       ç) Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı, ilgili makamlardan intikal ettirilen başvuruları/sınav sonuçlarını inceler. Branş ve ihtisaslardaki boş uzman erbaş kadrolarını da dikkate alarak, alınmaları uygun görülenlerin görevlendirilmelerini (dağıtımını) ismen yapar. Sevkleri için, görevlendirme emrini (dağıtım emrini) terhisten bir ay önce, isteği yapan birlikte bulunacak şekilde gönderir. Ancak güvenlik soruşturması tamamlanmayanların, soruşturma sonuçlarının alınmasını müteakip görevlendirilmeleri (dağıtımları) yapılır. Bu durumda olanların görevlendirilmeleri terhis olduktan sonra tamamlanır.
       Terhisten sonra müracaat eden ve uzman erbaş olması uygun görülenlerin, görevlendirme emrinin bir sureti kendisine tebliğ edilir ve emrin alındığı tarihten itibaren bir ay içinde görev alacağı birliğe katılması istenir. Bunlara ait görevlendirme emrinin bir sureti de görev yapacağı birliğe gönderilir.
       d) Askerlik hizmetini yapmakta iken müracaat edenlerden, yayımlanan boş kadro görev yerlerine birden fazla müracaat olması halinde seçim, nitelik belgesindeki not toplamı yüksek olanlardan, eşit olması halinde seçim öncelikle 4, 5, 8 ve 10 uncu niteliklerdeki notları yüksek olanlardan başlamak üzere yapılır.
       Terhisten sonra uzman erbaş olmak üzere müracaat edenlerin öncelik sırası; bedenî ve zihnî sınavlarda alınan not ortalamaları, er veya erbaş terhis çizelgesindeki öğrenim durumu, ceza durumu, sivil hayattaki sanatı ve mesleği, bildiği yabancı dil durumu, askerlikteki ehliyetinin kadro görev yerine uyumu ile "uzman erbaş olur" kanaati, dikkate alınarak saptanır.
       e) Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yapılan inceleme ve dağıtımda personelin istek formunda belirtilen görev mahallerine tertip edilmeleri öncelikle dikkatte bulundurularak uzman erbaşlık işlemleri yukarıdaki komutanlıklarca (kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı) tekemmül ettirilir. Bu şekilde göreve alınanların işlemleri terhis tarihinden sonra en geç bir ay içinde tamamlanır.
       f) (Değişik:RG-3/8/2012-28373) Uzman erbaş olarak alınanların bundan sonraki bütün işlemleri (terfi, sözleşmenin uzatılması, sözleşmenin feshi, ilişik kesme ve özlük haklarına ilişkin işlemler ile buna benzer diğer işlemler) bağlı oldukları Sahil Güvenlik Ana Ast komutanları, tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanları, eşidi eğitim merkezi komutanlıkları ile eşidi kurum amirlerince; kolordu ve ordu (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirliklerinde kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birliklerinde personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığı karargâhında ise Sahil Güvenlik Kurmay Başkanı tarafından yapılır.
       g) Temel askerlik eğitimini yapmakta olan erlerden uzman erbaş olmak için müracaat eden ve birlik değerlendirme heyeti tarafından müracaatı kabul edilenler; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca ihtiyaç duyulan sınıf ve branşlarda istihdam edilebilecekleri muhtemel kadro görev yerleri dikkate alınarak yetiştirilirler ve kıt'alarda takip edilirler. Bunlardan komutanlıklarınca uzman erbaşlığa layık görülenler, gerekli işlemleri tamamladığında uzman erbaşlığa nasbedilirler.
       (Ek fıkra:RG-8/6/2011-27958) Sözleşmeli erbaş veya sözleşmeli er olarak görev yapanlar ile söz konusu personelden kendi kusurları olmaksızın sözleşmesi feshedilen, kendi isteği ile sözleşmesini yenilemeyen veya ayrılanlar; seçim ve sınav aşamalarında başarılı olmaları halinde, yapılacak sıralama sonucunda aynı puanı alan diğer adaylar arasından öncelikli olarak tercih edilir.
     
        İşlemlerin tamamlanması ve sözleşmenin yapılması

       Madde 9 — Muvazzaflık hizmetini yaparken müracaat edenlerin dağıtım emrini alan ilk âmir, uzman erbaş olarak alınacak personele emri tebliğ eder. Tebliğden sonra kendi birliğinde görev alacakların terhis tarihinde taahhüt senedini imzalayarak uzman erbaş olarak göreve devamı sağlanır. Görev almak istediği mahalden başka yerde bulunan birlik, karargâh ve kurumlarda görev alacaklar ise, terhislerini müteakip görev alacakları mahalle sevk edilir ve o birlikte taahhüt senedini imzalayarak göreve başlarlar. Bu şekilde gerek kendi birliğinde, gerekse diğer birliklerde göreve başlayanlara, bir aya kadar izin verilir. Bu izin yıllık izinden mahsup edilir. Muvazzaflık hizmetini yapmakta olduğu mahalden başka bir yerde bulunan birlikte görev alacakların sevk giderleri, erbaş ve erler gibi Devlet tarafından karşılanır. Terhis tarihinde güvenlik soruşturması tamamlanmayanlar, terhislerini müteakip bu soruşturmanın tamamlanması ile birlikte göreve başlatılırlar. Bunlara, terhis olmuş personele uygulanan işlemler uygulanır. Terhis olduktan sonra, müracaat edenler, görevlendirme emrini (dağıtım emrini) aldıktan sonra bir ay içinde görev alacağı birliğe katılır ve taahhüt senedi imzalayarak göreve başlarlar. Uzman erbaşlar için göreve başlama tarihi, taahhüt senedinin imzalanarak verildiği tarihtir. İlk taahhüt senedi; iki yıldan az, beş yıldan fazla olamaz. Taahhüt senedi, (EK-B) de yer alan forma göre tanzim edilir.
       Kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca uzman erbaşlara ait ilgili makamlardan kendilerine intikal ettirilen başvuru dilekçesi, nitelik belgesi, sağlık raporu ve varsa diğer belgeler, uzman erbaşların görev alacağı komutanlığa gönderilir.
       Uzman erbaş olarak alınanların muvazzaflık hizmetini yaptıkları birlikteki ilgili amirleri, muvazzaflık hizmetini müteakip terhis işlemini yaptıktan sonra, askerlik yoklamasında dikkate alınmak üzere dağıtım emrinin bir suretini de ilâve ederek muvazzaflığa ait şahsî dosyasını (terhisten sonra müracaat edenler için sadece dağıtım emrini) askerlik şubesine gönderir. Uzman erbaş istihdam eden birlik ve kurumlarda "subay, astsubay kullanma yeri defteri"ne benzer "uzman erbaş kullanma yeri defteri" tutulur. Uzman erbaş istihdam eden ilgili amir, gönderilen belgeleri ihtiva edecek şekilde bir dosya hazırlar. Uzman erbaşların herhangi bir şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesilmesini müteakip, ilgili amirdeki şahsi dosyası, usulüne uygun olarak ilgili kuvvet komutanlığına veya Jandarma Genel Komutanlığına yahut Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir.
       Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilen uzman erbaşlar hakkında "Terhis Belgesi" ve son üç yıla ait "Emekli Sandığı Kesenek Bordrosu" düzenlenerek, sözleşme yapmaya yetkili komutanlıklar veya kurum amirlikleri tarafından Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne gönderilir.


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sicil İşlemleri, Kademe İlerlemesi ve Derece Yükselmesi ve Terfileri, Uzman Onbaşıların Uzman Çavuşluğa Terfileri, Sözleşmenin Uzatılması, Görevde Başarısız Olma ve Kendilerinden İstifade Edilememe Hâlleri ile Sözleşmenin Fesh Edilmesi Sebepleri


       Sicil işlemleri, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi
       Madde 10(Değişik:RG-12/11/2008-27052)
       Uzman erbaşlar, aşağıda belirtilen esaslara göre kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi yaparlar.
       a) Kademe ilerlemesi yapılabilmesi için;
       1) Bulunduğu kademede en az bir yıl çalışmış olması,
       2) O yıl içinde olumlu sicil almış olması,
       3) Bulunduğu derecede ilerleyebileceği bir kademenin bulunması, şarttır.
       b) Derece yükselmesi yapılabilmesi için;
       1) Derecesi içinde en az üç yıl ve bu derecenin üçüncü kademesinde bir yıl çalışmış olması,
       2) Bulunduğu derecenin her kademesinde olumlu sicil alması,
       3) Yükselebileceği bir üst derecenin bulunması, şarttır.
       Uzman erbaş hakkında sözleşmenin imzalanıp göreve alınmalarını takip eden ilk "2 Mayıs" tarihi itibarıyla, (EK-C) de örneğine yer verilen sicil belgesi tanzim edilir. Eğer göreve alınma tarihi ile takip eden "2 Mayıs" tarihi arasında geçen süre üç aydan kısa ise, ilk sicil belgeleri üç ayın doldurulduğu tarihte, müteakip sicil belgeleri her yılın "2 Mayıs" tarihi itibarıyla düzenlenir. Sicil belgesinde her niteliğe on üzerinden not verilir. Notlar tam sayı veya 1/2 kesirli olarak verilir. Sicil tam notu 100 dür. Sicil üstleri bütün niteliklere ayrı ayrı not vermek zorundadır. Sicil üstlerinin verdikleri notların toplamının ortalaması, o yılın sicil notunu teşkil eder. Bölüm sonucu tam sayı çıkmazsa iki hane yürütülür.
       Uzman erbaşlar için sicil yazmaya yetkili sicil üstleri ile ilgili olarak, bu Yönetmelikte belirtilmiş olan istisnalar haricinde, 28/12/1998 tarihli ve 23567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Astsubay Sicil Yönetmeliğinin 5 ilâ 18 inci madde hükümleri uygulanır.
       Uzman erbaşların birinci sicil üstleri; en az kısım, unsur, top, tim, takım, karakol, bölük komutanı veya bunların eşidi görev yerlerinde komutan veya amir olan en az astsubay kıdemli çavuş rütbesindeki kişilerdir.
       Astsubaylar, uzman erbaşların ikinci sicil üstü olabilirler, üçüncü sicil üstü olamazlar. İkinci sicil üstünün astsubay olması hâlinde, üçüncü sicil üstü yetki devri yapamaz, sicil düzenlemek zorundadır.           Sicilin olumlu olabilmesi için sicil notunun, sicil tam notunun yüzde altmış (%60) ve daha yukarısı olması gerekir. Kademe ilerlemesi işlemleri asgarî üçüncü sicil amirliği seviyesinde, derece yükselmesi işlemleri sözleşme yapmaya yetkili komutanlık veya kurum amirleri tarafından yapılır ve ilgili komutanlıklara bildirilir.
       Sicil dönemi içinde sicil üstünün veya sicil alan personelin görevinden ayrılması hâlinde ayrılış sicili düzenlenmesine ilişkin hususlar için, 28/12/1998 tarihli ve 23567 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Astsubay Sicil Yönetmeliği hükümleri uygulanır. Ayrıca uzman erbaşların sicil belgeleri, ikinci sicil amirinde açılacak özel bir dosyada muhafaza edilir. Bu maddede belirtilen istisnalar haricinde üçüncü sicil üstleri; not verme ve yazılı kanaat yazma yetkisi hariç olmak üzere diğer yetkilerini, lüzum gördükleri takdirde her sicil döneminde yazılı emirle ikinci sicil üstlerine devredebilirler.  
       (Ek fıkra:RG-28/5/2015-29369) Muvazzaf askerlik görevini yaptıktan sonra uzman erbaşlığa alınanların muvazzaf askerlikte geçen süreleri aylığa esas kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle derece yükselmesinde de değerlendirilir. Yapılan intibaktan dolayı aylık veya diğer özlük haklarına ilişkin olarak herhangi bir fark ödemesi yapılmaz.
     
       Uzman onbaşıların uzman çavuşluğa terfileri

       Madde 11 — Uzman onbaşılardan bir yıllık hizmet süresini tamamladıktan sonra, istekli oldukları ve görevdeki başarısı sicil belgesi ile tespit edilen ve uzman çavuş olabileceğine dair haklarında olumlu kanaat bulunanlar; tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanlarınca veya eşidi kurum amirlerince; kolordu ve orduya (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikleri için personel başkanlıklarınca veya yetki verilen makamlarca; Sahil Güvenlik Komutanlığında ise Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından uzman çavuşluğa terfi ettirilirler.
       
       Sözleşmenin uzatılmasında uygulanacak esaslar
       Madde 12
— Uzman erbaşlar, sözleşme süresinin bitiminde terhis edilirler. Bunlardan sözleşmelerinin yenilenmesini isteyenlerin istekleri, müteakip sözleşme süreleri bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak kaydıyla, aşağıdaki şartlar altında kabul edilir:
       a) Taahhüt ettiği sürenin bitimine en az üç ay kala (yurt dışı geçici göreve gidecek uzman erbaşlar için altı ay kala) hizmet süresini uzatmak istediğine dair bir dilekçe ile müracaat etmiş olmak,
       b) Almış oldukları son sicil notu, sicil tam notunun yüzde altmış (%60) ve daha yukarısında olmak,
       c) Fiilî kadroda münhal bulunmak,
       ç) İstihdam edildikleri veya edilecekleri kadronun görev özelliklerine göre sınıf ve branşları ile ilgili 8/10/1986 tarihli ve 86/11092 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde belirtilen sağlık niteliklerine sahip olmak.
       d) (Ek:RG-17/6/2011-27967) 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında malul olan isteklilerden, bilgi ve tecrübelerinin sınıfı için faydalı olması ve fiziki noksanlıklarını kapatabilmesi şartıyla mensup olduğu Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Genelkurmay Başkanlığınca uygun görülenler için istihdam edilecekleri kadronun sağlık niteliklerini taşımak,
       (Değişik fıkra:RG-3/8/2012-28373) Bu suretle işlemleri tamamlanan uzman erbaşların sözleşmelerinin uzatılması, istihdam edildikleri Sahil Güvenlik Ana Ast komutanlıklarınca, tugay, bağımsız tugay, tümen, jandarma bölge (ve eşidi) komutanlıklarınca veya eşidi kurum amirlerince, eşidi eğitim merkezi komutanlıklarınca; ordu ve kolordu (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirlikleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikleri için personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığı karargâhında ise Sahil Güvenlik Kurmay Başkanı tarafından tasdik edilir ve ilgili kuvvet komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir. Bu şekilde sözleşmelerin uzatılması tasdik edilenler, yeni bir taahhütname imzalayarak göreve devam ederler. Uzman çavuş ve uzman onbaşıların sözleşmeleri azamî 45 yaşına girdikleri yıla kadar uzatılabilir.
       
       Görevde başarısız olma, kendilerinden istifade edilmeme halleri ve sözleşmenin feshedilmesi sebepleri

       Madde 13 — Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk beş aylık intibak dönemi içerisinde göreve intibak edemeyenler ile ayrılmak isteyenlerin sözleşmeleri feshedilerek, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Peşin olarak ödenen aylık ve aylık ile birlikte ödenen diğer tüm özlük haklarının çalışılmayan günlere ait kısmı geri alınır.
       Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler) anlaşılan, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlar yedekte er kaynağına alınır.
       Ayrıca;
       a) Almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayanların,
       b) (Değişik:RG-21/1/2016-29600) Verilen ceza, ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilse ve affa uğrasa dahi;
       1) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasnii, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflâs gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı mahkûm olanların,
       2) 1632 sayılı Kanunun 148 inci maddesinde yazılı suçlardan mahkûm olanların,
       c) 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 10 uncu maddesinde belirtildiği şekilde sağlık nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanların,
       ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan adlî veya askerî mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûm olanların,
       d) Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olanların,
       e) (Değişik:RG-12/4/2014-28970) Son olarak verilen de dâhil olmak üzere, kararın kesinleştiği tarihten itibaren geriye doğru son bir yıl içinde toplamda otuz gün ve daha fazla oda hapsi veya hizmet yerini terk etmeme cezasına mahkûm olmak veya en son aldığı disiplin cezasından geriye doğru son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam sekiz defa veya daha fazla disiplin cezası alanların,
       f) Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden; bu evlilikleri, 12/3/1997 tarihli ve 22931 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yabancı Uyruklu Kişilerle Evlenen Subay, Astsubay, Sözleşmeli Subay, Sözleşmeli Astsubay, Uzman Jandarma ve Uzman Erbaşlar Hakkında Yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Genelkurmay Başkanlığı tarafından uygun görülmeyenlerin,
       g) Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin veya Türk vatandaşlığından çıkartılanların,
       ğ) (Ek:RG-12/4/2014-28970) Haklarında yüksek disiplin kurulları tarafından Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası verilenlerin,
       Tugay, bağımsız tugay, tümen, bölge (ve eşidi) komutanlarınca veya eşidi kurum amirlerince; ordu, kolorduya (ve eşidi) doğrudan bağlı birlikleri ile eşidi kurum amirleri için kurmay başkanlarınca; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Genelkurmay Başkanlığı ile Millî Savunma Bakanlığına doğrudan bağlı birlikler için personel başkanlarınca veya yetki verilen komutanlıklarca; Sahil Güvenlik Komutanlığında ise Sahil Güvenlik Komutanlığınca sözleşmeleri feshedilmek suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişikleri kesilir.
       Sözleşmenin feshedildiği, ilgili kuvvet komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve ilgili amirine, Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından da ilgili birlik komutanlığına bildirilir. Kendisine tebliği müteakip, yapılacak devir-teslim ve diğer işlemlerin sonunda ilişik kesme ile fesih tamamlanır.
       Her ne sebeple olursa olsun, sözleşmesi feshedilerek Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilen uzman erbaşlar, tekrar Türk Silahlı Kuvvetlerine alınmazlar.
       Uzman erbaş olarak göreve başlamış olup da, daha sonra bu Yönetmelikte belirtilen şartlara sahip olmadığı anlaşılanlar hakkında da fesih işlemi yapılır.



DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uzman Erbaşların Tâbi Oldukları Statü ve Haklar


       Hizmet şartları ve astlık, üstlük münasebetleri
       Madde 14 — Uzman erbaşlar, onbaşı ve çavuş rütbesini taşıyan asker kişi sayılırlar. Muvazzaflık hizmetinde ve yedeklik döneminde iken hizmete çağrıldıklarında er ve emsali rütbedeki erbaşların üstü olup; cezaî müeyyideler ile yargılama usulü bakımından er ve erbaşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olurlar. Disiplin suçları açısından, 22/5/1930 tarihli ve 1632 sayılı Askerî Ceza Kanununun 171 inci maddesi esas alınır. Uzman erbaşların, aynı rütbedeki diğer bir uzman erbaşla astlık üstlük ilişkisi yoktur. Askerî öğrenciler ile astlık üstlük münasebetleri yoktur. Uzman erbaşlar hakkında rütbenin geri alınması fer'î cezası uygulanmaz.
       Hizmete çağrılan yedeğe ayrılmış uzman erbaşlara muvazzaf emsalleri gibi özlük hakları verilir.
       Terhis kaydı, yedeklik yoklaması, hizmete celp, eğitim ve tatbikat gibi yedeklik dönemine ilişkin olarak, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun ilgili hükümleri uygulanır. Bu Kanunda düzenlenmeyen hususlarda 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
       
       Görev
       Madde 15
— Uzman erbaşlar, istihdam edildikleri kadro görevleri ile beraber 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununda erbaşlar için belirtilen görevleri de yaparlar.               
       Giyecek, bakım ve barınmaları
       Madde 16 — Uzman erbaşların giyecek, bakım ve barınmaları er ve erbaşlar gibi Devlet tarafından sağlanır. Uzman erbaşların giyim, kuşam istihkakları Millî Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca düzenlenecek istihkak ve tahsis listelerinde gösterilir.
       
       Tedavi

       Madde 17 — (Değişik:RG-20/3/2009-27175) Uzman erbaşlar ve bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinin tüm sağlık işlemleri hakkında, 4/1/1961 tarihli ve 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu hükümleri uygulanır. Ancak, uzman erbaşların hava değişimi ve istirahat süresinin toplamı, tedavi süresi hariç olmak üzere istirahat ve hava değişiminin başladığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde üç ayı geçemez. Sürenin hesaplanmasına en son alınan hava değişimi ve istirahat süresi dahil edilir. Hava değişimi ve istirahat süresi üç ayı geçenlerin, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlardan barışta ve savaşta görev esnasında veya görev dışında görevlerinden dolayı bir saldırıya veya kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına yakalananlar hakkında kesin işlem kararlı sağlık kurulu raporu onaylanıncaya kadar ilişikleri kesilmez, izinli sayılırlar. (Ek cümle:RG-7/8/2014-29081) Ayrıca, kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh ve sinir hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananlar, sağlık kurulları raporlarında gösterilecek lüzum üzerine, toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulabilir ve bunların da ilişikleri kesilmez. Sıhhî arızası devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında, 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri uygulanır,
       Uzman erbaş emeklileri ile harp malûllüğü, vazife malûllüğü veya adî malûllük aylığı bağlanarak, Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan uzman erbaşlar, bunların bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri ile harp ve vazife malûllüğünü gerektiren nedenlerden dolayı vefat edenlerin maaşa müstahak dul ve yetimleri, 211 sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin (a) ve (b) fıkraları ile 67 nci ve 70 inci maddeleri hükümlerinden aynen istifade ederler.
       Uzman erbaşlardan;
       a) Kendi kusurları olmaksızın idare tarafından sözleşmeleri yenilenmeyenler ile; sözleşme süresi içinde vefat, bir yıl içerisinde 18/3/1986 tarihli ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununda belirtilen süreden daha fazla hava değişimi ve istirahat süresini geçirme (son alınan hava değişimi ve istirahat süresi de dahil olmak üzere), bulunduğu kadronun kaldırılması, istihdam edildiği kadronun sağlık niteliğini kaybetme nedenleriyle sözleşmeleri sona erenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen süre kadar ve on yılı geçmemek üzere,
       b) Sözleşme süresi sonunda kendi istekleriyle sözleşmeleri yenilenmeyenler ile istihdam edildiği kuvvetinin değiştirilmesi veya sınıfının kaldırılması sebebiyle kendi istekleri üzerine sözleşmesi feshedilenler ve bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin ise Türk Silahlı Kuvvetlerinde uzman erbaş olarak hizmet edilen sürenin yarısı kadar ve beş yılı geçmemek üzere,
       Muayene ve tedavi hizmetleri asker hastanelerinde, asker hastanelerinin bulunmadığı garnizonlarda ise garnizon komutanlıklarından sevk alınmak şartıyla kamu sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak verilmeye devam edilir. Bunların sağlık giderleri Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Ancak, kamu kurum ve kuruluşlarının ve sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı doğanlar, bu hakları mevcut olduğu sürece bu maddeye göre sağlanan sağlık hizmetlerinden ve asker hastanelerinden yararlanamazlar.
       Görevde iken işledikleri ve bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlardan, yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlar ile bunların bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin, karar kesinleşme tarihinden itibaren asker hastanelerinden veya kamu sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanmalarına son verilir.
       Sözleşmeleri sağlık nedeniyle sona eren uzman erbaşlardan; sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızalarının tedavisine devam edilenlere (bu haktan yararlanacak uzman erbaş tarafından sözleşmenin sona ermesine neden olan tedavisinin devam ettiğinin askerî hastanelerden alacağı ve onaylatacağı raporla belgelendirdiği sürece), sözleşme sona erme tarihinden başlamak şartıyla on iki ayı geçmemek üzere tedavi süresince, görevdeki emsallerinin almış oldukları net maaşların (27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kıbrıs’a Gönderilecek Türk Askerî Birliği Mensuplarının Aylık ve Ücretleriyle Çeşitli İstihkakları ve Birliğin Başka Giderleri Hakkında Kanuna göre ödenen tazminat ile yabancı dil tazminatı hariç) üçte iki (2/3)si, her ay, sağlık yardımı olarak kurumlarınca ödenir. Bu ödemeden hiçbir kesinti yapılmaz. Ancak, sözleşme sona erme tarihinden itibaren on iki ay içerisinde sözleşmenin sona ermesine neden olan sıhhî arızasından dolayı, 5434 sayılı Kanuna göre malûllük aylığına hak kazananlara, hak kazandıkları tarihten itibaren söz konusu yardım kesilir. Bu husus sağlık yardımını ödeyen birlik tarafından takip edilir.
       Ödemeler uzman erbaşın son görev yaptığı birlik tarafından (birlikleri lağv edilen uzman erbaşlara bir üst birlik tarafından) hastanelerden alınan raporlara göre, sözleşmenin feshedildiği tarihi takip eden ay başından itibaren, belgelerin tanzimi sırasında geçen süreler için hak edilen sağlık yardımı da dikkate alınarak bütçenin, "Sağlık Amaçlı Transferler" ekonomik kodundan ödenir. Geçmiş süreler için yapılacak ödemelerde; ait olduğu aydaki katsayılar dikkate alınır, faiz ödemesi yapılmaz.
       
       İzin
       Madde 18
— (Değişik:RG-17/6/2011-27967)
      (Değişik fıkra:RG-14/8/2015-29445) Uzman erbaşların barışta her yıl otuz gün yıllık planlı izin hakları vardır. Bu müddete yol dâhil değildir. Ayrıca kısa süreli mazeretlerde kullanılmak üzere onbeş güne kadar yıllık mazeret izni verilebilir. Yıllık planlı izine giden personele takvim yılında bir defa olmak üzere intikal aracına bağlı olarak, fiilen yolda geçecek süreler göz önüne alınarak, izin vermeye yetkili makam tarafından 4 güne kadar yol izni verilir. Yıllık planlı iznin planlandığı tarihte kullanılması esastır. Personelin mazeretine istinaden izin talebinde bulunması durumunda öncelikli olarak yıllık mazeret izni kullandırılır. Yıllık izinlerin verilmesi, zamanı ve süresi hizmetin aksamaması esas alınmak suretiyle kıt’a, karargâh ve kurum amirlerince düzenlenir. On beş günlük yıllık mazeret izni dışında uzman erbaşlara;
       a) Eşinin doğum yapması, eşinin ölümü, çocuğunun ölümü, kendisinin veya eşinin ana, baba veya kardeşinin ölümü hallerinin her birinde isteği üzerine on güne kadar; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi halinde isteği üzerine yedi güne kadar,
       b) Doğumda veya doğum sonrası aylıklı izin veya analık izni süresi içerisinde eşinin ölümü halinde, isteği üzerine uzman erbaşa anne için öngörülen süre kadar,
       c) Yangın, deprem, su baskını gibi olağanüstü bir mazeret dolayısıyla bir yıl içerisinde otuz güne kadar,
       ç) 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte, kendisine Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilmiş, sağlık kuruluşlarından alacakları engelli sağlık kurulu raporu ile en az yüzde 70 oranında engelli ya da süreğen hastalığı olan çocuğunun (çocuğun evli olması durumunda eşinin de en az yüzde 70 oranında engelli olması kaydıyla) hastalanması hâlinde hastalık raporuna dayalı olarak ana veya babadan sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar, mazeret izni verilebilir. Verilen mazeret izinleri yıllık izne mahsup edilmez.
       (Değişik fıkra:RG-14/8/2015-29445) Uzman erbaşlar yıllık planlı izinlerini yurt dışında geçirmek istemeleri durumunda, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı veya bu komutanlıkların seminer, müşahede gezisi ve ziyaretler için ve seyahat maksadıyla yetki vereceği asgari tugay ve eşiti kıta komutanlıkları yahut karargâh veya askeri kurum amirlikleri; tarafından talepleri değerlendirilerek, bu konuda karar verilir. Yetki devri hallerinde, verilen yurtdışı izinleri yetki devri yapan makamlara bildirilir. İlk sözleşme yılı ve sözleşmenin sona erdiği yıl için izin süresi, bu yıllar içerisinde yapılan görev süresine göre belirlenir. İzinler; 6/9/1961 tarihli ve 10899 sayılı, 7/9/1961 tarihli ve 10900 sayılı, 8/9/1961 tarihli ve 10901 sayılı Resmî Gazete’lerde yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Yönetmeliği esaslarına göre düzenlenir. Mevzuat hükümlerine uygun olarak alınan istirahatlerin yurt dışında geçirilmesi de izne tabidir.
       (Ek fıkra:RG-28/6/2013-28691)(Değişik fıkra:RG-14/8/2015-29445) Uzman erbaşlara, bakmakla yükümlü olduğu veya refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren önemli bir hastalığa tutulmuş olması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine, aylık ve özlük hakları korunarak üç aya kadar izin verilebilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır. Bu sürenin bitimini müteakip istekleri üzerine ayrıca altı aya kadar aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izinli olarak geçirilen süreler sözleşme süresinden sayılmaz.
       a) Aylıklı ve aylıksız izinler, tugay/bağımsız alay komutanı veya eşiti kıta, karargâh ve kurum amiri (Diğer Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında eşiti makam) tarafından verilir ve Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Personel Başkanlıklarına bildirilir. Personelin izin evrakı sicil amirince şahsi dosyasına konur ve dosya muhteviyatına yazılır.
       b) Refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbî sebepler, refakat edilmediği takdirde hayatî tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, asgari refakatçi sayısı, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır.
        c) Sağlık kurulu raporunda birden fazla refakatçi belirtilmemiş ise aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla personel/kamu görevlisi refakat nedenli mazeret izni kullanamaz.
        ç) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi oniki ayı geçemez.
        d) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde personel iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan personel izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılır.
        e) Refakat izni, rapor süresi boyunca personelin talebi doğrultusunda, önceden belirlenmiş bir plan dâhilinde hastaneden alınan raporda belirtilen süreye uygun olarak parça parça kullandırılabilir.
        f) Bu fıkra hükmü aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak bir defaya mahsus uygulanır. Uzman erbaşlara yıllık izinlerin dışında ayrıca, 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanununun 78 inci maddesinde belirtilen esaslara göre izin verilir. Verilen bu izinler yıllık izinden sayılmaz.
       (Ek fıkra:RG-6/2/2015-29259) Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli personelin bakmakla yükümlü olduğu engelli eşi, engelli çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edilmesi kaydıyla engelli kardeşinin; tıbbi tanılaması yapılmış ve 31/5/2006 tarihli ve 26184 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği veya 18/5/2012 tarihli ve 28296 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliğine göre bir özel eğitim kurumunda kayıtlı olması şartı ile, özel eğitime getirilip/götürülmesi ve eğitime iştiraki maksadıyla, her engelli birey için haftada 8 saat günlük eğitim izni verilir. Engelli çocuk sahibi anne ve babanın her ikisinin çalışması durumunda bu izin, alınan beyana istinaden birine kullandırılır. Anne ve babadan birinin çalışması durumunda, alınan beyana ve gerekçeye istinaden çalışan ebeveyne bu izin kullandırılır. Bu süre ilgili olduğu haftayı geçmeyecek şekilde personelin isteğine göre bir defada veya bölünerek kullandırılır.
       (Ek fıkra:RG-6/2/2015-29259) Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli personelin bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararı ile vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşinin; Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yetkili hastaneden alınması şartı ile raporunda “ağır engelli” ibaresi olan yakınlarının bakımı maksadıyla, her engelli birey için ayrı olmak üzere günde 1 saat günlük bakım izni verilir. Bu sürenin gün içerisinde kullandırılma zamanı personelin isteğine göre düzenlenir. Engelli çocuk sahibi anne ve babanın her ikisinin çalışması durumunda bu izin alınan beyana istinaden birine kullandırılır. Anne ve babadan birinin çalışması durumunda, alınan beyana ve gerekçeye istinaden çalışan ebeveyne bu izin kullandırılır.
       (Ek fıkra:RG-6/2/2015-29259) Her engelli birey için ayrı olmak üzere bir gün içerisinde, günlük bakım izni veya günlük eğitim izinlerinden sadece biri kullanılır.
       (Ek fıkra:RG-6/2/2015-29259) Türk Silahlı Kuvvetlerinde görevli personelin engelli günlük eğitim izni veya engelli günlük bakım iznini verimli kullanabilmesi açısından birlik imkanları ve amirlerin değerlendirmesine göre ulaşım imkanından istifade ettirilebilir.
       (Değişik fıkra:RG-10/5/2016-29708) Uzman erbaşlara hafta sonu, yılbaşı, ulusal, resmi ve dini tatillerde talepleri üzerine hizmet ve görevi aksatmamak ve garnizon görev şartları dikkate alınmak suretiyle garnizon terk izni verilebilir. Garnizon terk izin süresi yıllık izinden mahsup edilmez.
       (Ek fıkra:RG-14/8/2015-29445) Süren yargılamalar ve soruşturmalar nedeniyle savcılığa veya mahkemeye şüpheli, sanık, tanık ve bilirkişi olarak çağrılan asker kişilere çağrıya esas süre ve yol süresi göz önüne alınarak izin verilir. Verilen izin süresi kanuni izinden mahsup edilmez.
       (Ek fıkra:RG-14/8/2015-29445) Mesai saatleri içinde ihtiyaçlarını karşılamaları için personele birinci sicil amirleri tarafından kısa süreli izin verilebilir. Ancak her ne sebeple olursa olsun mesai saatlerinin tamamını kapsayan veya daha uzun süreli izinler yıllık mazeret izninden mahsup edilir.
       (Ek fıkra:RG-14/8/2015-29445) Görev ve hizmet ihtiyacının gerektirdiği durumlarda asgari tugay ve eşiti komutan veya amirin yazılı onayı ile personel izinden geriye çağrılabilir. Personelin izinden çağrılması, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde sözlü olarak yapılabilir ve her halükarda bu durum bir görevlendirme yazısı ile yazılı hale getirilerek bu yazının bir sureti personelin özlük dosyasında muhafaza edilir. Bu personelin izinden dönüş masrafları ile tekrar izne gidiş masrafları 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre ödenir.
       (Ek fıkra:RG-10/5/2016-29708) Yıllık izinde sağlık raporu alınması:
       a) Yıllık iznini kullanmakta iken sağlık raporu verilen personelin istirahat süresinin, yıllık izninin bittiği tarihten önce sona ermesi halinde, yıllık izninin bitiş tarihinde göreve başlar.
       b) Yıllık iznini kullanmakta iken sağlık raporu verilen personelin istirahat süresinin yıllık izninin kalan kısmından daha fazla olması halinde, istirahat süresinin bitimini müteakiben göreve başlar.
       c) Yıllık iznini kullanmakta iken sağlık raporu verilen personelin istirahati ile yıllık izninin aynı tarihte bitmesi halinde, izinlerin bittiği tarihte görevine başlar.
       
       Özlük hakları
       Madde 19
(Değişik fıkra:RG-28/5/2015-29369) Uzman erbaşlara, göreve başlamış olmak kaydıyla sözleşmenin onaylandığı tarihten geçerli olarak 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa ekli “Ek-1 Sayılı Aylık Gösterge Tablosu" üzerinden aylık ödenir. Ayrıca, uzman erbaşlara dereceleri itibarıyla astsubaylar için belirlenmiş olan ek göstergelerin 2/3’ü uygulanır. Ancak, bunlara uygulanacak ek gösterge rakamı 2200’ü geçemez. Uzman çavuşlar, 10 uncu derecenin birinci kademesinden; uzman onbaşılar ise, 11 inci derecenin birinci kademesinden giriş yaparlar. Uzman onbaşılıktan uzman çavuşluğa terfi edenlerin intibakları, bulundukları derece ve kademenin bir üst derecesinin aynı kademesine yapılır. Bu şekilde bir üst dereceye yükselenlerin takip eden ilk derece yükselmesi için bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi ile (b) bendinin (1) numaralı alt bendi hükümleri uygulanmaz. Bütün derece ve kademe ilerlemelerinde, sözleşme tarihine göre yıl hesabı dikkate alınır. Uzman erbaşlara; yan ödemeleri, Silahlı Kuvvetler hizmet tazminatı, aile yardımı ödeneği, doğum yardımı ödeneği, ölüm yardımı ödeneği ve yakacak yardımı, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu esaslarına göre; tayın bedeli 22/6/1978 tarihli ve 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun esaslarına göre ödenir. Uzman erbaşlar mevcut hükümler dahilinde, Millî Savunma Bakanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait konutlardan ve kiralama sisteminden de istifade ederler. Tutuklanan, firar veya izin tecavüzünde bulunan ve cezası infaz edilmekte olan uzman erbaşların aylık ödenek ve tazminatları hakkında, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 65 inci maddesi hükümleri uygulanır. Ayrıca, askeri hizmete ilişkin görevleri sebebiyle haklarında kamu davası açılanlar hakkında 926 sayılı Kanunun Ek 32 nci madde hükümleri uygulanır.           (Ek fıkra:RG.-20/3/2009-27175) Görevde iken işledikleri ve bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen hususlar nedeniyle haklarında dava açılan ancak, yargılama sırasında sözleşme süresinin bitmesi nedeniyle kendi istekleri ile ayrılan uzman erbaşlara, yargılama sonuçlanıp kesinlik kazanıncaya kadar ikramiye ödemesi yapılmaz. Yargılama sonucunda beraat edenlere hak ettikleri ikramiye ödenir. Yargılama sonucunda anılan bentlerde belirtilen şekillerde mahkûm olanlara ise ikramiye ödemesi yapılmaz.
       (Değişik fıkra:RG-28/5/2015-29369) Kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin uzatılmaması sebebiyle veya sözleşme süresini bitirip ayrılanlardan; hizmet süresi beş yılı geçmeyenlere, ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 14/7/1964 tarihli ve 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç) iki katının toplam hizmet yılı ile çarpımından bulunacak miktarda ikramiye verilir. Hizmet süresi beş yılı geçenlere ise, beş yıllık hizmetleri için yukarıdaki esasa göre hesaplanacak tutara; ayrıldıkları tarihte almakta oldukları net maaşları tutarının (375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinde belirtilen ek tazminatlar ile 500 sayılı Kanuna göre ödenen tazminat ve yabancı dil tazminatı hariç), beş yıldan fazla olan hizmet yılı toplamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın ayrıca ilâve edilmesi suretiyle tespit edilecek miktarda ikramiye verilir. Ancak, uzman erbaşlara ödenecek ikramiye, hiçbir suretle ayrıldıkları tarihte almakta oldukları ikramiye ödenmesine esas net maaşlarının yirmi katını geçemez. Bir tam yıldan eksik kalan hizmet sürelerinin ikramiyeleri kıst olarak ödenir. İkramiyelerden; damga vergisi hariç, vergi kesilmez. Emeklilik hakkı kazanan uzman erbaşlara, bu ikramiye ödenmez ve bunlar hakkında 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır. Sözleşmesinin sona ermesinden itibaren, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının, personelin malûllüğü hakkında karar vermesine kadar geçecek süre için verilecek ikramiyeye ilişkin faiz ödemesi yapılmaz.
       Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden; bu evlilikleri, 12/3/1997 tarihli ve 22931 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yabancı Uyruklu Kişilerle Evlenen Subay ve Astsubaylar Hakkında Yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde, Genelkurmay Başkanlığı tarafından uygun görülmeyenlerin, çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin veya Türk vatandaşlığından çıkartılanların veya disiplinsizlik ve ahlâkî nedenlerle sonradan Türk Silahlı Kuvvetlerinde kalması uygun görülmeyenlerin sözleşmeleri fesh edilir ve bunlara ikramiye ödenmez. Astsubay nasbedilenlere de ikramiye verilmez. Sağlık, vefat, istihdam edildiği kuvvet komutanlığının veya sınıfının değiştirilmesi yahut bulunduğu kadronun kaldırılması durumunda bir yılı tamamlamadan ayrılanlara, bir yıl içinde alması gereken ikramiye tutarı, on iki aya eşit olarak bölünmek suretiyle hizmet ettiği her aya isabet eden miktarda ödeme yapılır.
       (Değişik fıkra:RG-17-6/2011-27967) Asgari dört yıl fiili hizmetlerini nedenle kaldırılması veya bu kadrolarda uzman erbaş istihdam edilmesine gerek kalmaması durumlarında, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından sağlık niteliklerine uygun diğer birliklerdeki boş olan uzman erbaş kadro görev yerlerine atanabilir. Bu fıkra uyarınca atanan, kuvvet veya sınıf değişikliği işlemine tabi tutulan uzman erbaşlar, sözleşmenin feshini isteyebilirler. Bu şekilde sözleşmenin feshini isteyen uzman erbaşların istekleri kabul edilir ve bunlara 3269 sayılı Kanun esaslarına göre tahakkuk edecek ikramiye ödenir.
       Uzman erbaşlıktan ayrılanlardan kamu kurum ve kuruluşlarına memur veya sözleşmeli personel olarak atananlar ile iş kanunlarına tâbi olarak çalışanların emekli olmaları durumunda; 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 20 nci maddesi uyarınca ödenecek emekli ikramiyesi veya iş kanunlarına göre ödenecek kıdem tazminatının hesabında, bu maddeye göre ödenen ikramiyede esas alınan hizmet süreleri dikkate alınmaz.
       Vefat eden uzman erbaşların dul ve yetimlerine Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı tarafından aylık bağlanamaması durumunda, bu Yönetmelik esaslarına göre hesaplânacak ikramiye kanunî mirasçılarına aynen ödenir.
       İstekli olanlar, Ordu Yardımlaşma Kurumuna daimî üye olabilirler.
       Uzman erbaşların herhangi bir şekilde Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiklerinin kesilmesi durumunda, sözleşme feshetmeye yetkili komutanlıkça sözleşme fesih onayı, terhis belgesi, hizmet belgesi ve son üç yıla ait emekli keseneği icmal bordrosunun Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne, üye ise Ordu Yardımlaşma Kurumu ve Türk Silahlı Kuvvetleri Dayanışma Vakfının istediği belgeler ilgili kurumlara gönderilir. Kıt'a özlük dosyaları; askerlik şubesi başkanlıklarına gönderilmek üzere ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına gönderilir. Fesihli uzman erbaşlar ile ilgili müracaat ve yazışmalar, askerlik şubesi başkanlıkları tarafından yürütülür. Emeklilik hakkını kazanan uzman erbaşların özlük dosyaları, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından muhafaza edilir.


BEŞİNCİ BÖLÜM
Mesai Saatleri ve İkamet, Kıyafet, Atama ve Geçici Görev, Kimlik Kartı ve Astsubay Sınıfına Geçirilme


       Mesai saatleri ve ikamet
       Madde 20 — Nöbetçi olanlar hariç olmak üzere uzman erbaşlardan isteyenler, 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun bu konudaki hükümleri saklı kalmak şartıyla, gece evlerine gidebilirler. Gece kışlada veya gemide kalmayı kabul edenler, yetkili amirin izni olmadan kışladan veya gemiden ayrılamazlar. Bunlar, mümkün olduğu kadar erbaş ve erlerden ayrı olarak tahsis edilecek yerlerde yatırılırlar. Evlerine gidenler, subay ve astsubay servislerinden istifade edebilirler. Mesai başlangıcında görevleri başında bulunurlar.
       
       Kıyafet ve zatî tabanca

       Madde 21 — Uzman erbaşların kıyafetlerinde, Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
       Buna göre;
       a) Rütbe işareti olarak, uzman onbaşı ve uzman çavuş rütbe işaretini ve bulundukları rütbede her üç hizmet yılını müteakip de bir kıdem işaretini takarlar. Kıdem işareti, sözleşme onaylamaya yetkili makamın onayına müteakip takılır.
       b) (1) Kışlık ve yazlık olarak haricî kıyafetleri, astsubay günlük elbisesinin; eğitim kıyafetleri ise, yaka ve rütbe işaretleri hariç astsubay eğitim elbisesinin aynısıdır.
       Uzman erbaşlar, ilk sözleşmelerini müteakip bedeli karşılığında zatî tabanca edinebilirler ve görevli olmadıkları zamanlarda da resmî veya sivil elbise ile zatî tabancalarını göze görünmeyecek şekilde taşıyabilirler. En az on yıl görev yapıp Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılanlara, istifa veya istifa etmiş sayılmak suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılan subay ve astsubaylar gibi; emeklilik durumunda ise, emekli subay ve astsubaylar gibi silah taşıma ruhsatı verilir.
       
       Atama, geçici görev ve harcırah
       Madde 22
— Uzman erbaşlar, sözleşme süreleri içinde değişik bölge ve garnizonlara, Türk Silahlı Kuvvetlerinin hizmet ihtiyacı esas alınmak suretiyle atanma ve yer değiştirme işlemlerine tâbi tutulurlar, kurs dahil geçici görevle görevlendirilirler. Bu şekilde atanan veya geçici görevle görevlendirilenlere ve ayrıca, terhislerinden sonra uzman erbaş olarak atananlar ile kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin bitiminde ayrılanlara, 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve Bütçe Kanunu esaslarına göre harcırah verilir.
       Uzman erbaşlar ilk atamalarında, atama emrinde belirtilen tarihte birliğine katılırlar. Müteakip atamalarda ise, garnizon dışına yapılan atamalarda personel ilişik kesme tarihinden itibaren en geç on beş gün içerisinde yeni birliğine katılır. Bu süre içerisinde geçerli bir mazereti olmaksızın birliğine katılmayan uzman erbaşın, kendisinden faydalanılamayacağı anlaşıldığında, bu personelin sözleşmeye yetkili eski birliği tarafından, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişiği kesilir. Uzman erbaşların garnizon dışındaki yeni birliğine katılması için öngörülen bu süre, yıllık izin süresinden düşülmez. Aynı garnizon içinde yapılan atamalarda ise personel, müteakip mesai günü başlangıcında yeni birliğine katılır. Malûliyet raporu alıp henüz aylık bağlanmamış olanlara, Kanunun 16 ncı maddesinde düzenlenen ikramiye ödenmez.
       (Ek fıkra:RG-7/8/2014-29081) Uzman erbaşlardan kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi için aldığı atamaya esas sağlık raporlarında belirli uzmanların bulunduğu garnizonlara atanmaları gerektiği belirtilenlerin, atanacakları garnizonlarda askerî hastaneler ile diğer kamu sağlık kurumlarındaki uzmanlardan da istifade edebileceği göz önüne alınarak atanmaları yapılır.
       (Ek fıkra:RG-7/8/2014-29081) Atanma emrini tebellüğ eden personel, kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi için bulunduğu yere en yakın ve tam teşekküllü askerî hastaneden alacağı "Hayati önemi haizdir, tedaviden yararlanır" kayıtlı veya belirli uzmanları bulunan, hastalığının tedavi edileceği sağlık teşkilleri ile iklim, yer ve tedavi koşullarını öngören sağlık kurulu raporlarının yetkili makamlarla tasdik şekline göre bir yıl için bulunduğu garnizonda bırakılır veya ataması sağlık raporunun uygun gördüğü garnizona yapılır.
       (Ek fıkra:RG-7/8/2014-29081) İkinci yıl aynı mazereti ileri sürenlerin atanmalarının 1 yıl daha ertelenebilmesi için, dördüncü fıkrada yer alan esaslar dâhilinde ilgili hastaneden aynı nitelikte sağlık kurulu raporu almaları gerekir.
       (Ek fıkra:RG-7/8/2014-29081) Ömür boyu gözetim altında bulundurulmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamın sürdürülebildiği görme ile bedeni ve zihinsel spastik engellilik hali, kalıtsal yollarla geçen Akdeniz Anemisi gibi hastalıklarla, benzer nitelikte kabul edilen diğer hastalıklar için atamaların ertelenmesinde süre şartı aranmaz. Kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi, bu tür hastalıklara ("özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı raporları alacaklar hariç) yakalanan uzman erbaşların atamaları, Gülhane Askerî Tıp Akademisi veya Gülhane Askerî Tıp Akademisi Haydarpaşa Askerî Hastanelerinin sağlık kurullarından alacakları raporlarda öngörülen garnizonlara yapılır. Bu kapsama giren hastalıklar için ikinci yıldan sonraki müteakip sağlık kurulu raporları iki yılda bir alınır. Özel eğitim amaçlı değerlendirilmek üzere rapor alacakların atamaları ise; Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte, kendisine Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilmiş, sağlık kuruluşlarının sağlık kurullarından alacakları "özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı, Engelli Sağlık Kurulu Raporları ve Rehberlik Araştırma Merkezlerinden alacakları raporda bulunan özel eğitim imkânlarının bulunduğu garnizonlara yapılır veya ertelenir.
       (Ek fıkra:RG-28/5/2015-29369) Üç aya kadarki geçici görevlendirmeler; ilgisine göre Kuvvet Komutanlıklarına, Jandarma Genel Komutanlığına veya Sahil Güvenlik Komutanlığına bilgi verilmek kaydıyla; asgari sözleşme yapmaya yetkili makamlarca yapılır.
       (Ek fıkra:RG-28/5/2015-29369) Üç aydan fazla görevlendirmeler; asgari sözleşme yapmaya yetkili makamların teklifi ile ilgisine göre Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca yapılır.
       (Ek fıkra:RG-28/5/2015-29369) Genelkurmay Başkanlığına doğrudan bağlı kıta ve karargâhlarda görevli uzman erbaşların üç aya kadarki geçici görevlendirmeleri Genelkurmay Başkanlığına bilgi verilmek kaydıyla asgari sözleşme yapmaya yetkili makamlar tarafından; üç aydan fazla geçici görevlendirmeleri asgari sözleşme yapmaya yetkili makamların teklifi üzerine Genelkurmay Başkanlığınca yapılır. Yapılan geçici görevlendirmeler görevlendirilenin özlük haklarının takibi maksadıyla ilgisine göre Kuvvet Komutanlıklarına, Jandarma Genel Komutanlığına veya Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir.
       
       Kimlik kartı
       Madde 23
— Uzman erbaşlara Türk Silahlı Kuvvetleri Kimlik Kartı Yönergesinde gösterilen esaslara göre kimlik kartı verilir.
       
       Astsubay sınıfına geçirilme
       Madde 24 — Uzman erbaşların astsubaylığa geçirilmesiyle ilgili usul ve esaslar ile diğer hususlar aşağıda belirtilmiştir:
       a) Bu bentteki şartları sağlayan uzman erbaşlardan kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, astsubay çavuşluğa nasbedilirler.
       1) Kendi nam ve hesabına Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit edilecek fakülte, yüksek okul veya meslek yüksek okullarından mezun olmak,
       2) Muvazzaf astsubay olmaya istekli olmak ve en az bir yıl hizmeti bulunmak,
       3) (Değişik:RG.-20/3/2009-27175) Başvuru tarihinde dördüncü hizmet yılını tamamlamış, sekizinci hizmet yılını bitirmemiş olmak,
       4) Yapılacak sınavlarda başarılı olmak,
       5) Astsubaylık için sınava müracaat tarihinde uzman erbaşlığa alındığı tarihten itibaren en az bir yıl sicil almış ve almış olduğu mevcut sicil notlarının ortalaması, sicil tam notunun yüzde seksen (%80) ve daha yukarısında olmak,
       6) Genel kültür, meslekî bilgi, karakter ve ahlâk bakımından astsubaylığa lâyık olduğuna ilişkin olarak, sıralı sicil üstlerince hakkında örneğine (EK-Ç) de yer verilen nitelik belgesi olumlu düzenlenmiş olmak,
       7) Dış kaynaktan muvazzaf astsubay olarak temin edilecekler için 8/10/1986 tarihli ve 11092 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde aranan sağlık niteliklerine haiz olmak,
       8) Tâbi tutulacakları temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitiminde başarılı olmak.
       b) Aşağıdaki şartları haiz olan uzman erbaşlardan; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının ihtiyaç duyacağı miktar kadarı, astsubay meslek yüksek okullarında verilecek öğrenim ve eğitimi müteakip astsubay çavuş nasbedilirler.
       1) Astsubay meslek yüksek okullarının bağlı olduğu kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenen ve Genelkurmay Başkanlığı tarafından onaylanan sivil lise veya dengi okullardan mezun olmak,
       2) Muvazzaf astsubay olmaya istekli olmak,
       3) Uzman erbaş olarak en az bir yıl hizmet etmek,
       4) Sözleşme süresi içinde müracaatta bulunmak,
       5) (Değişik:RG-27/3/2013-28600) Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına başvuru tarihinde müracaatın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günü itibariyle yirmi beş yaşını bitirmemiş olmak,
       6) 16/10/2003 tarihli ve 25261 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Astsubay Meslek Yüksek Okulları Yönetmeliği ile usul ve esasları yürürlüğe konulacak yönergede belirlenen astsubay meslek yüksek okuluna girmek için tâbi olacağı sınavda ve gerek görülmesi hâlinde yapılacak mülakat sınavında başarılı olmak,
       7) Astsubay meslek yüksek okulu giriş sınavına müracaat tarihinde, uzman erbaşlığa alındığı tarihten itibaren almış olduğu mevcut sicil notlarının ortalaması, sicil tam notunun yüzde seksen (%80) ve daha yukarısında olmak,
       8) Genel kültür, meslekî bilgi, karakter ve ahlâk bakımından astsubaylığa lâyık olduğuna ilişkin olarak, sıralı sicil üstlerince hakkında örneğine EK-Ç'de yer verilen nitelik belgesi olumlu düzenlenmiş olmak,
       9) Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre askerî öğrenci adaylarında aranan sağlık niteliklerini haiz olmak,
       c) Uzman erbaş statüsünü sona erdirecek suçlardan gözetim altına alınanlar veya tutuklananlar veya taksirli suçlar hariç olmak üzere haklarında kamu davası açılanlar, bu durumlarının devamı süresince astsubaylığa geçirilmek için sınava alınmazlar. Ancak, bunlar hakkında hazırlık soruşturması sonunda "Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı" verilmesi veya yargılama neticesine göre "Beraat" etmeleri hâlinde, diğer şartları da haiz olmak kaydıyla sınava kabul edilirler.
       ç) Astsubaylığa geçirilecek uzman erbaşların eğitimi, özlük hakları ve diğer hususlar:
       1) Uzman erbaşların astsubay meslek yüksek okullarındaki öğrenim ile eğitim süre ve şekilleri, Astsubay Meslek Yüksek Okulları Kanununa göre yürütülür. Kendi nam ve hesabına fakülte ve yüksek okul bitirenlerden astsubay nasbedilecekler, en az üç aylık temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitimine tâbi tutulurlar.
       2) Uzman erbaşların astsubay meslek yüksek okullarında ve temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitimi esnasında, özlük hakları yönünden uzman erbaşlık statüleri devam eder. Astsubay meslek yüksek okullarında öğrenim gören uzman erbaşlarda, evli ve nişanlı olmama durumu ile öğrenime ara vermeme şartı aranmaz. Bunların astsubay meslek yüksek okulunda yatılı olarak kalma ve kalmaması ile ilgili usul ve esaslar; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönergeler ile düzenlenir. Bunlara, okul ve temel askerlik eğitimi süresince 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 143 üncü maddesinde belirtilen öğrenci harçlıkları ödenmez. Bu süre içinde Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı iştirakçilikleri; rütbe, derece ve kademelerine göre emsalleri gibi devam eder.
       3) Çeşitli sebeplerle temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitiminin ders veya eğitim yapılan toplam gün sayısının üçte birine katılmayanlar, başarısız sayılırlar. Sağlık sebebiyle temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitiminin ders veya eğitim yapılan gün sayısının üçte birine katılmayanlar, müteakip eğitim döneminde eğitime katılırlar, aynı sebepten başarısız olmaları hâlinde başarısız sayılırlar. Astsubay meslek yüksek okullarından veya temel askerlik ve astsubaylık anlayışı kazandırma eğitiminden, başarısızlık nedeniyle veya kendi isteği ile ayrılanlardan istekli olan ve uzman erbaş olmak için gerekli şartları taşıyanlar, uzman erbaş olarak göreve devam ettirilirler.
       d) (Değişik:RG-12/4/2014-28970) Astsubay olmaya istekli uzman erbaşların, müracaat esasları ve tâbi tutulacakları sınavlar; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönergelerde belirlenir. Astsubaylığa geçirilecek uzman erbaşların değerlendirilmesi; yapılan yazılı sınavlar sonucu aldıkları notlarına veya puanlarına sicil not ortalamasının yüzde yirmi beş (%25) i, bedenî yeterlilik ve yapılması hâlinde mülakat notunun her birinin yüzde on (%10) u ile mükâfat puanının ilavesi ve ceza puanının düşülmesi ile yapılır. Mükâfat puanı, EK-D de yer verilen Mükâfat Puanları Çizelgesine göre bulunur. Ceza puanı ise, 31/1/2013 tarihli ve 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanununun (2) sayılı çizelgesine göre bulunan toplam puanın 0,118 katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilen puandır. Ceza puanının hesaplanmasında, 6413 sayılı Kanunun (2) sayılı çizelgesinde yer almayan ve taksirli suçlar hariç olmak üzere mahkeme kararı ile verilen para cezaları için 4 puan, diğer hapis cezaları için 4,5 puan esas alınır. Bu puanlar da 0,118 katsayısı ile tahvil edilir. Mahkeme kararı ile verilen cezalar ertelenmiş, hapis cezası seçenek yaptırımlarına çevrilmiş, adli sicilden çıkarılmış ya da verilen mahkûmiyet hükmünün açıklanması geri bırakılmış olsa dahi ceza puanı hesaplanır. Astsubay adayı, uzman erbaşların tâbi tutulacağı tüm sınavlarda 100 tam puan üzerinden değerlendirilir. Değerlendirme notlarının eşit olması hâlinde, adayların sıralamasında sınavlarda alınan notlar, bunun da eşit olması hâlinde hizmet süreleri göz önünde bulundurulur.
       e) (Ek:RG-14/8/2015-29445) Astsubay olmaya istekli uzman erbaş adaylarının değerlendirilmesinde Özel Kuvvetler Komutanlığında görevli olanlara kontenjanın %10’u aşmamak kaydıyla Genelkurmay Başkanlığınca belirlenecek oran kadar ilave kontenjan verilebilir. Bu adaylar için puan barajı Genelkurmay Başkanlığınca tespit edilir. Özel Kuvvetler Komutanlığında görevli uzman erbaşlardan başarılı olanlar kendi aralarında puan sırasına göre sıralanırlar. Genel esaslara göre başarılı olan adaylar ilave kontenjanın dışında tutulurlar. Bu madde hükümlerine göre uzman erbaşlardan astsubaylığa geçirilenler, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine tâbi olurlar. Uzman erbaşlardan astsubaylığa geçirilenlerin mecburî hizmet süresi, ilk sözleşmelerinin onaylandığı tarihten itibaren on beş yıldır. Bu personelin uzman erbaşlıkta geçen hizmet süreleri, astsubay rütbe bekleme süresinden sayılmaz.
       
       Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
       Madde 25
— 12/9/1986 tarihli ve 19219 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uzman Erbaş Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
       
       Emeklilik işlemlerinde onay yetkisinin devri

       Ek Madde 1- (Ek:RG21/1/2016-29600) Millî Savunma ve İçişleri Bakanları; uzman erbaşların, istek üzerine, adi malullük dâhil malullük veya vazife malullüğüne bağlı emeklilik işlemlerine ilişkin onay yetkilerini devredebilirler. Yetki devrinin yapılması halinde, bu madde kapsamındaki emeklilik işlemleri yetki devrinin yapıldığı makam tarafından onaylanır.
       
       Türk Silahlı Kuvvetleri dışındaki Devlet hizmetlerinde görevlendirilme

       Ek Madde 2 – (Ek:RG-21/1/2016-29600) Uzman erbaşların Türk Silâhlı Kuvvetleri dışındaki Devlet hizmetlerinde görevlendirilmeleri, 926 sayılı Kanunun 124 üncü maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.
       Geçici Madde 1 — 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununun 16 ncı maddesinde 5085 sayılı Kanunla yapılan değişikliğin yayımlandığı 17/2/2004 tarihi itibarıyla görevde olan ve 28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Kanun kapsamına giren uzman erbaşların uçuş, dalış ve atlayış hizmet t süreleri; ilk dalış, uçuş ve atlayış yaptıkları tarih esas alınarak belirlenir; "1/9/2004" tarihi itibarıyla ve takip eden yıllar için tanzim edilecek hizmet ve tazminat listelerinde yer alacak sürelere dahil edilir.
       
       Yürürlük
       Madde 26
— Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
     
       Yürütme
       Madde 27
— Bu Yönetmelik hükümlerini Millî Savunma ve İçişleri Bakanları yürütür.

(1) 25/3/2010 tarihli ve 27532 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 21 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırılmış ve diğer bent buna göre teselsül ettirilmiştir.


Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
                                                                                                                          Tarihi                                                          Sayısı
                                                                                                                       20/9/2005                                                        2594                                                                                                     

Yönetmelikte Değişiklik Yapan Yönetmeliklerin Yayımlandığı Resmî Gazetelerin
                                                                                             Tarihi                                                                                                                   Sayısı
                                                                                         12/11/2008                                                                                                               27052
                                                                                         20/03/2009                                                                                                               27175
                                                                                         08/06/2011                                                                                                               27958
                                                                                         17/06/2011                                                                                                               27967
                                                                                         03/08/2012                                                                                                               28373
                                                                                         27/03/2013                                                                                                               28600
                                                                                         28/06/2013                                                                                                               28691
                                                                                         12/04/2014                                                                                                               28970
                                                                                         07/08/2014                                                                                                               29081
                                                                                         06/02/2015                                                                                                               29259
                                                                                         28/05/2015                                                                                                               29369
                                                                                         14/08/2015                                                                                                               29445
                                                                                         21/01/2016                                                                                                               29600
                                                                                         10/05/2016                                                                                                               29708

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ, JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI VE SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI SAĞLIK YETENEĞİ YÖNETMELİĞİ
shadow

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ, JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI VE SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI SAĞLIK YETENEĞİ YÖNETMELİĞİ

TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ, JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI VE SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI SAĞLIK YETENEĞİ YÖNETMELİĞİ

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 31/10/2016 No : 2016/9431
Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi : 11/11/2016 No : 29885

Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5 Cildi : 58


BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Ekler

       Amaç
       MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensubu olan personel, öğrenciler ve bunların adaylarının Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığındaki görevlere uyarlık bakımından sağlık yeteneklerini tespit etmek ve barışta ve savaşta yapılacak sağlık işlemlerini düzenlemektir.
       
       Kapsam

       MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensubu olan personeli, öğrencileri ve bunların adaylarını kapsar.

       Yönetmeliğe bağlı ekler
       MADDE 3- (1) Bu Yönetmeliğe bağlı ekler şunlardır:
       a) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) 17 ve Üzeri Yaş İçin Boy ve Ağırlık Sınırları Tablosu (EK-A).
       b) Hastalıklar Listesi ve Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinin Kullanımına İlişkin Açıklamalar (EK-B).
       c) Hastalıklar Listesi (EK-C).
       ç) Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgeleri (EK-Ç).
       d) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesi (EK-D).

İKİNCİ BÖLÜM
Yükümlülerin Sağlık Muayeneleri
 
       Sağlık muayenesi
       MADDE 4- (1) 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu gereğince yükümlülerin sağlık muayeneleri, askerlik şubelerinin bulunduğu yerlerde, öncelikle varsa kayıtlı olduğu aile hekimi tarafından, yoksa en yakın resmi sağlık kuruluşunda tek tabip tarafından yapılır. Yükümlülerin tam bir fizik muayeneleri yapılarak, Askerlik Yoklama Belgesinin ilgili bölümleri muayeneyi yapan tabip tarafından doldurulur. Muayene sonucunda;
       a) Sağlamlar ile tespit edilen hastalıkları nedeniyle Hastalıklar Listesinin (A) diliminden kod verilenler hakkında “Askerliğe Elverişlidir” kararı verilir.
       b) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Hakkında karar verilemeyenler ile beyan ettiği hastalığı ya da fiziki muayene bulguları nedeniyle ileri tetkik yapılarak değerlendirilmesi gereken yükümlüler Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili en yakın sağlık kuruluşunun ilgili birimine doğrudan sevk edilir.
       (2) Muayene sırasında yükümlünün sağlık durumuna ilişkin ibraz ettiği belge sureti muayene belgesine eklenir. Ayrıca, yükümlülere yoklamada uygulanacak sağlık durumu hakkında bilgi formunda yer alan “Aile Hekimi/Tek Tabip Değerlendirmesi” bölümündeki sorgu ve değerlendirmelere ilişkin bilgiler muayeneyi yapan tabip tarafından doldurulur.
       (3) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Yükümlüler hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, “Sevk Geciktirmesi” veya “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporlarını tanzim etmeye yetkili makam, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarının sağlık kuruludur. Ancak, yatalaklar ile gözle görülür rahatsızlığı bulunanlar hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, “Sevk Geciktirmesi” veya “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporları, askerlik şubesi başkanı veya vekili ile mülki amirliklerce görevlendirilen resmi iki sivil (varsa biri ilgilinin kayıtlı olduğu aile hekimi) tabipten teşkil edilecek geçici sağlık kurulunca verilebilir. Geçici sağlık kurulunca hakkında karar verilemeyen yükümlüler askerlik şubelerince Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilir.
       (4) Yükümlü tarafından beyan edilmeyen ya da fiziki muayene sırasında belirti ve bulgusuna rastlanmayan çeşitli hastalıkların ortaya konması veya taranması için laboratuvar veya görüntüleme tetkiki gibi ileri tetkikler yapılması gerekmez. Yükümlülerin bu şekilde gerçekleştirilen sağlık muayenelerinde askerliğe elverişli bulunmaları, kendilerinin muayene tarihinde tam sağlıklı olduklarını göstermez ve silâhaltına alındıktan sonra saptanan hastalıklarının askerlik sırasında ortaya çıktığının karinesini oluşturmaz.
       (5) Askerlik görevinin bitiminde erbaş ve erler hakkında birliğin bulunduğu yerdeki birlik tabibi veya en yakın sağlık kuruluşundaki tek tabip tarafından, terhis öncesi uygulanacak sağlık durumu hakkında bilgi formu düzenlenir ve bu form diğer formlarla birlikte askerlik şubesinde yükümlünün şahsi dosyası imha edilinceye kadar muhafaza edilir.
       (6) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) 1111 sayılı Kanun kapsamında, aile hekimi, tek tabip veya Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarında yapılan muayene ve düzenlenen raporlar için herhangi bir ücret ve katkı payı alınmaz.
       Gruplandırma
       MADDE 5- (1) Askerlik çağına giren yükümlüler, yoklamaları sonucunda; askerliğe elverişli olanlar ve askerliğe elverişli olmayanlar olmak üzere iki gruba ayrılır.
       a) Askerliğe elverişli olanlar: Sağlık yetenekleri bakımından hiçbir hastalığı bulunmayanlar ile hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerine girenlerdir.
       b) Askerliğe elverişli olmayanlar: Hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerine girenlerdir.

       Yoklama dışında yapılan sağlık muayeneleri
       MADDE 6- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)

       (1) Yoklamada hastalıkları tespit edilememiş olup sevki sırasında rahatsızlığını beyan edenler ile yoklama kaçağı ve bakaya yükümlülerinin muayeneleri, askerlik şubesinin bulunduğu yerde öncelikle varsa kayıtlı olduğu aile hekimi tarafından, yoksa en yakın resmi sağlık kuruluşunda tek tabip tarafından yapılır. Askerlik şubelerince, sağlık kuruluşlarına sevkten önce yoklamada uygulanacak muayene belgesinin doldurulması sağlanır. Aile hekimleri veya tek tabip tarafından hakkında karar verilemeyenler ile beyan ettiği hastalığı ya da fiziki muayene bulguları nedeniyle ileri tetkik yapılarak değerlendirilmesi gereken yükümlüler Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili en yakın sağlık kuruluşunun ilgili birimine doğrudan sevk edilir.
       (2) Askerlik işlemleri için hastanelere sevk edilenlerin işlemleri en kısa sürede sonuçlandırılır. Bunlar genel randevu sistemine dahil edilmezler. Yoklama kaçağı ve bakayaların muayeneleri sevk edildikleri hastaneler tarafından aynı gün içerisinde sonuçlandırılır ve sağlık kuruluna çıkarılması gerekenlerin işlemlerinin ilk heyet gününde bitirilmesi esastır.

       Yurtdışında yaşayan yükümlülerin sağlık muayeneleri
       MADDE 7- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Yurtdışında yaşayan askerlikle yükümlü vatandaşlardan herhangi bir hastalığı olmayanların sağlık muayeneleri, yükümlünün bulunduğu yabancı ülke sağlık mevzuatına uygun şekilde resmi sağlık kuruluşlarında yaptırılır ve düzenlenecek yoklama formları doğrudan vatandaşın kayıtlı olduğu askerlik şubesine konsolosluklarca gönderilir. Yurtdışında yoklaması yapılanlar için yükümlülere yoklamada uygulanacak sağlık durumu hakkında bilgi formu düzenlenmez. Ancak, bu yükümlülerden dördüncü fıkranın (d) bendi kapsamına girenler ile haklarında Millî Savunma Bakanlığınca verilen kararlara karşı yapılan itirazlar sonucunda yurtiçindeki Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarına sevki gerekenler için sevkten önce sevki yapan askerlik şubesince yükümlülere yoklamada uygulanacak sağlık durumu hakkında bilgi formu düzenlenir.
       (2) Askerlik hizmetini yapmakta olanlar ile firar, izin veya hava değişimi aşımında bulunanların sağlık muayeneleri yapılmaz.
       (3) Askerlik yükümlülüğünü fiilen silâhaltına alınmayı gerektirmeyen askerlik hizmet çeşitlerinden biri ile yerine getirecek olanların yoklamaları yaptırılmaz.
       (4) Askerlik hizmetini yerine getirmeye engel sağlık sorunu olduğunu beyan edenlerin sağlık muayeneleri, bulundukları yabancı ülke sağlık mevzuatına uygun şekilde resmi sağlık kuruluşlarında yaptırılır, alacakları muayene ve tetkik sonuçları veya sağlık raporları Türkçe tercümeleri ile birlikte konsolosluklarca Millî Savunma Bakanlığına gönderilir. Bu raporlar incelenir ve aşağıdaki kararlardan biri ile onaylanarak yükümlünün kayıtlı olduğu askerlik şubesinin bağlı olduğu askeralma bölge başkanlığına gönderilir.
       a) Askerliğe Elverişlidir.
       b) Askerliğe Elverişli Değildir.
       c) Ertesi Yıla Bırakma.
       ç) Sevk Geciktirmesi.
       d) Yurtiçinde Rapor Tanzim Etmeye Yetkili Hastanede Muayenesi Uygundur.
       (5) Yükümlülerin sağlık durumlarına ilişkin itirazları Millî Savunma Bakanlığınca yurtiçindeki hastanelerde sonuçlandırılır.

       Muayene sonucunda yapılacak işlemler
       MADDE 8-
(1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Askerliğe elverişli olmadığı tespit edilen yükümlüler askere alınmazlar. Yoklama veya sevki esnasında askerlik şubesi geçici sağlık kurulları veya Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca haklarında “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı raporlar Millî Savunma Bakanlığı onayına gönderilir ve onaylanmasını müteakip kesinleşir. Raporların kaç adet düzenleneceği ve raporlar hakkında yapılacak işlemler yönerge ile düzenlenir.
       (2) Hastalıklarının tedavi ve nekahet hallerinde olması nedeniyle geçici olarak askerliğe elverişli olmayan yoklamaya tabi yükümlüler hakkında “Ertesi Yıla Bırakma”, sevke tabi olanlar hakkında “Sevk Geciktirmesi” kararı verilir ve düzenlenen rapor ilgili askerlik şubesine gönderilir.

       Askerliğe elverişli olmayan erbaş ve erler hakkında yapılacak işlem
       MADDE 9- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Askerlik hizmetine alındıktan sonra hakkında “Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verilen erbaş ve erler rapor tarihi itibarıyla terhis edilirler ve bunlar raporları onaylanıp kesinlik kazanıncaya kadar sıhhi izinli sayılır. Terhis işlemleri, raporlar ilgili makamlarca onaylandıktan sonra rapor tarihi esas alınarak askerlik şubesince yapılır. Haklarında “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı raporlar Millî Savunma Bakanlığı onayına gönderilir ve onaylanmasını müteakip kesinleşir. Raporların kaç adet düzenleneceği ve raporlar hakkında yapılacak işlemler yönerge ile düzenlenir.

       Geçici hastalıkları tespit edilen yükümlü, erbaş ve erlere yapılacak işlemler
       MADDE 10- (1) Geçici hastalıkları tespit edilen yükümlüler hakkında ertesi yıla bırakma veya sevk geciktirmesi, erbaş ve erler hakkında ise hava değişimi veya istirahat işlemlerinden biri yapılır. Bu işlemleri gerektiren hastalıklar, Hastalıklar Listesinin (C) dilimlerinde gösterilmiştir.

       Ertesi yıla bırakma işlemi
       MADDE 11- (1) Geçici hastalığı tespit edilenler hakkında ertesi yıla bırakma işlemi yapılır. “Ertesi Yıla Bırakma” kararında ilgili uzman tabip ve sağlık kurulunca hastalığın tıbbi seyri gözönüne alınır. Belirli bir süre takip edilmesi halinde, hastalığın gidişatında düzelme ya da ilerleme nedeniyle Hastalıklar Listesinde yer alan ilgili maddenin (A), (B) veya (D) dilimleri uyarınca hastalığın değerlendirilmesinde değişiklik ihtimali öngörülüyorsa bu kişiler hakkında ertesi yıla bırakma işlemi uygulanır. Ertesi yıla bırakma işleminin gerekçesi rapor içeriğinde açıkça belirtilir.

       Sevk geciktirmesi
       MADDE 12-
(1) Askerliğe elverişli oldukları tespit edilenlerden, sevkleri esnasında rahatsızlanan veya rahatsız olduğunu beyan eden yükümlüler hakkında, askerlik şubelerince sevk edilecekleri sağlık kurumlarından alacakları rapora göre geçici sağlık kurulları veya hastaneler tarafından sevk geciktirmesi işlemi yapılır. “Sevk Geciktirmesi” kararında ilgili uzman tabip ve sağlık kurulunca hastalığın tıbbi seyri gözönüne alınır. Belirli bir süre takip edilmesi halinde, hastalığın gidişatında düzelme ya da ilerleme nedeniyle Hastalıklar Listesinde yer alan ilgili maddenin (A), (B) veya (D) dilimleri uyarınca hastalığın değerlendirilmesinde değişiklik ihtimali öngörülüyorsa sevk geciktirmesi işlemi uygulanır. Sevk geciktirmesi işleminin gerekçesi rapor içeriğinde açıkça belirtilir.

       Hava değişimi ve istirahat
       MADDE 13-
(1) Askerlik şubelerince birliklerine sevklerinden sonra geçici bir hastalığı tespit edilen erbaş ve erler hakkında hava değişimi veya istirahat işlemi yapılır.

       Sağlık raporlarına itirazlar
       MADDE 14- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)

       (1) Yoklamada, sevki esnasında ya da silâhaltında yapılan muayeneleri neticesinde haklarında aile hekimi veya tek tabip tarafından verilen sağlık raporlarına itiraz halinde; yükümlü sağlık kurulu raporu aldırılmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarına sevk edilir. Muayenesi neticesinde hakkında verilen sağlık kurulu kararına itirazı halinde ise kontrol muayenesi için itiraz edilen raporu tanzim eden sağlık kuruluşunun bulunduğu yerdeki il sağlık müdürlüğünce belirlenecek en yakın başka bir sağlık kuruluna sevk edilir. İlk sağlık kurulu raporundaki karar ile kontrol muayenesi kararı arasında uyumsuzluk bulunmazsa karar kesinlik kazanır. Uyumsuzluk halinde yükümlü ilk raporu tanzim eden sağlık kuruluşunun bulunduğu yerdeki il sağlık müdürlüğünce belirlenecek en yakın başka bir sağlık kuruluna sevk edilir ve bu muayene sonucuna göre hakkında işlem tesis edilir.
       (2) “Askerliğe Elverişlidir”, “Askerliğe Elverişli Değildir”, “Ertesi Yıla Bırakma” ve “Sevk Geciktirmesi” kararlı raporlara itirazlar askerlik şubesine, “İstirahat” veya “Hava Değişimi” kararlı raporlara itirazlar ise ilgili sağlık kuruluşlarına sevki yapan askerlik şubesi ise askerlik şubesine, birlik komutanlığı veya kurum amirliği ise birlik komutanlığı veya kurum amirliğine yapılır.

       Derhal kesin işlem yapılacak haller
       MADDE 15-
(1) Yükümlü erbaş ve erlerde zaman içerisinde ve tedaviyle, Hastalıklar Listesinde yer alan ilgili maddenin (A), (B) veya (D) dilimleri uyarınca değerlendirilmesinde değişiklik ihtimali öngörülmeyen sabitleşmiş hastalık bulunması halinde ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi veya hava değişimi işlemi yapılmaz. Bunlar hakkında ilk raporları doğrultusunda kesin işlem yapılır.

       Hastalıkların birleşmesi
       MADDE 16- (1) Yükümlü, erbaş ve erlerde tespit edilen ikiden fazla hastalık veya sekelleri ayrı ayrı olarak Hastalıklar Listesinin (A) dilimleri kapsamında “Askerliğe Elverişlidir” kararı gerektirdiği halde, bu hastalıkların birarada bulunması kişinin askerlik görevi yapmasına engel olacak nitelikte ise bu kişi hakkında sağlık kurullarınca “Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verilir.

       Sınır vakalarda karar yetkisi
       MADDE 17- (Mülga: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)


       Yükümlü, erbaş ve erler hakkında yapılacak diğer işlemler
       MADDE 18- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Geçici hastalıkları olan yükümlü, erbaş ve erler hakkında, hastalıkları geçinceye kadar veya sekel haline gelinceye kadar sevk geciktirmesi, ertesi yıla bırakma veya hava değişimi işlemi yapılır. Ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi ve hava değişimi süreleri ilk işlem tarihinden itibaren aynı tanı ve kararlı hastalıklar bakımından üç yılı geçemez. Sabitleşmiş hastalıklarda üç yıllık süre beklenmeden Hastalıklar Listesine göre kesin işlem yapılır.

       Yükümlü, erbaş ve erlerin sağlık yeteneğine göre sınıflandırılmaları veya branşlarının belirlenmesi
       MADDE 19- (1) Kara Kuvvetleri Komutanlığında ve Jandarma Genel Komutanlığında yükümlü, erbaş ve erlerin sınıflandırılmaları veya branşlarının belirlenmesi ve özel ihtisasa seçilmeleri aşağıda belirtilen sağlık yeteneklerine göre yapılır.
       a) İstihkâm ve Ulaştırma: Diskromatopsi bulunmamalıdır.
       b) Muhabere: İşitmeleri ve görmeleri tam sağlam olmalıdır.
       c) Tankçı: Boyları 160 ila 185 cm arasında olmalı, diskromatopsi bulunmamalıdır. Tashihli görmeleri her iki gözde ayrı ayrı tam olmak kaydıyla, 1,5 diyoptriyi aşmayan miyopi, hipermetropi ve astigmatizması bulunabilir.
       ç) (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen sınıfların veya branşların haricindeki diğer sınıflarda veya branşlarda görevlendirilecek erbaş ve erlerin sağlık yetenekleri için özel şartlar aranmaz.
       d) Paraşütçü, komando ve şoför özel ihtisasına seçileceklerin aşağıda belirtilen sağlık yeteneklerini taşımaları gerekir.
       1) Paraşütçü: Tam sağlam olmalı veya hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalıdır.
       2) Komando: Komandolar, iç hastalıkları, ortopedi, genel cerrahi, göz, kulak burun boğaz, psikiyatri ile lüzum görülen diğer branşlardan sağlık kurulundan geçirilmek kaydıyla seçilir. Komando muayenelerinde akciğer grafisi, tam kan sayımı, sedimantasyon, açlık kan şekeri, üre, kreatinin, AST, ALT, bilirubinler, tam idrar tahlili, HBsAg, EKG ile lüzum görülen diğer laboratuvar tetkikleri ve radyolojik tetkikler yapılır. Komando olacak erbaş ve erler tam sağlam olmalı veya hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalı ve boyları 160 cm’den uzun olmalıdır. Ancak bunlardan; göz hastalıkları (A) dilimine giren ve -3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olanlar, astım hastalığı olanlar ve rahatsızlıkları Hastalıklar Listesinin 16 ncı, 17 nci ve 18 nci maddelerinin (A) dilimine girenler komando olamaz.
       3) Şoför: Sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık şartları ile muayenelerine ilişkin mevzuatta belirtilen kriterlere ilave olarak nörolojik ve psikiyatrik açıdan tam sağlam olmalıdır.
       (2) Deniz Kuvvetleri Komutanlığında ve Sahil Güvenlik Komutanlığında, yükümlü, erbaş ve erlerin sınıflandırılmaları veya branşlarının belirlenmesi ve özel ihtisasa seçilmeleri aşağıda belirtilen sağlık yeteneklerine göre yapılır.
       a) Serdümen, Vardabandra, Porsun ve Elektrikçi: Diskromatopsi bulunmamalıdır.
       b) Radarcı, Telsizci ve Denizaltı Savunma Aletçisi: İşitmeleri tam sağlam olmalıdır.
       c) Deniz Piyadesi: Kıyı birliklerinde görev yapacaklar 160 cm’den uzun olmalı, amfibi birliklerde görev yapacaklar ise 165 cm’den uzun olmalı ve komando niteliği taşımalıdır.
       ç) Şoför: Sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık şartları ile muayenelerine ilişkin mevzuatta belirtilen kriterlere ilave olarak nörolojik ve psikiyatrik açıdan tam sağlam olmalıdır.
       d) Topçu, Torpidocu, Mayıncı, Hizmet, Motorcu, Yara Savunmacı, İkmalci, Sıhhiye, Mekanikçi, İstihkâmcı ve Kademeci: Sağlık yetenekleri için özel şartlar aranmaz.
       e) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Denizaltı özel ihtisasına seçilecek erbaş ve erlerde bu Yönetmeliğin 54 üncü maddesinde belirtilen sağlık yetenekleri, dalgıç (birinci sınıf dalgıç, ikinci sınıf dalgıç) ve kurbağa adam özel ihtisaslarına (SAT, SAS, mayın harbi dalgıcı ve diğer kurbağa adam ihtisasları) seçilecek erbaş ve erlerde ise 57 nci maddesinde belirtilen sağlık yetenekleri aranır.
       f) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Can kurtarma kursuna tefrik edilecek erbaş ve erlerde bu Yönetmeliğin 24 üncü maddesinde kurtarma yüzücüleri için belirtilen sağlık yetenekleri aranır.
       (3) Hava Kuvvetleri Komutanlığında, yükümlü, erbaş ve erlerin sınıflandırılmaları aşağıda belirtilen sağlık yeteneklerine göre yapılır.
       a) Radar, Uçak Bakım, Silah Mühimmat: Diskromatopsi bulunmamalıdır.
       b) MEBS, Hava Savunma: İşitmeleri tam sağlam olmalı, diskromatopsi bulunmamalıdır.
       c) Piyade: Hizmet sınıfına ayrılacaklar haricinde boyları 165 cm’den uzun olmalıdır.
       ç) Ulaştırma: Sürücü olarak ayrılacaklar, sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık şartları ile muayenelerine ilişkin mevzuatta belirtilen kriterlere ilave olarak nörolojik ve psikiyatrik açıdan tam sağlam olmalıdır.
       d) (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen sınıfların veya branşların haricindeki diğer sınıflarda veya branşlarda görevlendirilecek erbaş ve erlerin sağlık yetenekleri için özel şartlar aranmaz.
      (4) Erbaş ve er sınıflarının veya branşlarının diğer nitelikleri, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca tespit edilir. Sağlık yeteneğini kaybedenler diğer uygun sınıflara veya branşlara geçirilir.

       Sınıf veya branş değiştirmesi gereken erbaş ve erler hakkında yapılacak işlem
       MADDE 20- (1) Sağlık kurulu raporu nedeniyle sınıf veya branş değiştirmesi gereken erbaş ve erler Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından sağlık yeteneklerine uygun başka bir sınıfa veya branşa geçirilir.

       Yurtdışına gönderilecek erbaş ve erler hakkında yapılacak işlem
       MADDE 21-
(1) Altı ay ve daha fazla süre ile yurtdışına gönderilecek erbaş ve erlerde, sınıfı veya branşı görevini yapacak sağlık niteliği aranır.

       Yedek subay sağlık işlemleri
       MADDE 22-
(1) Yedek subay aday adayları, yedek subay adayları ve yedek subaylar sağlık yetenekleri bakımından aşağıdaki şekilde gruplandırılır.
       a) Askerliğe elverişli olanlar: Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerine girenler hakkında “Askerliğe Elverişlidir” kararı verilir.
       b) Askerliğe elverişli olmayanlar: Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde gösterilen hastalıkları bulunanlar hakkında “Askerliğe Elverişli Değildir” kararı verilir.
       (2) Birinci fıkrada belirtilenlerin sağlık işlemleriyle ilgili diğer hususlarda yükümlülerin tabi olduğu hükümler uygulanır. Ancak yedek subaylardan Hastalıklar Listesinin (C) dilimine girenler hakkında “Hava Değişimi” kararı yerine “İstirahat” kararı verilir.
       (3) Yedek subay adaylarının hastalıkları nedeniyle alacakları hava değişimi, istirahat ve hastanede yatarak geçirdikleri sürelerin toplamı, sınıf okullarında geçirilen sürenin 1/3’ünden fazla olması halinde bunlar hakkında terhis işlemi yapılır. Bir sonraki dönemde hastalıklarının devam etmediği sağlık kurulu raporuyla saptananlar yeni dönemin tamamına katılırlar. Devam edilmeyen süre dönemin sonuna rastlar ve aralıksız olursa bir sonraki dönemde yalnız devam edilmeyen süre tamamlatılır. Terhisi gerekenler, hastalıkları kronik değilse istekleri halinde tedavileri sonuna kadar hastanelerinde kalabilir.
       (4) Yedek subay adaylarının komando muayenelerinde erbaş ve erlerin komando seçim kriterleri esas alınır.


 
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler ile Adaylarının Sağlık Yetenekleri


       Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er alım muayeneleri
       MADDE 23-
(1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarının sağlık muayeneleri Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarında yapılır.
       (2) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarında kronikleşebilecek ya da zamanla artabilecek nitelikte bir hastalık ve diskromatopsi bulunmamalı, görmeleri her iki gözde ayrı ayrı tashihli veya tashihsiz tam olmalı ve bunlar ruh sağlığı ve hastalıkları açısından tam sağlam olmalıdır.
       (3) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) İkinci fıkradaki şartları taşıması koşuluyla; tanzim edilen raporlarda sağlam olanlar ile tespit edilen hastalığı Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesinin “Uzman Erbaş ve Sözleşmeli Erbaş/Er Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (+) işareti olanlar ile düzeltmeyle her iki gözde görmeler ayrı ayrı tam olmak şartıyla 3 diyoptriye (3 dahil) kadar miyopi ve hipermetropi ile 90 derecelik iki eksen arasındaki kırılma kusuru farkı 1 diyoptriyi geçmeyen astigmatizması olan adaylar hakkında “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olur, Komando Olur, Paraşütle Atlar” kararı verilir. Söz konusu Çizelgenin “Uzman Erbaş ve Sözleşmeli Erbaş/Er Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (A) diliminde (-) işareti olanlar ile Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde olanlar hakkında “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olamaz” kararı verilir.
       (4) (Mülga: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (5) Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er alımlarında boy ve ağırlık sınırları ile ilgili değerlendirmeler ek-A’da yer alan tabloya göre yapılır. Alımı yapacak komutanlıklar, ek-A’da yer alan tabloda belirtilen alt sınırların daha aşağısında veya üst sınırların daha yukarısında olmamak kaydıyla, adaylarda arayacakları boy ve ağırlık alt ve üst sınırlarını kendileri tespit edebilir (Sözleşmeli erbaş ve er adaylarında ağırlık üst sınırı ek-A’da yer alan tablodaki üst sınırdan 10 kg fazla olabilir.). Tespit edilen bu sınırlar broşürlerde yayımlanır.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile bu fıkrada yer alan “ek-A’da yer alan tablolara” ibaresi “ek-A’da yer alan tabloya”, “ek-A’da yer alan tablolarda” ibaresi “ek-A’da yer alan tabloda” ve “ek-A’da yer alan tablolardaki” ibaresi “ek-A’da yer alan tablodaki” şeklinde değiştirilmiştir.

       (6) Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarına aşağıdaki laboratuvar tetkikleri ve radyolojik tetkikler yapılır.
       a) Akciğer grafisi, direkt üriner sistem grafisi.
       b) HBsAg, Anti-HCV, Anti-HIV.
       c) Tam kan sayımı ve sedimantasyon.
       ç) Tam idrar muayenesi.
       d) Kanda üre ve kreatinin, AST, ALT, ALP, bilirubinler, TSH, LDH, total kolesterol, trigliserit.
       e) Açlık kan şekeri.
        f) Ultrasonografi.
       g) EKG, ekokardiografi.
       ğ) Lüzum görülen diğer laboratuvar tetkikleri.
      (7) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Dış kaynaktan Özel Kuvvetler Komutanlığı tim kadrolarına görev yapmak üzere temin edilen adaylar tam sağlam olmalı ve bunlarda diskromatopsi bulunmamalıdır.
       Komando, paraşüt, özel harekât, özel kuvvetler ve arama kurtarma, dalgıç (birinci sınıf dalgıç, SAT, SAS, mayın harbi dalgıcı) ve kurbağa adam özel ihtisasları ve kurtarma yüzücülüğü ile ilgili sağlık yetenekleri
      MADDE 24- (1) (Değişik cümle: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Görevde bulunan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlerden komando, paraşüt, özel harekât ve arama kurtarma özel ihtisasları ile kurtarma yüzücülüğüne seçilecekler veya bu görevlere devam edecekler tam sağlam olmalı veya hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalıdır. Ancak bunlardan;
       a) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Göz hastalıkları: Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren ve 3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olanlar ve diskromatopsisi bulunanlar,
       b) Astım hastalığı olanlar,
       c) Psikiyatrik hastalığı olanlar,
       ç) Hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) dilimine girenlerden, bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı sınıflandırma çizelgesinin piyade sınıfına, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesinin Jandarma ve Sahil Güvenlik branşlarına ait “TĞM.-YZB.” rütbe sütununda karşılığı (-) veya (x) işareti bulunanlar, komando, paraşüt, özel harekât, arama kurtarma özel ihtisaslarına ve kurtarma yüzücülüğüne seçilemezler.
       (2) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Özel Kuvvetler Komutanlığı tim kadrolarına seçilecek görevde bulunan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler tam sağlam olmalı ve bunlarda diskromatopsi bulunmamalıdır. Bu görevlere devam edecekler ise bu maddenin birinci fıkrasına göre değerlendirilir.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 11 inci maddesi ile bu fıkrada yer alan “komando, paraşüt, özel harekât, özel kuvvetler ve arama kurtarma özel ihtisaslarına seçilemezler” ibaresi “komando, paraşüt, özel harekât, arama kurtarma özel ihtisaslarına ve kurtarma yüzücülüğüne seçilemezler” şeklinde değiştirilmiştir.

       (3) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Denizaltı özel ihtisasına seçilecek uzman erbaşlarda bu Yönetmeliğin 54 üncü, denizaltı özel ihtisaslı uzman erbaşlarda ise 55 inci maddesinde belirtilen sağlık yetenekleri aranır.
       (4) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslarına seçilecek uzman erbaşlarda bu Yönetmeliğin 57 nci, dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı uzman erbaşlarda ise 58 inci maddesinde belirtilen sağlık yetenekleri aranır.
       (5) Kurtarma yüzücüsü uzman erbaşlar üç yılda bir periyodik muayeneye tabi tutulur.

       Sözleşme yenileme muayeneleri
       MADDE 25-
(1) Sözleşme yenileme muayeneleri sırasında Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olduğu tespit edilen uzman erbaşlar sınıfı veya branşı görevlerine devam eder. Sözleşmeli erbaş ve erler için, amirin gerekli gördükleri ile rahatsızlığını beyan edenler hariç, sözleşme yenileme muayenesine gerek yoktur. Muayene edilenlerden Hastalıklar Listesinin (A) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olanlar sınıfı veya branşı görevlerine devam eder.

       Görev yapamaz raporları
       MADDE 26-
(1) Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde belirtilen rahatsızlıklara sahip olan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler hakkında ilgisine göre “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilir. Ancak kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği, ruh sağlığı ve hastalıkları ile sinir hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananlar, sağlık kurulları raporlarında gösterilecek lüzum üzerine toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat veya hava değişimine tabi tutulabilir ve bunların ilişikleri kesilmez. 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında bulunanlar hariç olmak üzere, hastalığı devam edenler ve kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılanlar hakkında 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri uygulanır.
       (2) Barışta veya savaşta görev sırasında ya da görev dışında görevlerinden dolayı saldırıya veya kazaya uğrayan ya da hastalığa yakalanan uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler, haklarında kesin işlem kararlı rapor düzenleninceye kadar sıhhi izinli sayılır.
       (3) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) 3713 sayılı Kanun kapsamında malul olanlardan haklarında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” raporu düzenlenen uzman erbaşların raporları, bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. Sosyal Güvenlik Kurumu söz konusu uzman erbaşların malullük durumunu tespit eder.
       (4) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uzman erbaşlardan yeniden göreve dönmek isteyenler bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına ilişikleri kesilmeden başvurur. İlgili komutanlıklarca göreve dönmesi uygun olacağı değerlendirilenler yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilir.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 11 inci maddesi ile birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş, mevcut ikinci ve üçüncü fıkralar üçüncü ve dördüncü fıkralar olarak değiştirilmiş ve mevcut dördüncü fıkra beşinci fıkra olarak teselsül ettirilmiştir.

       (5) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Sevk yazısında kişilerin görevlendirilecekleri yerlerde çalışmaya uygun olup olmadığının tayin edilmesi istenir. Kurul tarafından bu kişiler hakkında “Belirtilen Görevleri Yapar” veya “Belirtilen Görevleri Yapamaz” kararı verilir. Kurul kararında bu personelin kontrol muayenelerinin hangi aralıklarla yapılacağı da belirtilir. “Belirtilen Görevleri Yapar” kararı alanlar, raporları Sosyal Güvenlik Kurumunca onaylandıktan sonra ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı onayını müteakip ilgili komutanlık tarafından uygun göreve atanır ve bu durum Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
       (6) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uzman erbaşlar, göreve devam edip etmeyeceğinin belirlenmesi için daha kısa bir süre belirtilmemişse üç yılda bir yetkili sağlık kuruluşuna kontrol muayenesi maksadıyla sevk edilir. Bu durumdaki uzman erbaşlar hakkında yapılacak yaş haddine kadar olan müteakip sözleşme sürelerinin belirlenmesinde yetkili sağlık kuruluşunun vereceği rapor süresi esas alınır.
       (7) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararına neden olan hastalığı nedeniyle, Kurulca yapılan muayenesi sonucunda tekrar göreve başlayan uzman erbaşlardan, Kurul tarafından belirtilen çalışma süresinin dörtte birinden daha fazla süre istirahat alanlar, tekrar kontrol muayenesine gönderilmez ve bunların kurumlarıyla ilişiği kesilir.

       Yurtdışı görev muayeneleri
       MADDE 27- (1) Altı ay ve daha fazla süre ile yurtdışına gönderilecek uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erlerde, sınıfı veya branşı görevini yapacak sağlık niteliği aranır.

       Astsubaylığa geçiş
       MADDE 28-
(1) Astsubay olmak için başvuranlar hakkında müracaat ettiği sınıfın veya branşın astsubay çavuş ve astsubay üstçavuş rütbelerindeki sağlık yetenekleri aranır. Bu kararlar sağlık kurulu tarafından verilir.
 
       Atamaya esas sağlık raporları ile atandıktan sonra rahatsızlanan personel hakkında yapılacak sağlık işlemleri
       MADDE 29-
(1) Atamaya esas sağlık raporları ile atandıktan sonra rahatsızlanan personel hakkında yapılacak sağlık işlemleri, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen esaslara göre düzenlenir.


 
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uzman Jandarmaların Sağlık Yetenekleri


       Uzman jandarmaların sağlık yetenekleri
       MADDE 30-
(1) Uzman jandarma çavuş ile uzman jandarma üçüncü kademeli çavuş rütbelerindeki uzman jandarmalarda, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesinde bulunan Jandarma branşının astsubay çavuş ve astsubay üstçavuş; uzman jandarma dördüncü kademeli çavuş ve daha üst rütbedeki uzman jandarmalarda ise astsubay kıdemli üstçavuş ve astsubay kıdemli başçavuş rütbelerindeki astsubayların sağlık nitelikleri uygulanır. Ancak bunlardan söz konusu rütbelerde branşı görevini yapamayacak 6610 derecede hastalığı olup da Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (2) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesinde Personel, Maliye, İkmal ve Bakım branşlarında görev yapabilecek durumda bulunan uzman jandarmalar hakkında branş değişikliği işlemi yapılmayıp branşlarının geri hizmetlerinde veya karargâh ve kurumlarda görev yapma kararı verilir. Belirtilen branşlarda da görev yapamayacak derecede hastalığı bulunanlar hakkında “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilir. (Değişik son cümle: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Maluliyet işlemleri için raporlar Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir.
       (2) Uzman jandarmalar üç yılda bir periyodik sağlık kurulu muayenesine tabi tutulur.
       (3) Barışta veya savaşta görev sırasında ya da görev dışında görevlerinden dolayı saldırıya veya kazaya uğrayan ya da hastalığa yakalanan uzman jandarmalar, haklarında kesin işlem kararlı rapor düzenleninceye kadar sıhhi izinli sayılır.
       (4) Uzman jandarmaların sıhhi izin süreleri hakkında, 28/5/1988 tarihli ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanununa aykırı olmamak kaydıyla bu Yönetmeliğin 43 üncü maddesinin ilgili hükümleri uygulanır.

       Vazifenin sebep ve tesiriyle haklarında “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilen uzman jandarmalara ilişkin işlemler
       MADDE 31-
(1) Vazifenin sebep ve tesiriyle haklarında “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilen uzman jandarmaların raporları, Jandarma Genel Komutanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. Sosyal Güvenlik Kurumu söz konusu uzman jandarmaların malullük durumunu tespit eder.
       (2) Uzman jandarmalardan yeniden göreve dönmek isteyenler Jandarma Genel Komutanlığına başvurur. Jandarma Genel Komutanlığı tarafından göreve dönmesinin uygun olacağı değerlendirilenlerin dosyaları yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilir. Sevk yazısında bu kişilerin görevlendirilecekleri yerlerde çalışmaya uygun olup olmadığının tayin edilmesi istenir. Yetkili sağlık kuruluşundan bu kişiler hakkında “Belirtilen Görevleri Yapar” veya “Belirtilen Görevleri Yapamaz” şeklinde karar verilmesi ve kontrol muayenelerinin hangi aralıklarla yapılacağının belirtilmesi istenir. “Belirtilen Görevleri Yapar” kararı alanlar, raporları Sosyal Güvenlik Kurumunca onaylandıktan sonra İçişleri Bakanlığı onayını müteakip Jandarma Genel Komutanlığı tarafından uygun göreve atanır ve bu durum Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
       (3) Uzman jandarmalar, göreve devam edip etmeyeceğinin belirlenmesi için daha kısa bir süre belirtilmemişse üç yılda bir yetkili sağlık kuruluşuna kontrol muayenesi maksadıyla sevk edilir. Tekrar göreve başlayan uzman jandarmalardan, yetkili sağlık kuruluşu tarafından belirtilen çalışma süresinin 1/4’ünden daha fazla süre istirahat alanlar, tekrar kontrol muayenesine gönderilmez ve bunların Jandarma Genel Komutanlığı ile ilişiği kesilir.

       Uzman jandarmaların astsubaylığa geçiş muayeneleri
       MADDE 32- (1) Astsubay olmak için başvuran uzman jandarmalarda, jandarma astsubay çavuş ve jandarma astsubay üstçavuş rütbelerindeki sağlık yetenekleri aranır. Buna göre “Branşı Görevini Yapar” sağlık yeteneğine sahip olanlar hakkında “Astsubay Olur” kararlı, “Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar” veya “Branşı Görevini Yapamaz” sağlık yeteneğine sahip olanlar hakkında “Astsubay Olamaz” kararlı sağlık kurulu raporu verilir. (Ek cümle: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) 3713 sayılı Kanun kapsamında malul olup göreve devam eden uzman jandarmaların durumu göreve devam eden vazife malulü astsubayların sağlık yeteneklerine göre değerlendirilir. 

       Komando, paraşütçü veya özel harekât ve arama kurtarma özel ihtisaslarına seçileceklerin sağlık yetenekleri
       MADDE 33-
(1) Komando, paraşütçü veya özel harekât ve arama kurtarma özel ihtisaslarına seçilecek uzman jandarmaların ilk ve müteakip muayenelerinde bu Yönetmeliğin 44 üncü maddesinde belirtilen emsalleri jandarma astsubaylara ilişkin sağlık yetenekleri aranır.


 
BEŞİNCİ BÖLÜM
Öğrencilerin Sağlık Yetenekleri


       Sağlık kurulu muayenesinin yapılacağı yerler
       MADDE 34- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
(1) Öğrenci ve adaylarının sağlık muayeneleri, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarında yapılır.
       (2) Öğrenci ve adaylarının uçucu sağlık kurulu muayeneleri uçucu, denizaltıcı ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneler tarafından yapılır. Bu muayenelerde bu Yönetmeliğin 36 ncı maddesinde belirtilen tetkikler yapılır ve bunlar hakkında 64 üncü maddede yer alan hükümlere göre karar verilir.

       Öğrenci adaylarının sağlık yetenekleri
       MADDE 35-
(1) Öğrenci adayları, tam sağlam olmalı ve bunlarda diskromatopsi bulunmamalıdır. Kız öğrencilerde genital muayene, anamnez ve inspeksiyonla yapılır (Hymen muayenesi yapılmaz.).         (2) Öğrenci adaylarının boy ve ağırlık sınırları ile vücut kitle indeks değerleri ek-A’da yer alan tabloda gösterilmiştir. Öğrenci alımı yapacak komutanlıklar, bu tablolarda belirtilen boy ve ağırlık sınırlarını broşürlerinde yayımlar. Kız öğrenci adayları için tabip lüzum gördüğünde pelvik ultrasonografi ve laboratuvar muayenesi yapabilir. Hafif cilt lezyonları (depigmente nevüs, Becker nevüs, lokalize hipertrikoz, akne vulgaris, hiperhidroz), solunum sıkıntısı yapmayan nasal septum deviasyonları, hafif diş sıra bozuklukları ve hafif kulak şekil bozuklukları sağlam kabul edilir.

       Yapılacak tetkikler
       MADDE 36-
(1) Her öğrenci adayına aşağıdaki tetkikler yapılır.
       a) Akciğer grafisi, direkt üriner sistem grafisi.
       b) HBsAg, Anti-HCV, Anti-HIV.
       c) Tam kan sayımı ve sedimantasyon.
       ç) Tam idrar muayenesi.
       d) Kanda üre ve kreatinin, AST, ALT, ALP, LDH, GGT, bilirubinler, TSH, total kolesterol, trigliserit.
       e) Açlık kan şekeri.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 16 ncı maddesi ile bu fıkrada yer alan “ek-A’da yer alan tablolarda” ibaresi “ek-A’da yer alan tabloda” şeklinde değiştirilmiştir.

       f) Ultrasonografi (tüm batın).
      g) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) EKG, transtorasik ekokardiografi (lüzum görüldüğü durumlarda).
      ğ) Lüzum görülen diğer laboratuvar tetkikleri.
     (2) Düzeltme ile her iki gözde görmeler ayrı ayrı tam olmak şartıyla 1 diyoptriye (1 dahil) kadar miyopi ve hipermetropi ile 90 derecelik iki eksen arasındaki kırılma kusuru farkı 1 diyoptriyi geçmeyen astigmatizmalar öğrenciliğe engel değildir. Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı adına diğer fakültelerde eğitim gören öğrenci adaylarında düzeltme ile her iki gözde görmeler ayrı ayrı tam olmak şartıyla 3 diyoptriye (3 dahil) kadar miyopi ve hipermetropi ile 90 derecelik iki eksen arasındaki kırılma kusuru farkı 3 diyoptriyi geçmeyen astigmatizmalar öğrenci adaylığına engel değildir.

       Öğrenciler hakkında yapılacak sağlık işlemleri
       MADDE 37-
(1) Öğrencilere sınıflandırılmaları veya branşlarının belirlenmesi sırasında veya okullarının son sınıflarında (eğitim süresi dört yılın üzerinde olan okullarda dördüncü sınıfta) son sağlık durumlarının tespiti maksadıyla sağlık muayenesi yaptırılır. Bu muayenelerde bu Yönetmeliğin 36 ncı maddesinde belirtilen tetkikler yapılır.
       (2) Hava Harp Okulu öğrencileri hakkında başlangıç uçuş eğitimi öncesi ve süresince Hava Kuvvetleri Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki kategori-1 hava aracı uçucularının sağlık yetenekleri ile ilgili hükümler uygulanır.

       Öğrencilerin sıhhi izin süresi ve diğer sağlık işlemleri
       MADDE 38-
(1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Öğrencilere aynı ya da farklı hastalıklardan verilen sıhhi izin süresi, okulun normal öğrenim süresinin her üç yılı için toplamda bir yılı geçemez. Bu süre tüberküloz için iki yıldır. Öğrenci, sıhhi izin süresini doldurduğu ayın son haftasında hakkında kesin işlem yapılmak üzere sağlık muayenesine gönderilir ve hastalığı öğrenciliğe devamına engel ise hakkında kesin işlem yapılır. Psikiyatrik ve nörolojik muayenesi neticesinde silahlı görev yapamayacakları ya da tedavisi mümkün olmayan hastalıkları nedeniyle beden eğitimi ile askeri veya mesleki eğitim derslerine devamlı şekilde katılamayacakları (miyopatiler, diabet, kanser, atrofik böbrek ve benzeri) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca tespit edilen öğrenciler hakkında “Öğrenciliğe Devam Edemez” kararlı sağlık kurulu raporu verilir. Bu öğrenciler sağlık izin süresi beklenilmeden okuldan çıkarılır.
       (2) Herhangi bir sebeple yapılan muayene sonucunda öğrencinin sağlık yeteneği, Hastalıklar Listesinin (A) ve (B) dilimlerine uyuyorsa ve bunların (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinde bulunan “TĞM./YZB.-ASB.ÇVŞ./ÜÇVŞ.” sütununda (+) işaretli uygun sınıflar veya branşlar varsa öğrenci okuldan çıkarılmaz, bu sınıflardan veya branşlardan birinde yetiştirilmek üzere öğrenimine devam eder. Öğrencinin sağlık yeteneği (A) veya (B) dilimine uyduğu halde (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinde uygun sınıflar veya branşlar yoksa veya üç ve daha fazla (B) dilimine uyan hastalık tespit edilirse veya sağlık yeteneği (D) dilimine uyuyorsa, sıhhi izin süresini doldurmasını beklemeksizin öğrenci hakkında “Öğrenciliğe Devam Edemez” kararı verilir.

       Diskromatopsi
       MADDE 39-
(1) Diskromatopsi tespit edilen öğrenciler aşağıdaki sınıf, branş veya özel ihtisaslara ayrılamaz.
       a) Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığında; Piyade, Süvari, Tank, Topçu, Hava Savunma, Kara Havacılık, Pilot, İstihkâm, Muhabere, Jandarma, Ulaştırma ve Harita.
       b) Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında; Güverte, Makine, Deniz, Deniz Piyade, Deniz İstihkâm, Denizaltıcı, İstihbarat ve Sahil Güvenlik.
       c) Hava Kuvvetleri Komutanlığında; Pilot, Seyrüsefer, Silah Sistem, Kontrol İhbar, Hava Trafik, İstihbarat, Uçak Bakım, Mühimmat ve Mühimmat Tahrip, Piyade, İstihkâm, Muhabere, Hava Savunma ve Ulaştırma.

       Milli Savunma Üniversitesi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinden çıkarılan öğrenciler
       MADDE 40- (1) Milli Savunma Üniversitesi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinden sağlık yetenekleri nedeniyle çıkarılan öğrenciler tekrar bu kurumlara alınmaz.

       Öğrencilerin komando muayeneleri
       MADDE 41-
(1) Komando olacak öğrenciler ilk ve müteakip muayenelerinde tam sağlam olmalı veya hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalıdır. Ancak bunlardan;
       a) Göz hastalıkları; Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren ve -3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olanlar,
       b) Astım hastalığı olanlar,
       c) Hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) dilimine girenlerden, Kuvvet Komutanlıkları (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgelerinin piyade sınıfına ve Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesinin Jandarma ve Sahil Güvenlik branşlarına ait “TĞM.-YZB.” rütbe sütununda karşılığı (-) veya (x) işareti bulunanlar, komando olamaz.


 
ALTINCI BÖLÜM
Subay ve Astsubayların Sağlık Yetenekleri
 
       Rapor kararlarına göre yapılacak işlemler
       MADDE 42- (1) Sağlık durumları nedeniyle sınıfı veya branşı görevini yapamayacağı tespit edilen general ve amiraller (uçucular hariç) hakkında sınıf veya branş değiştirme işlemi uygulanmaz. Bunlar fiili kıta komutanlığı görevine atanmaz; idari, yönetim ve diğer geri hizmetlerle ilgili kadro görev yerlerine atanır.
       (2) Sağlık durumları nedeniyle sınıfı veya branşı görevini yapamayacağı tespit edilen kıdemli yüzbaşı ve daha üst rütbedeki subaylar ile kıdemli üstçavuş ve daha üst rütbedeki astsubaylardan kendi istekleriyle müracaat edip bu istekleri, bağlı olduğu Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından uygun görülenler hakkında sınıf veya branş değiştirme işlemi uygulanmaz. Bunlar fiili kıta görevine atanmaz, idari, yönetim ve diğer geri hizmetlerle ilgili kadro görev yerlerine atanır. Bu fıkra gereğince sınıfları veya branşları değiştirilmeyen subay ve astsubayların 5434 sayılı Kanun ve 5510 sayılı Kanun uyarınca malullük hakları saklıdır.
       (3) İstirahat sonucunda klinik olarak iyileştiği veya tam remisyon içinde olduğu saptanan kanser ya da kötü huylu tümör tanısı almış olan general, amiral, subay ve astsubaylar (uçucular dahil) hakkında, ilgili uzman tabibin gerekli gördüğü aralıklarla kontrol muayenesi yapılmak kaydıyla veya en fazla üç yıl izlendikten sonra yetkili sağlık teşkillerince kendi sınıflarında veya branşlarında veya uygun görülecek diğer sınıflarda veya branşlarda görev yapma kararı verilir. Uçucular aşağıdaki kriterleri karşılaması koşuluyla kategori-1 haricindeki hava araçlarında uçuculuk görevlerine devam ettirilir. 
      a) Erken dönemde teşhis edilmiş olması.
      b) Medikal ve cerrahi olarak başarılı bir şekilde tedavi edilmiş olması.
      c) Tedaviden sonra tamamen iyileşmiş veya tam remisyonda olması.
      ç) Metastaz yapmamış olması.
      d) Herhangi bir hastalık semptom ve belirtisi göstermemesi.
      e) Laboratuvar ve radyolojik tetkiklerinin tamamen normal olması.
       f) Ani yetersizlik riski taşımaması.
      g) Özellikle yüksek duyularla ilgili performans yetersizliği riski taşımaması.  
      ğ) Tekrarlama veya ilerleme riski olması durumunda semptomların kolayca tanınabilir olması.
       h) Şahsın ve diğerlerinin güvenliği için risk taşımaması.
        ı) Tıbbi durumunun takibinin özel invaziv yöntemler ve sık görevden ayrılmaları gerektirmemesi.
        i) Tıbbi durumunun uzun süreli uçuş görevleri ile uyumlu olması.
       (4) Bağlı olduğu komutanlık, sınıf ve branş farkına bakılmaksızın patlayıcı madde imha, mühimmat gibi kritik ve hassas görevlerde görev yapan muvazzaf veya sözleşmeli subay ve astsubaylar ruh sağlığı ve hastalıkları açısından tam sağlam olmalı ve bunların herhangi bir psikiyatrik rahatsızlığa bağlı tanı ve tedavi kaydı bulunmamalıdır.

       Sıhhi izin süreleri
       MADDE 43-
(1) Kanser, tüberküloz, kronik böbrek yetmezliği ile ruh sağlığı ve hastalıkları ile sinir hastalıkları gibi uzun süreli tedaviyi gerektiren hastalığı olanlar, sağlık kurulları raporlarında gösterilecek lüzum üzerine aynı rütbede toplam olarak ve fiilen üç yılı geçmemek şartıyla tedavi, istirahat ve hava değişimine tabi tutulabilir.
       (2) Birinci fıkra dışında kalan hastalıklar için sıhhi izin süresi aynı rütbede toplam olarak ve fiilen iki yıla kadardır.
       (3) Sağlık durumundan dolayı “Yurdun Alçak veya Alçak Mutedil Bölgelerinde Faal Görev Yapar”, “Muayyen Bölgelere Gidemez”, “Denizin Kıyı Teşkillerinde Çalışır” şeklinde iklim değiştirme raporları alanlar ile kıta veya diğer görevlerde çalışması sağlık kurulu raporu ile kayıt ve şarta bağlı olanların bu durumlardaki sıhhi izin süreleri dört yıla kadardır.
       (4) Uçucuların sağlık durumları sebebiyle geçici olarak yer hizmetine verilmeleri ve denizaltı, dalgıç, kurbağa adam ve sualtı komando birliklerinde görev yapan ve denizdeki patlayıcı maddeleri zararsız hale getiren subay ve astsubaylardan haklarında “Hizmetlerini Yapamaz” kararı verilenlerin diğer görevlere verilmeleri sıhhi izin süresinden sayılmaz.
       (5) Sıhhi izinli subay ve astsubaylar, haklarında kesin işlem yapılmak üzere sıhhi izin sürelerini dolduracakları ayın ilk haftasında tekrar muayeneye gönderilir. Hastalıkları devam eden ve hiçbir sınıfta veya branşta görev yapamayacak durumda olanlar hakkında 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
       (6) “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilen subay ve astsubaylara haklarında kesin işlem yapılıncaya kadar birlik ve kurumlarınca görev verilmez. Personel bu süre içinde sıhhi izinli sayılır.
       (7) Hastalıklardan dolayı tedavi için hastanede yatarak geçen günler ile ayaktan tanı ve kontrol için geçen günler sıhhi izin süresinden sayılmaz.
       (8) Barışta veya savaşta, görev sırasında ya da görev dışında görevlerinden dolayı saldırıya veya kazaya uğrayan ya da hastalığa yakalanan subay ve astsubaylar, haklarında kesin işlem kararlı rapor düzenleninceye kadar sıhhi izinli sayılır.

       Komando, paraşüt, özel kuvvetler veya özel harekât ve arama kurtarma özel ihtisaslı subay ve astsubaylar ile kurtarma yüzücülerinin sağlık yetenekleri
       MADDE 44- (1) (Değişik cümle: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Komando, paraşütçü, özel harekât ve arama kurtarma özel ihtisasları ile kurtarma yüzücülüğüne seçilecek veya bu görevlere devam edecek subay ve astsubaylar tam sağlam olmalı veya hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) diliminde bulunmalıdır. Ancak bunlardan;
       a) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Göz hastalıkları: Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren ve 3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olanlar ve diskromatopsisi bulunanlar,
       b) Astım hastalığı olanlar,
       c) Psikiyatrik hastalığı olanlar,
       ç) Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma ve Branş Belirleme Çizelgelerinde hastalıkları, Hastalıklar Listesinin (A) dilimine girmesine rağmen ilgili kuvvetin piyade sınıfının Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında Jandarma veya Sahil Güvenlik branşının kendi rütbe sütununda karşılığında (-) veya (x) işareti bulunanlar, bu görevlere seçilemez ve görevlerine devam edemez.
      (2) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Özel Kuvvetler Komutanlığı tim kadrolarına seçilecek subay ve astsubaylar tam sağlam olmalı ve bunlarda diskromatopsi bulunmamalıdır. Bu görevlere devam edecekler ise birinci fıkraya göre değerlendirilir.
      (3) Yıllık zorunlu tazeleme atlayışlarına katılacak paraşütçü subay ve astsubaylar yönerge ile belirlenen esaslara göre her yıl birliklerinde birlik tabibi tarafından muayene ve kontrol edilir.
      (4) Subay ve astsubaylara üç yılda bir yapılan periyodik muayenelerde, paraşütçü personelin paraşütle atlayıp atlayamayacağına da karar verilir ve bu karar periyodik muayene raporuna yazılır. (1) ——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 19 uncu maddesi ile birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş, mevcut ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralar üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralar olarak teselsül ettirilmiştir.

       (5) Paraşütçü subay ve astsubaylardan paraşüt atlayışına iki yıl ve daha uzun süre ara vermiş olanlara, sağlık sebebiyle sınıf veya branş değişikliği raporu verilenlere, hastalık, ameliyat veya kaza geçirenlere ya da birlik tabibinin gerekli gördüğü personele paraşütle atlayışlarından önce yeniden yetkili sağlık kuruluşundan “Paraşütle Atlar” kararlı sağlık kurulu raporu aldırılır.
       (6) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kurtarma yüzücüsü subay ve astsubaylar üç yılda bir periyodik muayeneye tabi tutulur.

       Yeniden sınıflandırılma ve branş belirleme
       MADDE 45- (1) Hastalıkları nedeniyle sınıfı veya branşı görevini yapamayacağı anlaşılan subay ve astsubaylar sınıflandırma veya branş belirleme çizelgelerine göre diğer sınıflarda veya branşlarda görev yapabilecekleri anlaşıldığı takdirde, 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun ilgili hükümleri gereğince yeniden sınıflandırılır veya ilgili mevzuat gereğince branşları yeniden belirlenir.
       (2) Sınıflandırma veya branş belirleme çizelgelerinde gösterilmeyen ya da yeni teşkil edilen sınıflarda veya branşlarda görev alacak subay ve astsubaylar, yapılacak göreve en yakın sınıfın veya branşın sağlık niteliğine uygun olarak yeniden sınıflandırılır veya bunların branşları yeniden belirlenir.

       Sıhhi nedenlerle Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayırma
       MADDE 46- (1) Subay ve astsubaylardan hastalıklarının tedavi, istirahat, hava değişimi ve yer değiştirmesi ile iyileşmeyeceği anlaşılanlar hakkında, sıhhi izin sürelerini bitirmeleri beklenmeden kesin işlem yapılır.

       Vazifenin sebep ve tesiriyle haklarında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilenlere ilişkin işlemler
       MADDE 47- (1) Vazifenin sebep ve tesiriyle haklarında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” raporu düzenlenen subay ve astsubayların raporları, bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. Sosyal Güvenlik Kurumu söz konusu subay ve astsubayların malullük durumunu tespit eder.
       (2) Subay ve astsubaylardan yeniden göreve dönmek isteyenler bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına başvurur. İlgili Kuvvet Komutanlıklarınca göreve dönmesinin uygun olacağı değerlendirilenlerin dosyaları yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilmek üzere Millî Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığına gönderilir. Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca göreve dönmesinin uygun olacağı değerlendirilenlerin dosyaları ise bu Komutanlıkların ilgili birimleri tarafından yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilir. Sevk yazısında bu kişilerin görevlendirilecekleri yerlerde çalışmaya uygun olup olmadığının tayin edilmesi istenir. Yetkili sağlık kuruluşundan bu kişiler hakkında “Belirtilen Görevleri Yapar” veya “Belirtilen Görevleri Yapamaz” şeklinde karar verilmesi ve kontrol muayenelerinin hangi aralıklarla yapılacağının belirtilmesi istenir. “Belirtilen Görevleri Yapar” kararı alanlar, raporları Sosyal Güvenlik Kurumunca onaylandıktan sonra ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı onayını müteakip ilgili komutanlık tarafından uygun göreve atanır ve bu durum Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir. ——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 19 uncu maddesi ile birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş, mevcut ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralar üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralar olarak teselsül ettirilmiştir.


       (3) İkinci fıkra uyarınca göreve dönen personelden askeri hakimlik sınavına başvuranlar sınıflandırma veya branş belirleme çizelgeleri dikkate alınmaksızın haklarında “Askeri Hakim Sınıfına İlişkin Görevlerde Çalışır/Çalışamaz” şeklinde rapor düzenlenmesi için yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilir.
       (4) Göreve dönen personel göreve devam edip etmeyeceğinin belirlenmesi için daha kısa bir süre belirtilmemişse üç yılda bir yetkili sağlık kuruluşuna kontrol muayenesi maksadıyla sevk edilir. Yapılan muayenesi sonucunda tekrar göreve başlayan subay ve astsubaylardan, belirtilen çalışma süresinin dörtte birinden daha fazla süre istirahat alanlar, tekrar kontrol muayenesine gönderilmez ve Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile ilişiği kesilir.

       Sağlık kurulu muayeneleri
       MADDE 48-
(1) Subay ve astsubaylar aşağıdaki durumlarda muayene için yetkili sağlık kuruluşuna gönderilir.
       a) Subay ve astsubaylar tarafından son sağlık durumlarının saptanmasının yazılı olarak istenmesi.
       b) Amiri veya kıta ya da kurum tabibinin gerekli görmesi.
       c) Komando ve dağ kursu gibi ağır şartlı kurslara ayrılması.
       ç) Görev, eğitim veya kurs sebebiyle altı aydan fazla süreyle yurtdışına gönderilmesi.
       d) Astsubayların subay olmak için başvurması (Bu adaylarda istihdam edileceği subay sınıfının veya branşının teğmen-yüzbaşı rütbelerinin sağlık niteliklerini taşıma şartı aranır.).
       e) Periyodik muayene zamanının gelmesi.
       (2) Tedavi için yurtdışına gönderilecekler hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinin ilgili hükümleri uygulanır.
       (3) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) 3713 sayılı Kanun kapsamında vazife malulü olup görevine devam etmesi uygun görülen astsubayların subaylık statüsüne geçmek için birinci fıkranın (d) bendine göre başvuruda bulunması durumunda sağlık yetenekleri açısından vazife malulü olan subayların sağlık yeteneklerine göre değerlendirme yapılır.

       Vazife malulleri
       MADDE 49-
(1) Vazifenin sebep ve tesiriyle yaralanan veya hastalanan subay ve astsubayların sağlık durumu hakkında, yetkili sağlık kuruluşları tarafından karar verilir. Karar verilirken subay ve astsubaların heyete çıkarıldığı tarihteki sınıf veya branş ve rütbesi esas alınır. Haklarında “Sınıfı veya Branşı Görevini Yapamaz”, “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararlı sağlık raporu düzenlenenlerin vazife malullüğü kararı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilir.

       Yurtdışına gönderileceklerin sağlık işlemleri
       MADDE 50-
(1) Altı aydan daha uzun süreyle kurs, eğitim, geçici veya sürekli görev sebebiyle yurtdışına gönderilecek subay ve astsubaylar gönderilmeden önce sağlık kurulu muayenesine tabi tutulur. Düzenlenen raporda hastalıklarının sınıflandırma veya branş belirleme çizelgelerinin kendi sınıflarındaki veya branşlarındaki karşılıkları (+) ve (x) işaretli olanlar yurtdışına gönderilir, (-) işaretli olanlar ile kurs veya eğitim süresinden daha kısa süre içinde tıbbi kontrolden geçirilmesi gerekenler bu görevlere gönderilmez.
       (2) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Bu Yönetmeliğin 47 nci maddesi gereğince göreve devam edenlerden geçici veya sürekli görev, eğitim, kurs ve staj nedeniyle yurtdışına gönderilmek üzere seçilenler yetkili sağlık kuruluşlarına sevk edilir. Yetkili sağlık kuruluşu tarafından, sevk yazısında özellikleri açıkça belirtilen görevleri yapıp yapamayacağı konusunda rapor verilir. Personel vazife malullüğüne neden olan hastalığı veya rahatsızlığı dışındaki sağlık yeteneklerine göre değerlendirmeye tabi tutulur.

       Atamaya esas sağlık raporları ve atandıktan sonra rahatsızlananların sağlık işlemleri
       MADDE 51- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinden birisinin tedaviyi gerektiren bir hastalığı tespit edilen subay ve astsubaylar atamaya esas sağlık raporu almak için Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarına müracaat edebilir. Acil durumlar hariç olmak üzere seferberliğe hazırlık döneminde ve seferberlik sırasındaki atamaya esas sağlık raporu müracaatları kabul edilmez.
       (2) Bir atama dönemi içerisinde aynı tanı ile ancak bir kez atamaya esas sağlık raporu verilebilir. Ancak, çeşitli nedenlerle atama dönemi içerisinde aynı yetkili sağlık kuruluşu veya bir başka yetkili sağlık kuruluşu tarafından ikinci rapor düzenlenmiş ve iki rapor arasında tanı ve karar bakımından farklılık mevcut ise ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
       (3) Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğine göre yan dal branşı olarak kabul edilmeyen branşlar için atamaya esas sağlık raporu düzenlenemez.
       (4) Atamaya esas sağlık raporunun karar hanesinde “Hayati Öneme Haizdir” ibaresi, ilgili personelin atamasının derhal yapılması gereken durumlarda kullanılır. Ayrıca bu ibarenin rutin olarak kullanıldığı devamlı ilaç raporları, özel eğitim raporları ve benzeri raporlar ile atamaya esas sağlık raporları aynı raporda birlikte düzenlenemez.
       (5) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Atamaya esas sağlık raporlarının karar hanesinde “……. Sürede Takip ve Kontrolü Gereklidir” veya “İlgili Uzman ve/veya Sağlık Merkezinin Bulunduğu Yerde İkameti Uygundur” ifadesine yer verilir.
       (6) Atamaya esas sağlık raporlarının karar hanelerinde hastalığın gerektirdiği mevzuata uygun iklim ya da çalışma şartları, branş, özel eğitim merkezi ya da laboratuvar imkânları belirtilir, garnizon ya da hizmet bölgesi veya hastane adı belirtilmez.
       (7) Atamaya esas sağlık raporu düzenlenmesinde, raporu düzenleyen uzman tabip ancak kendi uzmanlık dalı ile ilgili branşları karar hanesinde belirtebilir. Diğer branşlardan uzman tabiplerin ya da laboratuvar branşlarının bulunması öngörülüyor ise mutlaka ilgili branştan sağlık kurulu muayene fişi yazılmak suretiyle görüş alınır. Ana dalların uzman tabipleri, bu ana dala ait yan dalların uzman tabiplerinin görüşü olmadan subay ve astsubayların herhangi bir yan dal uzman tabibinin bulunduğu garnizonlara ya da hizmet bölgelerine atanmasının uygun olduğunu karar hanesine yazamaz.
       (8) Hastalığın niteliğine göre subay ve astsubayların hangi uzman tabiplerin bulunduğu garnizonlarda ya da hizmet bölgelerinde görev yapacağı ya da ikamet edeceği belirlenirken, aynı rahatsızlık için bulunması öngörülen uzman tabiplerin aynı olmasına dikkat edilir. Durumu özellik arz eden hastaların konu ile ilgili ayrıntılı değerlendirmesi rapor içeriğinde belirtilir. 


 
YEDİNCİ BÖLÜM
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına Ait Özel Hükümler


       Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapanlar hakkında yapılacak işlemler
       MADDE 52- (1) Denizde görev yapmaya engel hastalığı tespit edilen veya hastalığının deniz şartlarından olumsuz etkileneceği değerlendirilen subay ve astsubaylar, sağlık kurulu kararıyla deniz görevlerinden geçici olarak alınır. Düzenlenen raporlarda denizde görev yapmasına engel olan bilimsel gerekçeler belirtilir. Bu personel hakkında, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı birliklerinin kıyı teşkillerinde geçici olarak en çok iki yıl (ruh sağlığı ve hastalıkları için en çok bir yıl) süreyle “Denizin Kıyı Teşkillerinde Görev Yapması Uygundur” kararlı sağlık kurulu raporu düzenlenir. Bunlar süre sonunda yeniden sağlık kurulu muayenesine gönderilir ve alacakları raporlara göre haklarında kesin işlem yapılır.

       Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapan astsubayların sağlık yetenekleri
       MADDE 53- (1) Deniz Kuvvetleri Komutanlığında görev yapan astsubayların sağlık yetenekleri, bu Komutanlıkta görev yapan subayların sağlık yeteneklerinin aynıdır. Sınıflara göre yapılacak işlemler aşağıda belirtilmiştir.
       a) Topçu, Güdümlü Mermi, Torpidocu, Mayın, Seyir, Porsun, Sonar, Harekat, Bilgi Teknolojileri ve Silah astsubaylarının sağlık muayenelerinde Güverte subaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
       b) Çarkçı, Kazancı, Motorcu, Elektrikçi, Yara Savunma ve Elektronik astsubaylarının sağlık muayenelerinde Makine subaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
       c) Deniz Piyade, Deniz İstihkâm ile İstihbarat astsubaylarının sağlık muayenelerinde Deniz Piyade, Deniz İstihkâm ve İstihbarat subaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
       ç) Uçak Bakım astsubayları hakkında Hava Kuvvetleri Komutanlığında görev yapan Uçak Bakım astsubaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
      (2) Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapan astsubayların sağlık yetenekleri, bu Komutanlıkta görev yapan subayların sağlık yeteneklerinin aynıdır. Branşlara göre yapılacak işlemler aşağıda belirtilmiştir.
       a) Güverte ve Makine astsubaylarının sağlık muayenelerinde Sahil Güvenlik subaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
       b) İkmal, İdari ve Bilgi Teknolojileri-Bilişim astsubaylarının sağlık muayenelerinde İkmal subaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.
       c) Uçak Bakım astsubayları hakkında Hava Kuvvetleri Komutanlığında görev yapan Uçak Bakım astsubaylarının tabi olduğu hükümlere göre işlem yapılır.

       Denizaltı özel ihtisas adayı subay ve astsubayların sağlık yetenekleri
       MADDE 54- (1) Denizaltı özel ihtisas adayı subay ve astsubaylarda diskromatopsi bulunmamalı ve en fazla 0,5 diyoptriye kadar miyopi, hipermetropi ve astigmatizma bulunmalıdır. Keratorefraktif cerrahi (PRK, LASEK, LASIK ya da iLASIK) yöntemiyle ameliyat olanlarda altı aylık takipten sonra görme kaybı ve komplikasyon gelişmemiş olmalıdır. Adayların, yanındakileri rahatsız edecek derecede ağız ve solunum kokusu ile bromhidroz ve hiperhidrozu bulunmamalı ve ağırlıkları Hastalıklar Listesinin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesind
e belirlenen alt sınırın %10’undan az ve üst sınırın %10’undan fazla olmamalıdır. Diğer sistemler tam sağlam olmalıdır. Adayların kardiyolojik değerlendirmeleri EKG ve transtorasik ekokardiyografi ile yapılmalıdır.
       (2) Sağlık kurulu muayenelerinde, denizaltı özel ihtisasına uygun sağlık yeteneklerine sahip olduğu tespit edilen denizaltı özel ihtisas adaylarının son muayeneleri basınç odasında yapılacak test ile tamamlanır. Bütün adaylar, basınç odalarında 60 fsw (17.8 m) eşiti basınç altında bırakılır. Basınç odası testleri sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanı veya dalış tabibi intibak kursu görmüş bir tabibin gözetimi altında yapılır. Test esnasında adayların basınç eşitleme yeteneği ve kapalı alandaki psikolojik tepkileri değerlendirilir. Basınç odası testini geçemeyen adaylar denizaltı özel ihtisaslı subay veya astsubay olarak seçilmez.

       Denizaltı özel ihtisaslı subay ve astsubayların periyodik sağlık kurulu muayeneleri
       MADDE 55- (1) Denizaltı özel ihtisaslı subay ve astsubayların periyodik sağlık kurulu muayeneleri iki yılda bir yapılır. Bu muayeneler sonucunda aşağıda belirtilen sağlık nitelikleri dışında, rahatsızlıkları Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren subay ve astsubaylar görevlerine devam eder.
       a) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Ruh sağlığı: Ruh sağlığı ve hastalıkları yönünden tam sağlam olmalıdır. Hastalıklar Listesinin 17 nci maddesinin (A) dilimi kapsamında herhangi bir hastalığı bulunanlar denizaltıcılığa devam edemezler. Hastalıklar Listesinin 16 ncı maddesinin (A) dilimi kapsamında idame tedavisi alanlar ise üç ayda bir kontrole gelmek üzere bir yıla kadar denizaltıcılıktan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde idame tedavisi tamamlananlar görevlerine döner. Aksi halde bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine göre karar verilir.
       b) Göz hastalıkları: Diskromatopsi bulunmamalıdır. Gözlükle düzeltmeden önce her iki gözde görmeler 5/10 ve üzerinde bulunmalıdır. Görme dereceleri her iki gözde 5/10’nun altında olanların gözlükle düzeltme ile görmeleri tam olmalıdır. Keratorefraktif cerrahi geçirip altı aylık takipten sonra görme kaybı veya komplikasyon gelişmemiş olanlar görevlerine devam eder. OCT ve görme alanı testleriyle doğrulanmak şartıyla primer açık açılı glokom veya kronikleşme eğilimi gösteren diğer glokom türleri bulunmamalıdır.
       c) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kulak burun boğaz: Subay ve astsubaylara ön sinüslerin radyografik muayenesi yapılır. Personelde nefes almaya engel olan ve tıbbi veya cerrahi tedavi ile giderilemeyen üst solunum yolu hastalığı bulunmamalıdır. Kronik dış, orta ve iç kulak hastalıkları ve kronikleşmiş kulak zarı perforasyonu bulunmamalıdır. Hastalıklar Listesinin 21 inci maddesinin (A) diliminin (2), (3) ve (4) numaralı fıkraları kapsamında herhangi bir hastalığı bulunanlar denizaltıcılığa devam edemez. Her iki kulağın işitme kuvveti birbirine yakın olmalıdır. Denizaltı özel ihtisaslı subay ve astsubaylar beş yılda bir, daha önceki muayenelerinde işitme kaybı bulunan subay ve astsubaylar ise her periyodik muayenede odiometrik incelemeye tabi tutulur. Denizaltı gemilerinde görevli Sonar astsubaylarında bir kulağın sağlam olması durumunda (0-25 dB arası) diğer kulağın işitme kaybı 40 dB’i aşmamalıdır.
       ç) Vücut kokusu: Yanındakileri rahatsız edecek derecede ağız ve solunum kokusu ile bromhidroz ve hiperhidrozu bulunmamalıdır.
       d) Diş sağlığı: Subay ve astsubayların diş muayenesi yapılır. Beslenmeyi bozacak derecede diş noksanlığı ile sürekli ağız kokusu yapan ve tedavi ile giderilemeyen diş eti hastalığı bulunmamalıdır. Köprülerle yenilenmiş dişler denizaltı özel ihtisasına devam etmeye engel değildir.
       e) Solunum sistemi: Subay ve astsubaylara akciğer radyografisi yapılır. Subay ve astsubaylarda aktif veya geçirilmiş tüberküloz bulunmamalıdır. Tüberküloz dışında tam olarak iyileşen hastalıklarda vital kapasite ve diğer spirometrik parametreler normal sınırlarda olmalıdır.
        f) Dolaşım sistemi: Subay ve astsubaylara elektrokardiyografi yapılır. Sistolik arteriyel kan basıncı 150 mmHg, diyastolik kan basıncı 90 mmHg’nin üzerinde bulunmamalıdır. Aritmi, kalp kapak hastalıkları ve damar hastalıkları bulunmamalıdır. Hastalıklar Listesinin 42 nci maddesinin (A) diliminin (2) numaralı fıkrası kapsamında tanı alanlar bir yıla kadar denizaltıcılıktan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde tedavisi tamamlananlar görevlerine döner. Aksi halde bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine göre karar verilir.
       g) Sindirim sistemi: Tıbbi ve cerrahi tedavi ile düzeltilmemiş safra kesesi taşları bulunmamalıdır. Laparotomi ve laparoskopik yöntemle yapılan, ameliyatı takiben komplikasyon gelişmeyen ve sindirim sistemi fonksiyonlarında bozukluk oluşturmayan kolesistektomi ameliyatlıları sağlam kabul edilir.
       ğ) Aktif veya yapılan tedaviye rağmen nüks eden veneryal hastalığı ile sık nüks eden akut belirtili cilt hastalığı bulunmamalıdır.
       h) Boy ve ağırlık: Hastalıklar Listesinin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesinde belirlenen alt sınırın %10’undan az ve üst sınırın %20’sinden fazla olamaz.
        ı) Hematoloji: Hastalıklar Listesinin 35 inci maddesinin (A) dilimine giren ve bir yıllık tedaviye rağmen düzelmeyen kan hastalığı bulunmamalıdır.

       Denizaltı özel ihtisaslı personel ile ilgili diğer hükümler
       MADDE 56- (1) Denizaltı özel ihtisaslı subay ve astsubaylar periyodik muayenelerin dışında birlik dalış tabip subayları tarafından her yıl sağlık durum değerlendirmesine tabi tutulur. Bu muayenelerde denizaltı özel ihtisasına engel hastalığı olduğu düşünülen veya tespit edilenler, haklarında kesin karar verilmek üzere uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerin sağlık kurullarına sevk edilir.
       (2) Denizaltı gemileri ile kısa süreli dalışa iştirak edecek (müşahit olarak, tecrübe ve sair maksatlar için) denizaltı özel ihtisası olmayanların; kulak burun boğaz, solunum ve dolaşım sistemi ile ruh sağlığı ve hastalıkları açısından dalışa engel bir rahatsızlığı bulunmamalıdır. Bunlar Denizaltı Filosu kuruluşundaki denizaltı serbest çıkış kulesi tabibi, dalış tabip subayı veya sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanınca, bu tabiplerin yokluğunda ise bölgedeki resmi sağlık kuruluşlarında görevli bir tabip tarafından muayene edilir ve kısa süreli dalmaya engel hali olmadığı tespit edilenler dalışa katılır.

       Dalgıç (birinci sınıf dalgıç, ikinci sınıf dalgıç) ve kurbağa adam özel ihtisas (sualtı taarruz, sualtı savunma, mayın harbi dalgıcı ve diğer kurbağa adam ihtisasları) adayı ile dalış tabibi ve basınç odası operatörü adaylarının sağlık yetenekleri
       MADDE 57- (1) Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisas eğitimi için seçilecek subay ve astsubaylarada diskromatopsi ve 0,5 diyoptriyi aşan miyopi, hipermetropi ve astigmatizma bulunmamalıdır. Dalış tabibi ve basınç odası operatörü kurslarına kabul edilecek sağlık personeli aday larında ise 2 diyoptriye kadar miyopi ve hipermetropi ile 1 diyoptriye kadar astigmatizma adaylığa engel değildir. Ayrıca keratorefraktif cerrahi (PRK, LASEK, LASIK ya da iLASIK) yöntemiyle ameliyat olanlarda yeterli süre takipten sonra görme kaybı ve komplikasyon gelişmemiş olmalıdır. Adayların ağırlıkları Hastalıklar Listesinin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesinde belirlenen alt sınırın %10’undan az ve üst sınırın %10’undan fazla olmamalıdır. Diğer sistemler tam sağlam olmalıdır. Adayların kardiyolojik değerlendirmeleri EKG ve transtorasik ekokardiyografi ile yapılmalıdır.
       (2) Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisas adayları en fazla otuz, dalış tabibi ve basınç odası operatörü adayları ise en fazla otuzbeş yaşında olmalıdır.
       (3) Yapılacak sağlık kurulu muayenelerinde, dalgıç ve kurbağa adamlığa uygun sağlık yeteneklerine sahip olduğu tespit edilen adayların son muayeneleri basınç odasında yapılacak test ile tamamlanır. Bütün adaylar, basınç odalarında 60 fsw (17.8 m) eşiti basınç altında bırakılır. Basınç odası testleri sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanı veya dalış tabibi intibak kursu görmüş bir tabibin gözetimi altında yapılır. Test esnasında adayların basınç eşitleme yeteneği ve kapalı alandaki psikolojik tepkileri değerlendirilir. Basınç odası testini geçemeyen adaylar dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisas adayı ile dalış tabibi ve basınç odası operatörü adayı olarak seçilmez.

       Dalgıç (birinci sınıf dalgıç, sualtı taarruz, sualtı savunma, mayın harbi dalgıcı) ve kurbağa adam özel ihtisaslı personelin periyodik muayeneleri
       MADDE 58- (1) Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı subay ve astsubayların periyodik sağlık kurulu muayeneleri iki yılda bir yapılır. Muayeneler sonucunda aşağıda belirtilen özel şartlar ve sağlık nitelikleri dışındaki rahatsızlıkları, Hastalıklar Listesinin (A) dilimine giren subay ve astsubaylar görevine devam eder.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 24 üncü maddesi ile “Dalgıç (birinci sınıf dalgıç, sualtı taarruz, sualtı savunma, mayın harbi dalgıcı) ve kurbağa adam özel ihtisas adayı ile dalış tabibi ve basınç odası operatörü adaylarının sağlık yetenekleri” şeklinde olan bu madde başlığı, metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

       a) Kulak burun boğaz: Kulak zarının kronikleşmiş perforasyonları, orta kulağın kronik hastalıkları, malign otitis eksterna, kulak zarı atrofisi, orta kulak adesiv proçesi, geçirilmiş stapedektomi ameliyatı, meniere hastalığı, iç kulak ameliyatları, ossiküloplasti, larenjektomi, larengosel, gırtlakta paralizi, tümör ve stenoz bulunmamalıdır. Üst solunum yollarında tıbbi ve cerrahi tedavi ile düzeltilemeyen nefes almaya engel şekil bozuklukları ile burun bölgesinde veya sinüslerinde basınç eşitleme yeteneğine engel olan ve tıbbi veya cerrahi tedavi ile düzeltilemeyen deformasyonu ya da hastalığı bulunmamalıdır. Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı subay ve astsubaylar beş yılda bir, işitme kaybı bulunanlar ise her periyodik muayenede odiometrik incelemeye tabi tutulur. Buna göre Hastalıklar Listesinin 19 uncu maddesinin (A) dilimine girenlerin dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisasları devam eder. Hastalıklar Listesinin 21 inci maddesinin (A) diliminin (2), (3) ve (4) numaralı fıkraları kapsamında herhangi bir hastalığı bulunanlar dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslarına devam edemez.
       b) Göz: Keratorefraktif cerrahi (PRK, LASEK, LASIK ya da iLASIK) yöntemiyle ameliyat olanlarda üç aylık takipten sonra görme kaybı ve komplikasyon gelişmemiş olmalıdır.
       c) Psikiyatri: Hastalıklar Listesinin 16 ncı, 17 nci, 18 inci maddelerinin (A) dilimi kapsamında idame tedavisi alanlar üç ayda bir kontrol edilmek üzere iki yıla kadar dalıştan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde idame tedavisi ile hastalığı düzelenler dalış görevine döner.
       ç) İç hastalıkları: Hastalıklar Listesinin 35 inci ve 37 nci maddelerinin (A) dilimi kapsamında tedavi görenler iki yıla kadar dalıştan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde idame tedavisi tamamlananlar dalış görevine döner. Aksi durumda bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine göre karar verilir. Sistolik arteriyel kan basıncı 150 mmHg, diyastolik kan basıncı 90 mmHg’nin üzerinde bulunmamalıdır. Aritmi, kalp kapak hastalıkları ve kalp damar hastalıkları bulunmamalıdır. Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı subay ve astsubaylara her beş yılda bir transtorasik ekokardiografi yapılır. Hastalıklar Listesinin 42 nci maddesinin (B) ve (D) dilimlerine giren hastalıkların bulunması dalışa engeldir. Aynı maddenin (A) diliminin (2) numaralı fıkrası kapsamında tanı alanlar bir yıla kadar dalıştan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde tedavisi tamamlananlar görevlerine döner. Aksi halde bu Yönetmeliğin diğer hükümlerine göre karar verilir.
       d) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Gastroenteroloji: Hastalıklar Listesinin 45 inci maddesinin (A) diliminin (12) numaralı fıkrası kapsamında tanı alanlar dalıştan alıkonulur. Ancak başka bir hastalıkla ilişkisi gösterilememiş dalakta ve karaciğerdeki komplikasyonsuz 4 cm’den küçük hemanjiomlar, nonspesifik kalsifikasyonlar, karaciğer fonksiyonlarının normal olduğu hepatomegaliler ve kot kenarını geçmeyen splenomegalilerin, mezenter kistlerinin sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanının onayı ile dalışa devamı uygun görülür. Bu madde içerisinde değerlendirilen diğer hastalıklardan tedavileri sonrası durumu düzelenler dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslarına devam edebilir.
       e) Göğüs hastalıkları: Subay ve astsubaylara akciğer radyografisi yapılır. Bunlarda bronşial astım, aktif bir akciğer hastalığı veya geçirilmiş tüberküloz bulunmamalıdır. Tüberküloz dışında tam iyileşen hastalıklarda vital kapasite ve diğer spirometrik parametreler normal sınırlarda olmalıdır. Hastalıklar Listesinin 46 ncı maddesinin (A) diliminin (3) numaralı fıkrası, 47 nci ve 48 inci maddelerinin (A) diliminin (1) numaralı fıkrası ile 49 uncu maddesinin (A) diliminin (2) ve (3) numaralı fıkraları kapsamında tanı alanlar dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslarına devam edemez. 6624
       f) Vücut kitle indeksi 29.9 kg/m2 den fazla olamaz. Bu durumdaki subay ve astsubaylar için karar bir yıllık istirahatsiz rejimden sonra verilir.
     (2) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Dalış tabibi ve basınç odası operatörleri hakkında da bu madde hükümleri uygulanır.

       Dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı personel ile ilgili diğer hükümler
       MADDE 59- (1) Aktif olarak dalgıç ve kurbağa adamlık yapmakta olan subay ve astsubaylar, periyodik sağlık kurulu muayeneleri dışında birlik dalış tabip subayları tarafından her yıl sağlık durum değerlendirmesine tabi tutulur. Bunlar gerekli görülmesi halinde uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelere sevk edilir.
       (2) Dalgıç ve kurbağa adam kurslarından mezun olan subay ve astsubayların ilk periyodik muayeneleri birliklerine atandıkları yıl içinde yapılır. Periyodik muayenelerde dalgıç ve kurbağa adamlık sağlık niteliklerini kaybettiği tespit edilenler Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığının diğer görev yerlerine atandırılır.
       (3) Dalgıç ve kurbağa adamlarda, dalışa bağlı olarak gelişebilen disbarik osteonekroz hastalığı taraması, sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanının lüzum görmesi halinde yapılır.
       (4) İki yılda bir yapılacak olan periyodik muayeneler dışında dalışa engel bir hastalığı olduğu düşünülen veya tespit edilenler, dalış görevleri ile ilgili sağlık yeteneklerinin değerlendirilmesi için uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelere sevk edilir.
       (5) Tıbbi veya cerrahi tedavi sonrası tam iyileşme sağlayarak dalışa engel bir durumu olmadığı tespit edilenler sağlık kurulunun olumlu raporu sonrasında dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisasına devam eder.

       Kırk yaş ve üstü denizaltıcı, dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı personelin periyodik muayeneleri
       MADDE 60- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) (1) Kırk yaş ve üstü denizaltıcı, dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı subay ve astsubaylar dolaşım, solunum, sindirim, göz, kulak burun boğaz ve nörolojik hastalıklar ile ruh sağlığı ve hastalıkları açısından muayene edilir. Yaşa bağlı gelişen fizyolojik değişiklikler göz önüne alınarak mutlak denizaltıdan serbest çıkış veya dalış kontrendikasyonu yaratmayan durumlarda personelin göreve devamı uygun görülebilir.

       Denizaltı, dalgıç (birinci sınıf dalgıç, SAT, SAS, mayın harbi dalgıcı) ve kurbağa adam özel ihtisaslı personel ile dalış tabibi ve basınç odası operatörü personelin periyodik muayeneleri, aday muayeneleri ve itiraz muayenelerinin yapılacağı yerler
       MADDE 61- (1) Denizaltı, dalgıç (birinci sınıf dalgıç, SAT, SAS, mayın harbi dalgıcı) ve kurbağa adam özel ihtisaslı personel ile dalış tabibi ve basınç odası operatörü personelin periyodik muayeneleri, aday muayeneleri ve itiraz muayeneleri uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerde sağlık kurulu marifetiyle yapılır. Bu kurullarda sualtı hekimliği ve hiperbarik tıp uzmanı bir üye bulundurulur, bu üyenin bulunmadığı durumlarda yerine, dalış tabibi intibak kursu görmüş uzman tabip bir üye bulundurulur.
——————————

(1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 26 ncı maddesi ile “Kırk yaş ve üstü dalgıç ve kurbağa adam özel ihtisaslı personelin periyodik muayeneleri” şeklinde olan bu madde başlığı, metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.

 


SEKİZİNCİ BÖLÜM
Hava Kuvvetleri Komutanlığına Ait Özel Hükümler ile Uçuculara Ait Hükümler


       Uçuş hizmetlerinde görevlendirileceklerin sağlık muayeneleri
       MADDE 62- (1) İlk defa uçuşa başlayacak personelin ve pilot, silah sistem subayı, seyrüsefer subayı, taktik koordine subayı ve uçuş ekibi gibi 28/2/1982 tarihli ve 2629 sayılı Uçuş, Paraşüt, Denizaltı, Dalgıç ve Kurbağa Adam Hizmetleri Tazminat Kanunu kapsamındaki yetişmiş uçucuların sağlık yeteneklerini belirlemek için yapılacak muayeneler uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerde, fizyolojik eğitimleri ise Uçucu Sağlığı Araştırma ve Eğitim Merkezinde yapılır. Muayeneler ve fizyolojik eğitimde, yönerge ile belirlenen özel yöntemler uygulanır.

       Hava aracı kategorileri
       MADDE 63- (1) Uçucu; pilot, silah sistem subayı, seyrüsefer subayı, taktik koordine subayı, uçuş ekibi ve bunların adaylarıdır.
       (2) Uçucuların sağlık yetenekleri, uçtukları hava aracı kategorisi dikkate alınarak Hava Kuvvetleri Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesine göre değerlendirilir. Hava aracı kategorilerinde yer alacak hava aracı tip ve modelleri, hava aracının performansına göre Uçucu Sağlığı Araştırma ve Eğitim Merkezi ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hava ve Uzay Hekimliği Anabilim Dalı Başkanlığının değerlendirmesi doğrultusunda Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenir. Bu kategoriler aşağıdaki kıstaslar esas alınarak belirlenir.
       a) Kategori-1 hava aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri ve manevra kapasitesi itibarıyla yüksek performansa sahip hava araçlarıdır (Örnek: F-16, T-38M, KT-1T ve benzeri).
       b) Kategori-2 hava aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri kapasitesi yüksek olmayan ancak yüksek ve alçak irtifada manevra kapasitesine sahip orta performanslı hava araçlarıdır (Örnek: S70 Sikorsky, Blackhawk, AS-532 Cougar, SF-260 D, T-129 ATAK ve benzeri).
       c) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kategori-3 Hava Aracı: Akselerasyon (G) kuvvetleri kapasitesi düşük olup, yüksek ve alçak irtifada manevra kapasitesi sınırlı olan düşük performanslı hava araçlarıdır (Örnek: C-130, CN-235, ATR-72, TB-20, S-70 A17 Sikorsky, S-70 A28 Sikorsky, S-70B Seahawk, AB-212, KC-135R, E-7T, Mi-17, AB-205, B-350 ve benzeri).
       ç) Kategori-4 uçuş: Bir hava aracı kategorisi olmayıp, yalnızca kategori-3 hava araçlarında nitelikleri Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen tecrübeli bir pilot eşliğinde yapılan uçuştur. Kategori-3 hava aracı sağlık yeteneklerini karşılamayan ancak kategori-4 uçuşa elverişli olan uçucular, nitelikleri Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen tecrübeli bir pilot bulunmaksızın hava aracında uçurulmaz.

       Uçucu adaylarının sağlık yetenekleri
       MADDE 64- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Hava Harp Okulu eğitimi sonrasında pilot adaylığına ayrılacaklar ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı uçuş okulunda eğitime başlayacak Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı uçucu adayları hakkında başlangıç uçuş eğitimi ve temel uçuş eğitimi birinci safha öncesi bu Yönetmeliğin 67 nci maddesinde kategori-1 hava aracı uçucuları için belirtilen sağlık yeteneği aranır.
       (2) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Pilot lisansı (CPL) olan adayın sağlık yeteneklerinin kategori-1 hava aracı uçucularının sağlık yeteneklerini karşılamadığı durumlarda kategori-2 veya kategori-3 hava aracı pilotuna ilişkin sağlık yetenekleri hükümleri uygulanır ve aday uçuşa elverişli kabul edilir.
       (3) Temel uçuş eğitimi ikinci safha ve tekâmül uçuş eğitimi süresince uçuculara, uçulan uçak tipinin, sınıflandırma çizelgesinde karşılığı olan hava aracı kategorisindeki sağlık yetenekleri ile ilgili hükümler uygulanır. Ancak sağlık yeteneklerinin azaldığı durumlarda uçucunun mevcut sağlık durumuna göre (uçtuğu hava aracı kategorisi değiştirilmek üzere) kategori-2 hava aracı veya kategori-3 hava aracı pilotuna ilişkin sağlık yetenekleri hükümleri uygulanır. 
       (4) Kara Kuvvetleri Komutanlığı uçucu adayları ile Kara Kuvvetleri Komutanlığında eğitim alacak Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı uçucu adayları hakkında Hava Kuvvetleri Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki kategori-2 ve kategori-3 hava aracı uçucularının sağlık yetenekleri ile ilgili hükümler uygulanır.
       (5) Uçucu adayları uçuculuk sağlık yeteneğini kaybettiğinde, haklarında hava sağlık ve muayene merkezleri tarafından “Uçucu Yetiştirilmeye Elverişli Değildir” kararı verilir ve (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgelerine göre işlem yapılır.
       (6) İlk defa uçuşa başlayacak uçuş ekibi adaylarının muayenelerinde, Hava Kuvvetleri Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki seyrüsefer sınıfı personelinin sağlık yetenekleri uygulanır.

       Yetişmiş uçucular hakkında uygulanacak sağlık işlemleri
       MADDE 65- (1) Yetişmiş uçucuların periyodik kontrol muayeneleri ve fizyolojik eğitimleri aşağıdaki esaslara göre yürütülür.
       a) Uçuşun sebep olacağı muhtemel bozukluklar ile uçuş emniyetini bozacak her türlü hastalığı tespit ederek uçucunun güvenle uçmasını sağlamak amacıyla periyodik kontrol muayenesi yapılır. Periyodik kontrol muayeneleri ve bunlara ilişkin esaslar şunlardır:
       1) Uçucuların yıllık periyodik kontrol muayeneleri uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneler ile Hava Harp Okulunda bulunan hava sağlık ve muayene merkezinde yapılır.
       2) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uçucu personelin dört yıllık periyodik kontrol muayeneleri Sağlık Bakanlığınca belirlenen uçucu raporları vermeye yetkili hastanelerde, fizyolojik eğitimleri ise Uçucu Sağlığı Araştırma ve Eğitim Merkezinde yönerge ile belirlenen esaslara göre yapılır. Fizyolojik eğitimlerini tamamlamış olanlara fizyolojik eğitim kartı verilir.
       3) Yıllık ve dört yıllık periyodik kontrol muayenesini ve dört yıllık fizyolojik eğitimini tamamlamayan uçuculara uçuş verilmez.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 28 inci maddesi ile bu maddeye birinci fıkradan sonra gelmek üzere ikinci fıkra eklenmiş; mevcut ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralar üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkralar olarak teselsül ettirilmiştir.

       4) Uçucular hakkında uçuşa elverişlilik, uçuşa elverişsizlik, sınıf veya branş değişikliği veya Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapamayacağına ilişkin kararlar sadece uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerce verilir. İstirahat kararları diğer sağlık kurullarınca da verilebilir. Ancak bunlar istirahat sonunda haklarında karar verilmek üzere uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerden birine sevk edilir.
       5) Harekât gibi zorunlu nedenlerle periyodik muayene ve/veya uçuş fizyolojisi eğitimi geçerlilik süresi dolan uçucunun uçurulması kararı ilgili komutanlığın sorumluluğundadır.
       b) Hava aracı kategorisinin değiştirilmesi ve “Uçuşa Elverişsizdir” kararları aşağıdaki esaslara göre verilir.
       1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Herhangi bir nedenle bulunduğu kategorinin sağlık yeteneğini karşılayamadığı tespit edilen uçucunun “Uçuşa (Pilotaja) Elverişsizdir” veya “Hava Aracı Kategorisi Değişikliği Uygundur” kararları ilgili uzmanlık branşından üç uzman tabibin çoğunluk kararı ile alınır. Hakkında iki kez “Uçuşa (Pilotaja) Elverişsizdir” veya “Hava Aracı Kategorisi Değişikliği Uygundur” kararları verilenlere ilişkin nihai karar uçucunun veya bağlı bulunduğu kuvvetin talebi üzerine Sağlık Bakanlığınca oluşturulan kurul tarafından verilir. Kurulun oluşumu ile çalışma usul ve esasları yönerge ile düzenlenir.
       2) Hastalığının sınıflandırma çizelgesinin bütün kategorilerinde karşılığı (-) işareti bulunan uçucu personel hakkında “Pilotoja Elverişli Değildir, Sınıfı veya Branşı Görevini Yapamaz, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin eki (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerine Göre Yeniden Sınıflandırılması veya Branşının Belirlenmesi Uygundur” kararı verilir.
       3) Hastalığının sınıflandırma veya branş belirleme çizelgesinde karşılığı (x) işareti bulunan uçucu personel hakkında “Uçuşa Elverişli Değildir, Fiilen Uçuşu Gerektirmeyen Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar” kararı verilir.
       c) Hastalık ve kaza durumlarında uygulanacak esaslar şunlardır:
       1) Birlik uçuş tabibi, uçucunun tıbbi bir nedenle uçmasını sakıncalı gördüğü hallerde, yirmi güne kadar uçuş men veya on güne kadar istirahat kararı verebilir. Bu süre sonunda birlik uçuş tabibi uçucuyu muayene ederek uçuş kararı verebilir. Aynı hastalıktan dolayı yirmi günden fazla tedavi gören veya istirahat alan uçucular tedavi ve istirahatları bitiminde, uçuş yönünden değerlendirilmek üzere amirleri tarafından en yakın uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye gönderilir.
       2) Uçucular kaza kırımlardan ya da uçuş esnasında ortaya çıkabilecek bazı tıbbi problemlerden sonra birlik uçuş tabibi tarafından muayene ve kontrol edilir. Uçuş tabibi, küçük kaza kırım geçirenleri gerekli gördüğünde; yaralanma veya uçaktan atlamayla sonuçlanan büyük kaza kırım geçirenleri ise zorunlu olarak Sağlık Bakanlığınca belirlenen uçucu raporları vermeye yetkili hastaneler ile Uçucu Sağlığı Araştırma ve Eğitim Merkezine gönderir. Yalnızca hava aracının zarar gördüğü büyük kaza kırımlar bu kapsamda değerlendirilmez.
——————————
       (1) 22/9/2017 tarihli ve 2017/10844 sayılı Bakanlar kurulu Kararı eki Yönetmeliğin 29 uncu maddesi ile bu alt bentte yer alan “Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi 2 Eylül Hizmet Binası” ibaresi “Sağlık Bakanlığınca belirlenen uçucu raporları vermeye yetkili hastaneler” şeklinde değiştirilmiştir.

       ç) Uçuş tabibi uçucuda uçuş emniyeti ve yeteneğini tehlikeye düşürecek ruhsal veya bedensel bir sağlık problemi fark ettiğinde durumu birlik komutanına arz ederek uçucuyu muayeneye çağırır. Gerekli görülen hallerde uçucuyu en yakın hava sağlık ve muayene merkezine gönderir.
       d) Kadın uçucularla ilgili hususlar aşağıda belirtilmiştir.
       1) Kadın uçucular hamilelik döneminde uçamaz ve fizyolojik eğitime alınmaz. Ancak kadın hastalıkları ve doğum uzmanı uygun gördüğü takdirde kategori-3 hava aracı uçucularına gebeliklerinin 13 ila 24 üncü haftaları arasında uçuş müsaadesi verilir. Kategori-1 hava aracı pilotu kadın uçuculardan doğum sonrası göreve başlayıp uçmak isteyenler doğum yaptığı tarihten altı ay sonra uçuş için periyodik muayeneye gönderilir. Kategori-1 hava aracı haricindeki pilotlar için bu süre üç aydır. Kadın uçucular bu süre zarfında uçurulmaz, haklarında periyodik muayene sonucuna göre işlem yapılır. Emzirme döneminde de 926 sayılı Kanunun 128 inci maddesi hükümleri saklı kalmak üzere yukarıdaki hükümler uygulanır.
       2) Kadın uçucular menstrüasyon süresince uçamaz. Bu süre öncesi ve sonrası günlerde uçuş, uçuş tabibinin iznine bağlıdır. Kadın uçucular uçuş tabibinin bilgisi dahilinde oral kontraseptifler kullanabilir. Oral kontraseptiflere ilk başlarken veya preparat değiştirilirken bir hafta süre ile uçamazlar. Kategori-1 hava aracı pilotu kadın uçucular rahim içi araç kullanamaz.
       e) Birlik komutanı birliğinde bir uçucunun uçuş niteliğinde aksaklık görürse, hakkında mesleki yetersizlik kararı vermeden önce bu yetersizliğe sebep olabilecek bir sağlık sorunu bulunup bulunmadığını anlamak üzere uçucuyu birlik uçuş tabibi muayenesine gönderir. Gerekli görmesi halinde uçucuyu en yakın uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye gönderir.
        f) Yetişmiş uçucular uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye veya Uçucu Sağlığı Araştırma ve Eğitim Merkezine sevk edilirken komutanlıklarınca gerekli görülür veya ilgili merkez tarafından talep edilirse düzenlenen kıta anket formu düzenlenerek gönderilir. Kıta anket formunun içeriği yönerge ile belirlenir.

       Raporların onay makamları ve itirazlar
       MADDE 66- (1) Uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerin düzenlediği istirahat, geçici uçuştan men veya uçuşa elverişlilik raporları hastanelerin baştabipliğince onaylanır.
       (2) Uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerce verilen raporlara tebliğ tarihinden itibaren ilgili tarafından otuz gün içerisinde itiraz edilirse veya bu raporlar karar onay makamlarınca yeterli bulunmazsa ya da herhangi bir ihbar yapılırsa uçucu, birinci kontrol muayenesi için diğer bir uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye gönderilir. İlk sağlık kurulu raporundaki karar ile kontrol muayenesi kararı arasında uyumsuzluk bulunmazsa karar kesinlik kazanır. Kararlar arasında uyumsuzluk bulunursa uçucu, ikinci kontrol muayenesi için üçüncü bir uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye gönderilir. Bu merkezin kararı önceki iki karardan hangisine uyuyorsa ona göre işlem yapılır.

       Uçucu personelin sağlık yetenekleri
       MADDE 67- (1) Yetişmiş uçucular hakkında, uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerde uçuş yönünden karar verilirken, Hastalıklar Listesinde ve sınıflandırma veya branş belirleme çizelgelerinde bu maddeye atıfta bulunan hastalıklar ile Hastalıklar Listesinde tanımlanmayan durumlar bu madde hükümlerine göre değerlendirilir. Uçuş fizyolojisini etkilemeyecek, uçuş emniyetini ihlal etmeyecek ve uçuş ortamında zamanla artmayacak aşağıdaki hastalıklar uçuşa engel teşkil etmez. Uçuş fizyolojisini etkileyeceği veya uçuş emniyetini ihlal edeceği değerlendirilen hastalıkların bulunması halinde ise kıdemli yüzbaşı ve daha üst rütbedeki subaylar ile kıdemli üstçavuş ve daha üst rütbedeki astsubaylar hakkında “Uçuşa Elverişli Değildir, Fiilen Uçuşu Gerektirmeyen Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar”, daha ast rütbedeki subay ve astsubaylar hakkında ise “Sınıfı Görevini Yapamaz, Kuvvet Komutanlıkları (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesinde (+) İşaretli Sınıflarda Yeniden Sınıflandırılması Uygundur” veya “Branşı Görevini Yapamaz, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) ve (2) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesinde (+) İşaretli Branşlarda Yeniden Branşının Belirlenmesi Uygundur” kararları verilir. Daha düşük performanslı hava araçlarında risk oluşturmayacak hastalıkların bulunması halinde raporun karar hanesinde uçuşa elverişli olduğu hava aracı kategorisi belirtilir.
       a) Baş ve boyun:
       1) Saçlı deri, yüz ve boyunda ameliyat, yaralanma, yanık ya da ülserasyona bağlı doku kayıpları ve kısmi paraliziler (konuşma, görme ve boyun hareketlerini engellemeyen).
       2) Temporo-mandibuler eklemin kronik artriti veya tekrarlayan çıkıkları.
       3) Aktivitesi tamamen durmuş, sınırlı, kalsifiye, tüberküloza bağlı adenopatiler.
       4) Selim adenopati ve selim tümörler.
       5) Boyun kaslarının geçici spastik veya nonspastik kontraksiyonları.
       b) Kulak burun boğaz:
       1) Nefes almayı ve konuşmayı güçleştirmeyen septum deviasyonu, hafif atrofik ve kronik rinitler.
       2) Ameliyatla iyileşmiş septum deviasyonları ve nasal polipler.
       3) Hafif derecede veya ameliyatla iyileşmiş ve nüks etmemiş kronik sinüzitler, sinüs havalanmasını bozmayan ve semptom vermeyen 1 cm’den küçük selim tümörler (osteom, papillom).
       4) Asemptomatik (kanama, kabuklanma yapmayan) küçük septum perforasyonları.
       5) Kronik otitis eksterna.
       6) Dış kulak yolunda ufak egzostozlar.
       7) İşitme fonksiyonunu bozmayan, asemptomatik kapalı otit skatrisiyel.
       8) İşitme fonksiyonu normale dönen kulak ameliyatları (otoskleroz ve iç kulak cerrahisi hariç).
       c) Göz:
       1) Her iki gözün görme derecesi camlarla düzeltildikten sonra ayrı ayrı 20/20 (10/10)’den aşağı olmayanlar.
       2) Görme fonksiyonunu bozmayan, irritasyon yapmayan, ilerleme göstermeyen, tıbbi ve cerrahi tedavi ile iyileşmiş kirpik ve kapak hastalıkları olmayanlar. 
       3) Görme keskinliğini bozmayan, ilerleme göstermeyen kornea, konjonktiva hastalıkları ve sekelleri olmayanlar.
       4) Tıbbi ve cerrahi tedavi ile iyileşmiş gözyaşı sistemi hastalıkları olmayanlar.
       5) Binoküler görmeyi ve derinlik hissini bozmayan, 10 prizma dereceyi geçmeyen esoforyalar, 6 prizma dereceyi geçmeyen ekzoforyalar, 1,5 prizma dereceyi geçmeyen hiperforyalar, mikrotopiya da dahil olmak üzere heterotropiyası olmayanlar, ekstraoküler kas cerrahi geçirenlerde rezidüel heteroforya, heterotropi (mikrotopiya dahil) ve motor duyu problemi olmayanlar.
       6) 20/20 (10/10) görmeyi bozmayan, çeşitli nedenlerle oluşmuş kornea kesafetleri, parasantral lens kesafetleri, santral lens kesafetleri, vitreus kesafetleri ve dejenerasyonları, göz tabakalarının çeşitli şekil bozuklukları ve sekelleri (Kategori-1 hava aracı uçucularında santral lens kesafetleri uçuşa elverişli kabul edilmez.) olmayanlar. Tashihsiz görmeleri en az 0,7 ve tashihli görmeleri tam olmak şartıyla üç aylık kontrolden sonra komplikasyonsuz katarakt ameliyatları kategori-2 ve kategori-3 hava araçlarında uçuşa uygun olarak kabul edilir.
       7) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kategori-1 uçucuları için her iki gözün görmeleri düzeltmeden sonra ayrı ayrı 20/20 (10/10) olmak şartıyla +3 diyoptri (dahil) hipermetropi, -2 diyoptri (dahil) miyopi ve diyoptrisi en fazla olan eksendeki refraksiyon bozukluğu +2 diyoptri veya -2 diyoptriyi geçmeyen çeşitli astigmatizmalar [Kategori-2 ve kategori-3 hava aracı pilotları ile seyrüsefer sınıfı için -3 diyoptri (dahil) miyopi ve +3 diyoptri veya -3 diyoptriyi geçmeyen çeşitli astigmatizmalar; kategori-4 uçuş için ise -4 diyoptriyi geçmeyen miyopi ve +/-4 çeşitli astigmatizmalar elverişli kabul edilir.].
       8) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kategori-2, kategori-3 ve kategori-4 hava aracı uçucuları için tashihli görmesi 10/10 (20/20)’den aşağı olmayan +/-4 diyoptriyi geçmeyen miyopi, hipermetropi ya da yüksek eksende +/-4 çeşitli astigmatik kusuru olan ve başka bir göz hastalığı olmayan uçucu personelden kendi talebi ve uçucu, denizaltıcı ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastane kararıyla, bu hastane tarafından uygun görülecek yöntemle (PRK, LASEK veya LASİK) ameliyat olup, yeterli süre (en az üç ay) takipten sonra görme kaybı ve komplikasyon gelişmemiş olanlar.
       9) Her iki gözde yakın görme 20/200 (1/10)’den aşağı olmayıp düzeltme ile 20/20 (10/10) olanlar.
      10) Yumuşak kontakt lens kullanımı (Bifokal, multifokal veya variofokal yumuşak kontakt lens olmaması, kontakt lens üzerine gözlük kullanılmaması, yumuşak kontakt lens ile uzak ve yakın görmelerin her iki gözde ayrı ayrı 20/20 (10/10) olması gerekir.).
       11) Uçucu personelde diskromatopsi bulunmaz. Diskromatopsi muayenesinde standart renk görme testinin (Ischiara) her bir sayfasına 3 ila 5 saniye bakarak en az 14 kart görmek şartıyla 2 veya daha az yanlış yapanlar sağlam kabul edilir.
       12) Santral ve parasantral hariç olmak üzere tam olarak iyileşmiş, nüks etmeyen, görme alanında toplam 1/10’dan fazla kayıp yapmayan, uzak görme 20/20 (10/10) olmak şartıyla iris, korpus siliare, retina, koroidea ve görme siniri hastalıkları, metamorfobsi oluşturmayan drusen ve benzeri paramakuler ve makuler lezyonlar (retina dekolmanı ve flörosan anjigrafi ile görme derecesinde azalma riski taşıyan makula lezyonları hariç). Periferik retina dejenerasyonları (Retinal delik ve yırtık hariç) kategori-1 hava aracı hariç uçuşa elverişli olarak kabul edilir.
       13) Giriş esnasında veya cerrahi girişim ile çıkarıldığında görmeyi bozmayan veya ilerlemeyen, komplikasyon yapmamış, göz ön segmentinin yabancı cisim ameliyatları (retina ve koroideayı zedeleyen arka segment yabancı cisimleri hariç).
       14) Komplikasyon yapmayan ve görmeyi bozmayan tam şifa bulmuş selim ekstraokuler tümörler (lipom, kist dermoid ve benzeri).
       15) Göz içi basıncı birbirini takip eden en az iki ölçüm sonucunda 22 mmHg aplanasyondan aşağıda olan glokoma ait görme alanı ve optik sinir değişiklikleri gelişmeyen her iki göz arasında 6 mmHg aplanasyondan daha az farkı olanlar (Göz içi basıncı 22 mmHg ila 30 mmHg aplanasyon arasında olup üç aylık periyodlarla yapılan kontrollerde görme sinirinde veya görme alanında göz içi basıncına bağlı değişiklikler tespit edilmeyenlere oküler hipertansiyon olarak tanı konulur.).
       ç) Akciğer ve göğüs kafesi:
       1) Klinik ve laboratuvar muayeneleri sonucu aktivitesinin tamamen durduğu saptanan tüberküloza bağlı sınırlı fibröz artıklar.
       2) Akciğer ve mediastenin sınırlı, tek ya da birkaç tüberküloz dışı fibröz ya da kalsifiye artıkları ile perfüzyon defekti veya konjenital koagülasyon anomalisi olmayan iyileşmiş pulmoner tromboemboliler.
       3) Akciğer fonksiyonlarını bozmayan ve kot aralıklarının daralmasına yol açmayan plevranın inaktif şeridi kalınlaşmaları, fissüritler ve sinüs kapalılıkları, radyolojik diyafragma dantellenmeleri.
       4) Belirli bir sebebe bağlı olmayan akciğerlerin radyolojik bronkovasküler arborizasyonları, konjenital anomalileri ve küçük yabancı cisimleri (küçük lokalize hava kistleri, küçük kist hidatikleri ve laboratuvar muayeneleri ile tanı konulmuş lokalize bronşektazi ve amfizem hariç).
       5) Toraksta fonksiyonel hiçbir bozukluk yapmamış yaralanma, yanık sekelleri ya da cerrahi girişimler.
       6) Kosta, klavikula ve skapulanın, hareket ve toraks fonksiyonlarını bozmayan iyileşmiş kırık sekelleri.
       7) Taşınabilir inhaler bronkodilatör ile kontrol altına alınabilen hafif intermittan astım olguları sadece kategori-4 uçuşu için elverişlidir.
       8) Apne epizotları sırasında kan oksijen saturasyonu %80 ve üzerinde olan, apne-hipopne indeksi 20’den düşük olan uyku apnesi (insansız hava aracı pilotu hariç) sadece kategori-4 uçuş için elverişlidir.
       9) Tedavi edilmiş spontan pnomotorakslar kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
       d) Kardiyovasküler sistem:
       1) Sistolik arteriyel kan basıncı 140 mmHg-150 mmHg arası (140 mmHg ve 150 mmHg dahil), diastolik arteriyel kan basıncı 90 mmHg-95 mmHg arası (90 mmHg ve 95 mmHg dahil) olanlar ile labil hipertansiyonu bulunanlar (kategori-1 hava aracı pilotu ve silah sistem subayı hariç).
       2) Uygun süre uçuştan alıkoymadan sonra klinik, laboratuvar, röntgen ve EKG ile tamamen iyileşmiş ve kalpte sekel bırakmamış akut eklem romatizması.
       3) Venöz dolaşım yetersizliği yapmamış olan hafif yüzeysel varisler.
       4) Geçirilmiş veya iyileşmiş nörosirkülatuvar asteni.
       5) Sebebi bulunamayan ve organik kalp hastalığına bağlı olmayan fizyolojik üfürümler.
       6) Organik nedene bağlı olmayan eksik ve tam sağ dal blokları.
       7) Eko ve anjiografi çalışmaları sonucunda kalp hastalığı tespit edilmeyen seyrek gelen ventriküler prematüre atımlar (VPA), ektopik atımlar.
       8) Asendan aortanın tübüler seviyedeki damar vücut yüzey alanı ≤1,9 ise ≤41 mm, vücut yüzey alanı ˃1,9 ise ≤43 mm olanlara uçuş görevi verilir.
       9) Organik kapak hastalığı olmayan, komplikasyon oluşmamış hafif düzeydeki kalp kapak yetersizlikleri tüm hava aracı kategorilerinde uçuşa elverişlidir.
       10) Koroner arter hastalıklarından (iskemiye neden olmayan ateroskleroz, miyokardiyal bridge ve benzeri) EKG, eforlu EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner anjiografi ve benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
       11) Girişimsel olarak (cerrahi, stent ve benzeri) başarıyla tedavi edilmiş koroner arter hastalıklarından EKG, eforlu EKG, ekokardiyografi, sintigrafi, koroner anjiografi ve benzeri tetkiklerle bulgu ve komplikasyon oluşturmayanlar kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
       e) Karın ve gastrointestinal sistem:
       1) Ameliyatla düzeltilmiş karın duvarı zayıflıkları.
       2) Tedavi ile iyileşmiş özofajitler, özofagus spazmaları ve özofagusun diğer hastalıkları.
       3) Gastropitozis, gastrit, duedenit, mide ve duedenumun tıbbi tedavi ile iyileşmiş peptik ülser sekelleri (radyolojik veya endoskopik pilor ve bulbus deformasyonları), mide ve duedenumun semptomsuz divertikülleri.
       4) Komplikasyon yapmamış, radyolojik veya endoskopik olarak pasaj normal, ilaç ve diyeti gerektirmeyen her türlü mide ve duedenum ameliyatları (kötü huylu tümör hariç).
       5) Semptomsuz visseropitoz, midenin ince ve kalın barsağın konjenital malformasyonları (megakolon hariç), divertikülleri, ince ve kalın barsağın rezeksiyonsuz veya uçuş görevine engel teşkil etmeyen (klinik ve laboratuvar bulgularının normal olduğu) segmenter rezeksiyonlu ameliyatları, tek veya birkaç adet polipleri, hafif irritabl kolon sendromu (kötü huylu tümör hariç).
       6) Karaciğerin konjenital lob anomalileri.
       7) Tıbbi tedavi veya ameliyatla tamamen şifa bulmuş ve sekel bırakmamış safra kesesi ve safra yollarının hastalıkları (tümör hariç).
       8) Laparotomiler, karnın ateşli silah ve travmalarla komplikasyon yapmamış yaralanmaları ve bunların komplikasyonsuz ameliyatları.
       9) Total bilirübin düzeyi %1 mg ila %3 mg olan, diğer karaciğer fonksiyon testlerinin tamamen normal bulunduğu hafif hiperbilirübinemiler, fonksiyon testlerinde bozukluğa neden olmamış veya normalin üst sınırının iki katından az olan enzim yükseklikleri ile seyreden yağlı karaciğer, etiyolojisi bulunmayan normalin üst sınırının iki katından az olan karaciğer transaminaz yükseklikleri.
       10) Radyolojik veya gastroskopik olarak pasaj ve mukozal yapının normal bulunduğu, ilaç ve özel diyeti gerektirmeyen ve ameliyattan sonra en az altı ay süre ile hiçbir komplikasyon ve nüks belirtisi olmayan rezeksiyonsuz veya rezeksiyonlu peptik ülser ameliyatları.
       11) Travmaya bağlı splenektomiler.
       12) Anüs ve rektumun hafif şekil bozuklukları, inaktif küçük hemoroidler, sinüs pilonidalis, fissürleri, fistülleri veya bunların komplikasyon göstermemiş ameliyatları.
       f) Nöroloji:
       1) Aşağıdaki komplikasyonlardan biri veya birkaçı ile birlikte kafa travması geçirenler, her altı ayda bir kontrol edilmek üzere en az iki yıl uçuştan alıkonur. Bu süre sonunda klinik, nörolojik, EEG ve psikometrik muayenelerde normal olanlara uçuş verilir.
       (a) Kafatasında kırık (lineer) olsun ya da olmasın, iki saatten uzun yirmidört saatten kısa süreli şuur kayıplarına yol açan, kafatasının kırıksız ya da lineer kırıklı travmaları (Baziler kırıklar, lineer kırık kabul edilir.).
       (b) Kırksekiz saatten uzun süren posttravmatik amneziler (tam ya da kısmi), deliryum, dezoryantasyon ya da zeka ve muhakeme bozuklukları (tamamen iyileşmiş).
       (c) Yaralanma sonrasında ortaya çıkan hafif psikiyatrik ve kognitif belirtilerle seyreden ve bir ay içerisinde sekelsiz iyileşebilen posttravmatik sendrom (tamamen iyileşmiş).
        2) Aşağıdaki komplikasyonlardan biri veya birkaçı ile birlikte olan kafa travması geçirenler en az üç ay uçuştan alıkonur. Bu süre sonunda klinik, nörolojik, EEG ve psikometrik muayenelerde normal olanlara uçuş verilir.
       (a) Şuur kaybı yapmayan veya onbeş dakikadan az şuur kaybına yol açan lineer kafatası kırıkları.
       (b) Kafatasında lineer kırıkları veya kırıksız onbeş dakikadan uzun iki saatten kısa süreli şuur kayıpları, posttravmatik amnezi veya kırksekiz saati geçmeyen konfüzyonla sonuçlanan kafa travması olanlar en az bir ay uçuştan alıkonur. Bu süre sonunda radyolojik, EEG ve ortostatik tolerans testi dahil nörolojik muayenede normal bulunan kafa travmaları.
       3) Herhangi bir sebebe bağlı epilepsiler hariç, kaza, akut enfeksiyon veya hastalıklar, ağır kan kaybı gibi sebeplerle meydana gelen bayılma (senkop) geçirip, uygun bir süre istirahatı sonunda klinik, nörolojik, EEG ve laboratuvar bulguları normal bulunanlar.
       4) Klinik ve laboratuvar bulguları normal olup da EEG’de belirgin bulgular (fokal veya jeneralize diken, keskin dalga, kompleksler, fokal veya jeneralize yavaş aktivite) gösterenlerin dışında kalan nonspesifik EEG değişiklikleri.
       g) Ruh sağlığı ve hastalıkları:
       1) Hastalıklar Listesinin 16 ncı maddesinin (A) diliminin (2) veya (3) numaralı fıkraları kapsamında idame tedavisi alanlar üç ayda bir kontrole gelmek üzere iki yıla kadar uçuştan alıkonulabilir. Bu süre içerisinde idame tedavisi tamamlananlar uçuş emniyeti açısından uygun olacak hava aracı kategorisinde uçuşa elverişli kabul edilir. Aksi durumda bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre karar verilir.
       2) Periyodik muayenelerde, rastgele yapılacak kontrollerde veya şüphe üzerine yapılacak tetkikler sonucunda psikoaktif madde kullandığı tespit edilen uçucular hakkında “Uçuşa Elverişli Değildir, Fiilen Uçuşu Gerektirmeyen Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar” kararı verilir.
       ğ) Endokrin ve metabolik hastalıklar:
       1) Diyabetes mellitusa bağlı olmayan idiopatik glikozüriler ve çeşitli mellitüriler
       2) Tıbbi tedavi ya da ameliyatla şifa bulmuş, salgı bozukluğu belirtisi vermeyen tiroid bezi hastalıkları.
       3) Tıbbi veya cerrahi nedenli hipotiroidilerde hormon replasmanı ile hormon değerlerinin normale gelmesi sağlanan uçucular altı aylık takipten sonra her üç ayda bir iç hastalıkları veya endokrinoloji uzmanınca hormon değerleri kontrol edilmek üzere kategori-2 ve kategori-3 hava aracında uçuşa elverişlidir.
       4) Komplikasyon yapmamış kontrol altında tutulabilen primer hiperürisemiler.
       h) Boy, ağırlık ve vücut yapısı: Uçucu personel ile uçucu olarak yetiştirileceklerin vücut kitle indeksleri 19 kg/m2 ila 29 kg/m2 (19 kg/m2 ve 29 kg/m2 dahil) olmalıdır. Bu personelin boyu ise 165 cm ila 190 cm (165 cm ve 190 cm dahil) olmalıdır. Vücut kitle indeksi 29 kg/m2 ila 33 kg/m2 (29 kg/m2 ve 33 kg/m2 dahil) olanlar kategori-4 uçuşu için elverişlidir. (Ek cümle: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Öğrenci adayları hakkında ek-A’da yer alan tablo kullanılır.
       ı) Diğer hastalıklar:
       1) Hiçbir klinik belirtisi olmayan, kan ve beyin omurilik sıvısında serolojik testleri menfi, sinir sistemi komplikasyonu yapmamış ve yeterli antisifilitik tedavi görmüş primer ya da sekonder sifiliz.
       2) Tedavi ile tamamen iyileşmiş ve altı ay içinde malarya ilaçları kullanmadan nüks belirtisi göstermeyen, eritrositleri normal sayı ve yapıda bulunan, hemoglobin oranı %12 gr’ın altına düşmeyen ve kalın damla ile malarya paraziti saptanmayan malarya.

       Uçuş ekibi personelinin sağlık yetenekleri
       MADDE 68- (1) Uçuş ekibi; uçmakta olan bir hava vasıtasının içinde pilot ile beraber fiilen uçarak, hava vasıtasının uçurulmasına katılmaları gerekli olan pilot, silah sistem subayı, seyrüsefer subayı ve taktik koordine subayı dışında kalan kişilerdir.
       (2) Uçuş ekibi personeli ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı taktik koordine subayları hakkında Hava Kuvvetleri Komutanlığı (1) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki seyrüsefer sınıfı personelinin sağlık yetenekleri uygulanır.

       Görev ekibi personelinin sağlık yetenekleri
       MADDE 69- (1) Görev ekibi; uçmakta olan bir hava aracının içindeki pilot, silah sistem subayı ve uçuş ekibinin dışında, uçağa verilen görevin yapılması için uçakta bulunması gereken, hava araçlarının uçurulması ile ilgili direkt bir sorumluluğu bulunmayan, sadece görevleri nedeniyle uçan (uçuş tabibi, serbest paraşütçü, uçuş ekibi dışında uçan uçak bakım personeli ve benzeri), statüleri Genelkurmay Başkanlığı, Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca onaylanan ve 2629 sayılı Kanun kapsamında tanımlanan kişilerdir. Görev ekibi ve 2629 sayılı Kanun kapsamında tanımlanan görev nedeniyle uçan diğer personel, kendi sınıflarına veya branşlarına uygun sağlık yeteneklerine sahip olmalı ve bunların uçuş görevlerine engel teşkil edecek, uçuş emniyetini tehlikeye düşürecek veya uçuştan dolayı zamanla artacak hastalıkları bulunmamalıdır.
       (2) Görev ekibinin sadece ilk muayeneleri uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastanelerde yapılır ve bunlar ardından fizyolojik eğitime tabi tutulurlar. Ayrıca periyodik muayenelere ilaveten her yıl birliklerinde uçuş tabibi tarafından uçuş görevi yönünden muayene ve kontrol edilirler.
       (3) Görev ekibi hastalık, ameliyat veya kazadan sonra birlik uçuş tabibinin gerekli gördüğü hallerde son sağlık durumlarının tespiti amacıyla en yakın uçucu ve dalgıç sınıfı raporları vermeye yetkili hastaneye gönderilir.

       Hidrazin kullanılan yerlerde ve korozyon kontrol ve benzeri faaliyetlerde çalışan personelin sağlık yetenekleri
       MADDE 70- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Hidrazin, korozyon, akü şarj, yakıt sistemi ve uçak yıkama gibi görevleri yapan personel göreve ilk başladıklarında ve yılda bir kez ilgili yönergelerde belirtilen tetkiklerin yapılabildiği en yakın Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşunda muayeneye tabi tutulur. Bunların sağlık yetenekleri ilgili yönergede gösterilir.


 
DOKUZUNCU BÖLÜM
Dış Kaynaktan Alınan Subay ve Astsubayların Sağlık Yetenekleri


       Dış kaynaktan alınan subay ve astsubay adaylarının sağlık yetenekleri
       MADDE 71- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Dış kaynaktan alınan subay ve astsubay adaylarının muayeneleri Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarında yapılır.
       (2) Adaylarda diskromatopsi bulunmamalı, görmeleri her iki gözde ayrı ayrı tashihli veya tashihsiz tam olmalı ve bunlar ruh sağlığı ve hastalıkları açısından tam sağlam olmalıdır.
       (3) İkinci fıkradaki şartları taşıması koşuluyla; tanzim edilen raporlarda sağlam olanlar ile tespit edilen hastalığı Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesinin “(1) Numaralı Subay ve Astsubay Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (+) işareti olanlar ile düzeltmeyle her iki gözde görmeler ayrı ayrı tam olmak şartıyla 3 diyoptriye (3 dahil) kadar miyopi ve hipermetropi ile 90 derecelik iki eksen arasındaki kırılma kusuru farkı 1 diyoptriyi geçmeyen astigmatizması olan adaylar hakkında “Muvazzaf/Sözleşmeli Subay veya Astsubay Olur” kararı verilir. Söz konusu Çizelgenin “(2) Numaralı Subay ve Astsubay Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (+) olanlar hakkında “Muvazzaf/Sözleşmeli Subay veya Astsubay Olur” kararı verilir. Subay ve astsubay adaylarından söz konusu Çizelgenin ilgili sütunundaki karşılığı (A) diliminde (-) işareti olanlar ile Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde olanlar hakkında “Muvazzaf/Sözleşmeli Subay veya Astsubay Olamaz” kararı verilir.
       (4) Bu maddede belirtilen özellikleri haiz olmakla birlikte hamile olanların muayeneleri, hamilelik sonlandıktan sonra doksan gün içerisinde yapılmak üzere ertelenir.
       (5) Dış kaynaktan sözleşmeli veya muvazzaf subay ve astsubay alımlarında boy ve ağırlık sınırları ile ilgili değerlendirmeler ek-A’da yer alan tabloya göre yapılır. Alımı yapacak komutanlıklar ek-A’da yer alan tabloda belirtilen alt sınırın daha aşağısında veya üst sınırın daha yukarısında olmamak kaydıyla, adaylarda arayacakları boy ve ağırlık alt ve üst sınırlarını tespit edebilir. Tespit edilen sınırlar broşürlerde yayımlanır.
       (6) Dış kaynaktan Özel Kuvvetler Komutanlığı tim kadrolarına görev yapmak üzere temin edilecek adaylar tam sağlam olmalı ve bunlarda diskromatopsi bulunmamalıdır.

       Sözleşmeli subay ve astsubayların sağlık yetenekleri
       MADDE 72- (1) Sözleşmeli subay ve astsubayların sağlık yetenekleri, rütbe ve kıdemce emsalleri olan kendi sınıfının veya branşının muvazzaf subay ve astsubaylarına göre değerlendirilir. Buna göre sınıfı veya branşı görevini yapacak sağlık yeteneklerine sahip olanlar görevlerine devam eder. “Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar” veya “Sınıfı veya Branşı Görevini Yapamaz” kararlı sağlık kurulu raporu verilenlerin durumu bağlı bulunduğu Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından değerlendirilir.

       Sözleşmeli subay ve astsubayların muvazzaf subay ve astsubaylığa geçişteki sağlık yetenekleri
       MADDE 73- (1) Muvazzaf olmak üzere başvuran sözleşmeli subay ve astsubaylarda, ruh sağlığı ve hastalıkları açısından tam sağlam olmaları şartıyla geçmek istedikleri muvazzaf subay ve astsubay rütbelerinin sağlık yetenekleri aranır. Buna göre sınıfı veya branşı görevini yapacak sağlık yeteneklerine sahip olanlar hakkında “Muvazzaf Subay/Astsubay Olur” kararlı sağlık kurulu raporu verilir. “Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar” veya “Sınıfı veya Branşı Görevini Yapamaz” kararlı rapor verilenler hakkında “Muvazzaf Subay/Astsubay Olamaz” kararı verilir.


 
ONUNCU BÖLÜM
Sıhhi Nedenlerle Silah Taşınamayacak ve Kullanılamayacak Durumlar ile Yedekliğe Geçmiş Bulunanların Sağlık Yeteneğine İlişkin İşlemler


       Sıhhi nedenlerle silah taşınamayacak ve kullanılamayacak durumlar
       MADDE 74- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin şahsi silah ve görev silahı taşımasına ruh sağlığı ve hastalıkları açısından engel olan haller aşağıda belirtilmiştir.
       a) Yapılan muayene neticesinde Hastalıklar Listesinin ruh sağlığı ve hastalıklarına ilişkin 15 inci, 16 ncı, 17 nci ve 18 inci maddelerinin ilgili fıkralarına göre işlem gören personelin silah taşıma ve silahlı görev yapma durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 
       b) (a) bendinde yer alan durumların dışında psikiyatri uzmanı tarafından gerekli görüldüğü hallerde geçici süre için personelin silah taşıması veya silahlı görev yapması sınırlandırılabilir. Bu gibi durumlarda tabibin, personeli uygun aralıklarla kontrol muayenesine tabi tutarak makul süre sonunda kesin işlem yapması gerekir.
       c) Psikiyatrik bir tanı ile istirahat veya hava değişimi verilen personel, istirahat süresince silah taşıyamaz ve silahlı görev yapamaz. Hastalıklar Listesinin 15 inci, 16 ncı, 17 nci ve 18 inci maddelerinin (C) diliminden işlem gören personelin durumu da bu fıkra kapsamında değerlendirilir.
       ç) Hastalıklar Listesinde belirlenen askerliğe elverişlilik halleri dışında bu Yönetmeliğin diğer maddeleri veya diğer mevzuat hükümleri gerekçe gösterilerek Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığında görevlendirilen personelin psikiyatrik açıdan şahsi silah taşıma ve silahlı görev yapabilme yeterlilikleri (a) bendinde yer alan tablo esas alınarak belirlenir.
       d) Psikiyatri uzmanına sevk edilen hastaların durumu, psikiyatri uzmanının muayenesi ile açıklığa kavuşturuluncaya kadar şahsi silahına el konulur ve bu personele silah verilmez. Birlik sağlık personelinin, psikolog veya psikolojik danışmanın ya da sıralı amirlerin olası risk tespitleri bu kapsamda değerlendirilir.
       (2) Birinci fıkrada belirtilen kriterlere göre hakkında “Silah Taşıyamaz/Silahlı Görev Yapamaz” kararı verilen personelin silahına el konulması, görev düzenlemesinin yapılması, yakın çevresi ve ailesinin bu konuda bilgilendirilmesi birlik komutanının sorumluluğundadır.
       (3) Birlik komutanı, hakkında “Silah Taşıyamaz/Silahlı Görev Yapamaz” kararı verilen personelin görev ve nöbet hizmetlerini belirlerken silaha ulaşma risklerini de dikkate alır.

       Yedekliğe geçenlerin sağlık yeteneği bakımından görecekleri işlemler
       MADDE 75- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılarak yedekliğe geçmiş bulunanlardan sefer görev emri verilenler, sağlık durumlarının tespitini istediklerinde, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşuna Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrıldıkları rütbeleri belirtilerek sevk edilir. Haklarında verilen sağlık kurulu raporlarında, bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrıldıkları sınıf veya branş ve rütbenin sağlık yeteneklerini taşıdıkları tespit edilenlere (“Sınıfı veya Branşı Görevini Yapar” kararı verilenler) sefer görev emri verilir. Sağlık kurulu tarafından haklarında “Sınıfı veya Branşı Görevini Yapamaz”, “Sınıfının veya Branşının Uygun Kadro Görev Yerlerinde Görev Yapar”, “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz”, “Jandarma Genel Komutanlığında Görev Yapamaz” veya “Sahil Güvenlik Komutanlığında Görev Yapamaz” kararı verilenlere sefer görev emri verilmez.



 
ONBİRİNCİ BÖLÜM
Sivil Personelin Sağlık İşlemleri


       Sivil personelin sağlık işlemleri
       MADDE 76- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Açıktan veya naklen atanacak sivil personelde hepatit B, hepatit C, HIV, yaygın sekelle iyileşmiş veya aktif tüberküloz ile kronikleşebilecek ya da zamanla artabilecek nitelikte herhangi bir hastalık bulunmamalı, bunlar ruh sağlığı ve hastalıkları açısından tam sağlam olmalıdır. Bunların refraksiyon değerleri Hastalıklar Listesinin (A) diliminde belirtilen sınırlarını geçmemek şartıyla tashihli görmeleri tam olmalıdır.
       (2) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Birinci fıkrada belirtilen şartları taşıyan sivil personelin sağlık yetenekleri Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşunca Hastalıklar Listesinin ilgili maddeleri çerçevesinde belirlenir. Sivil personelin rapor kararları; personel fikir ağırlıklı işlerde görev yapacaksa Kara Kuvvetleri Komutanlığı (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesinde Personel sınıfının “TĞM./YZB.” sütununa göre, beden ağırlıklı işlerde görev yapacaksa aynı Çizelgenin Bakım sınıfının Teknisyen branşının “ASB.ÇVŞ/ÜÇVŞ.” sütununa göre değerlendirilir. Buna göre sağlam olanlar ile hastalığının karşılığı (A) ve (B) dilimlerinde (+) işareti olanlar göreve alınır, (B) diliminde (-) ve (x) işareti olanlar ile (D) dilimine girenler göreve alınmaz.
       (3) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına alınacak engelli sivil personelde, engelli raporu verilmesine esas teşkil eden hastalıklar, ruh sağlığı ve hastalıkları hariç, rapor kararlarında dikkate alınmaz. Bunların dışındaki hastalıklar hakkında birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
       (4) Sivil personel adaylarının hamile olmaları durumunda sağlık muayeneleri, hamilelik sonlandıktan sonra doksan gün içerisinde yapılmak üzere ertelenir.

       Sıhhi izin süreleri ve sıhhi nedenlerle ayırma
       MADDE 77- (1) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Sivil personel, hastalıkları nedeniyle ilgili mevzuatta belirtilen süreler kadar sıhhi izin kullanır. Sıhhi izin süresi sonunda veya sabitleşmiş olan hastalıklarda sıhhi izin süresi bitimini beklemeden muayeneye gönderilir. Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşunca, bu personelin Devlet memurluğuna devam edip etmeyeceğine karar verilir. Rapor kararları, personel fikir ağırlıklı işlerde görev yapıyorsa Kara Kuvvetleri Komutanlığı (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesinde Personel sınıfının üstsubay sütununa göre, beden ağırlıklı işlerde görev yapıyorsa aynı Çizelgenin Bakım sınıfının teknisyen branşının “KD.ÜÇVŞ/KD.BÇVŞ.” sütununa göre değerlendirilir. Buna göre hastalığı, Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerine girenlerden sınıflandırma çizelgelerindeki karşılığı (+) işaretli olanlar hakkında “Göreve Devam Eder”, (-) ve (x) işaretli olanlar hakkında ise “Göreve Devam Edemez” kararı verilir.
       (2) İstirahatı sonunda klinik olarak iyileştiği veya tam remisyon içinde olduğu saptanan kanser ya da kötü huylu tümör tanısı almış olan sivil personelden göreve devam etmek isteyenler hakkında, ilgili uzman tabibin gerekli gördüğü aralıklarla kontrol muayenesi yapılmak kaydıyla veya belirli bir süre izlendikten sonra sağlık kurullarınca kendi görevlerinde veya uygun görülecek diğer görevlerde “Göreve Devam Eder” kararı verilir.
       (3) Bu Yönetmeliğin 76 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre engelli olarak göreve alınan personel hakkında sonradan başka bir hastalığa yakalanmaları halinde bu madde hükümleri uygulanır.

       Atamaya esas sağlık işlemleri
       MADDE 78- (1) Atamaya esas sağlık işlemleri bu Yönetmeliğin 51 inci maddesine göre yürütülür.

       Yurtdışına gönderilecek personele ilişkin işlemler
       MADDE 79- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Yurtdışına gönderilecek sivil personel hakkında fikir ağırlıklı işlerde görev yapacaksa Kara Kuvvetleri Komutanlığı (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesinde Personel sınıfının üstsubay sütununa göre, beden ağırlıklı işlerde görev yapacaksa aynı Çizelgenin Bakım sınıfının teknisyen branşının “KD.ÜÇVŞ/KD.BÇVŞ.” sütununa göre işlem yapılır.

       İşçiler hakkında yapılacak sağlık işlemleri
       MADDE 80- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı işyerlerinde çalışan işçilerin sağlık işlemleri iş ve işçilere ilişkin mevzuat hükümlerine göre yürütülür.


 

ONİKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler


       Rapor kararlarına yapılacak itirazlar ile ihbar ve kontrol muayeneleri
       MADDE 81- (1) Rapor kararlarına yapılacak itirazlar ile ihbar ve kontrol muayenelerine ilişkin işlemler 10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülür.
       (2) (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarınca verilen raporlara tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde, bu kuruluşlarca temin sürecinde bulunan adaylara ilişkin verilen raporlara ise tebliğ tarihinden itibaren üç işgünü içinde itiraz edilebilir.
       (3) (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Hastalıklar Listesinde karşılığı bulunmayan vakalara ilişkin olarak ek 3 üncü madde uyarınca Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen hastaneler bünyesinde oluşturulan komisyon tarafından verilen kararlar kesindir. Bu kararlar hakkında Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 29 uncu maddesi uygulanmaz.

       Raporların onayı
       MADDE 82- (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Sağlık kurulu raporları, düzenleyen hastanelerin baştabiplikleri tarafından onaylanır. Baştabipliklerce onaylanan raporlar, ikinci ve üçüncü fıkralardaki haller hariç olmak üzere kesinlik kazanır.
       (2) Hastane sağlık kurulları ile askerlik şubesi geçici sağlık kurulları tarafından, yoklama ve sevk dönemi ile silâhaltındaki yükümlüler hakkında düzenlenen “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı raporlar, Millî Savunma Bakanlığının onayını müteakip kesinleşir.
       (3) Personel hakkında verilen “…’da Görev Yapamaz”, “Sınıfı/Branşı Görevini Yapamaz” ile “Öğrenciliğe Devam Edemez” kararlı raporlar, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından bu Yönetmeliğe uygunluk açısından incelenir. Bu inceleme sonuçlanmadan raporlar kesinlik kazanmaz.
       (4) İkinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen işlemler tamamlanıncaya kadar, sıhhi izinli sayılma hali hariç herhangi bir işlem tesis edilmez.
       (5) Bu madde kapsamında yer almayan raporlara ilişkin onay ve inceleme işlemleri yönerge ile düzenlenir.

       Raporların verileceği yerler
       MADDE 83- (1) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli ve personel adaylarının sağlık yeteneklerinin Türk Silahlı Kuvvetlerine, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına uygunluğu, sadece yetki verilen sağlık kuruluşları tarafından belirlenir.
       (2) (Mülga: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)

       Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin sağlık kurulu muayeneleri
       MADDE 84- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli, bu Yönetmeliğin ilgili Bölümlerindeki sağlık kurulu muayeneleri hariç aşağıdaki durumlarda sağlık kurulu muayenesine tabi tutulabilir.
       a) Son sağlık durumlarının saptanmasını yazılı olarak isteyenler.
       b) Amirin veya tabibin gerekli gördüğü hallerde.

       Engelli sağlık kurulu raporları
       MADDE 85- (1) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin engelli sağlık kurulu raporları, ilgili mevzuat hükümleri uyarınca düzenlenir.

       Yürürlükten kaldırılan mevzuat
       MADDE 86- (1) 12/10/2015 tarihli ve 2015/8136 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.

       Düzenleme yetkisi
       EK MADDE 1- (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Sağlık kurulu raporlarının verilmesi, yapılacak işlemler, tetkik ve tahliller, muayene olunacak branşlar, rapor sayısı, onay ve inceleme makamları, kullanılacak form ve belge örnekleri ile diğer iş ve işlemler İçişleri Bakanlığı, Millî Savunma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından müşterek olarak hazırlanan yönerge ile düzenlenir.
       (2) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarını belirlemeye yurtiçinde Sağlık Bakanlığı, yurtdışında ise Millî Savunma Bakanlığı yetkilidir.

       Adayların fiziki değerlendirmesi
       EK MADDE 2- (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Türk Silahlı Kuvvetlerine alınacak personel ve öğrenci adayları Millî Savunma Bakanlığınca kurulan komisyonlar marifetiyle boy ve kilo yönünden ek-A’da yer alan tabloya göre ilk olarak fiziki değerlendirmeye tabi tutulabilir. Fiziki değerlendirmeyi geçemeyenler personel ve öğrenci adayı olamaz.

       Hastalıklar Listesinde karşılığı bulunmayan vakalara ilişkin nihai karar yetkisi
       EK MADDE 3- (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.)
       (1) Eğitim ve araştırma hastanelerinden sevk edilmek kaydıyla Hastalıklar Listesinde karşılığı bulunmayan vakalar ile bu Yönetmeliğin 47 nci maddesi kapsamında gereken nihai kararları vermek üzere, Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen A-I grubu eğitim ve araştırma hastaneleri bünyesinde komisyonlar oluşturulur. Bu komisyonların çalışma usul ve esasları yönerge ile düzenlenir. Sağlık Bakanlığınca talep edilmesi durumunda bu komisyonlara Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri
Bakanlığı tarafından danışman üye görevlendirilebilir.

       Sağlık kurulu işlemi devam eden raporlar
       GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce sağlık kurulu işlemine başlanan ancak henüz işlemleri sonuçlanmamış olan raporlar hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

       Yürürlük
       MADDE 87- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

       Yürütme
       MADDE 88- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.


 
HASTALIKLAR LİSTESİ VE SINIFLANDIRMA VEYA BRANŞ BELİRLEME ÇİZELGELERİNİN KULLANIMINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR


       Hastalıklar Listesi: Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli ve personel adaylarının sağlık yeteneklerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Hastalıklar, ağırlık derecesine göre (A), (B) ve (D) dilimleriyle bu dilimlerdeki fıkralara ayrılarak sınıflandırılmıştır. Tedavi ve nekahet halleri ise (C) diliminde belirlenmiştir.

       Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgeleri: Sınıflara veya branşlara ve görev niteliklerine göre (1) ve (2) numaralı olmak üzere iki gruptan oluşmaktadır. Bu çizelgelerde Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığındaki bütün sınıflar veya branşlar belirtilmiş ve Hastalıklar Listesindeki (A), (B) ve (D) dilimlerinin sınıf veya branş ve rütbelere göre karşılıkları sıralanmıştır.

       A. General, Amiral, Subay ve Astsubayların Hastalıklarına Göre Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinin Kullanımı
       1. Bir hastalığı bulunan kişiye önce kesin tanı konulur.
       2. Konulan tanının Hastalıklar Listesinde hangi madde, dilim ve fıkraya girdiği tespit edilir.
       3. Madde, dilim ve fıkranın ilgili şahsın görev yaptığı kuvvet, sınıf veya branş ve rütbesine göre sınıflandırma veya branş belirleme çizelgesindeki karşılığı bulunur.
       4. Sınıflandırma veya branş belirleme çizelgesindeki (+), (-) ve (x) işaretlerine göre yapılacak işlemler:
       a. (+) işaretleri, general/amiral, subay ve astsubayların o sınıfta veya branşta görev yapacaklarını gösterir.
       b. (-) işaretleri, general/amirallerin fiili kıta komutanlığı görevini yapamayacaklarını, ancak yönetim, idari ve diğer geri hizmetlerle ilgili kadro görevlerini yapabileceklerini, subay ve astsubayların ise sınıflarında veya branşlarında görev yapamayacaklarını gösterir.
       c. (x) işaretleri, general/amiral, subay ve astsubayların kendi sınıflarının veya branşlarının kıta komutanlığı olmayan uygun kadro görev yerlerinde görev yapacaklarını gösterir. Uygun kadro görev yerleri Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca hazırlanan yönergelerde belirtilir.
       ç. (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinde mevcut sınıfının veya branşının rütbe karşılığı (-) işareti olan personel, bağlı olduğu kuvvetin uygun gördüğü (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinde aynı hastalıklardan kendi rütbesindeki karşılığı (+) işaretli olan bir sınıfta veya branşta yeniden sınıflandırılır veya branşı belirlenir. Ancak bunlardan kıdemli yüzbaşı ve daha üst rütbedeki subaylar ile kıdemli üstçavuş ve daha üst rütbedeki astsubaylardan sınıf veya branş değişikliğini istemeyenler hakkında bu Yönetmeliğin 42 nci maddesinin birinci fıkrası uygulanabilir.
       d. (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma veya Branş Belirleme Çizelgelerinin her ikisinde de rütbe karşılığı (-) işaretli olan personel hakkında “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz” kararı verilir.
       e. Bütün sınıflarda veya branşlarda (+) işaretli olan maddelerin (A) dilimi fıkraları ve bütün sınıflarda veya branşlarda (-) işaretli bulunan maddelerin (D) dilimi fıkraları sınıflandırma veya branş belirleme çizelgelerinde gösterilmemiştir.
       5. Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli hakkında sınıflandırma veya branş belirleme çizelgeleri ile birlikte, ayrıca bu Yönetmeliğin ilgili bölümlerinde belirtilen özel sağlık nitelikleri hükümleri gereğince işlem yapılır.

       Örnekler:
       Örnek 1
       Tanı: Bir veya iki gözde 7 diyoptri (7 diyoptri hariç)’ye kadar olan miyopi ve hipermetropi
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 7 nci maddenin (A) diliminin (1) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Üsteğmen
       Sınıfı: Piyade
       Karar: Durumu 7 nci maddenin (A) diliminin (1) numaralı fıkrasına uyar, sınıfı görevini yapar.

       Örnek 2
       Tanı: Her iki kulağın fısıltı sesini (40-65 dB arası) 1 ila 2 m mesafeden işitmesi
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 19 uncu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Astsubay çavuş
       Sınıfı: Topçu
       Karar: Durumu 19 uncu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrasına uyar, sınıfı veya branşı görevini yapamaz. Kara Kuvvetleri Komutanlığı (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki (+) işaretli sınıflardan birinde yeniden sınıflandırılması uygundur.

       Örnek 3
       Tanı:
Periferik sinir sisteminin fonksiyon bozukluğu yapmış parsiyel lezyonları
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 11 inci maddenin (B) diliminin (1) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Binbaşı
       Sınıfı: Topçu
       Karar: Durumu 11 inci maddenin (B) diliminin (1) numaralı fıkrasına uyar. Sınıfının veya branşının kıta komutanlığı olmayan uygun kadro görev yerlerinde görev yapar.

       Örnek 4
       Tanı: Komplikasyon yapmış diabetes mellitus
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 40 ıncı maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Başçavuş
       Sınıfı: Tankçı
       Karar: Durumu 40 ıncı maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasına uyar, sınıfı görevini yapamaz. Kara Kuvvetleri Komutanlığı (1) ve (2) Numaralı Sınıflandırma Çizelgesindeki (+) işaretli sınıflardan birinde yeniden sınıflandırılması uygundur.

      Örnek 5
      Tanı:
Kalıcı organ fonksiyon bozukluğu yapmış Behçet hastalığı
      Hastalıklar Listesindeki Yeri: 30 uncu maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrası
      Rütbesi: Yarbay
      Sınıfı: Muhabere
      Karar: Durumu 30 uncu maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasına uyar. Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamaz.

       Örnek 6
       Tanı:
Komplikasyon yapmış diabetes mellitus
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 40 ıncı maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Başçavuş
       Branşı: Jandarma
       Karar: Durumu 40 ıncı maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasına uyar, branşı görevini yapamaz. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı (1) ve (2) Numaralı Branş Belirleme Çizelgesindeki (+) işaretli branşlardan birinde yeniden branşının belirlenmesi uygundur.

       Örnek 7
       Tanı:
Solunum ve yutma fonksiyonlarını bozmayan parsiyel larenjektomiler veya trakeanın her türlü segmenter rezeksiyonları.
       Hastalıklar Listesindeki Yeri: 23 üncü maddenin ( B) diliminin (3) numaralı fıkrası
       Rütbesi: Kıdemli Üstçavuş
       Branşı: Sahil Güvenlik
       Karar: Durumu 23 üncü maddenin (B) diliminin (3) numaralı fıkrasına uyar. Sahil Güvenlik Komutanlığında branşının kıta komutanlığı olmayan uygun kadro görev yerlerinde görev yapar.

       B. Yükümlüler, Yedek Subay Aday Adayları, Yedek Subay Adayları, Yedek Subaylar, Erbaş ve Erler Hakkında Hastalıklar Listesinin Uygulanması
       Tüm hastalıklar Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığındaki görevlere uyarlık açısından bu Yönetmelik kapsamına alınmıştır. Buna göre Hastalıklar Listesinin;
       1. (A) dilimlerinde askerliğe elverişli olan hastalıklar,
       2. (B) ve (D) dilimlerinde askerliğe elverişli olmayan hastalıklar [(B) dilimlerinde barışta askerliğe elverişli olmayıp savaşta ihtiyaç duyulduğu zaman askerliğe alınabilecekler, (D) dilimlerinde ise barışta ve savaşta sürekli olarak askerliğe elverişli olmayan durumlar belirtilmiştir.],
       3. (C) dilimlerinde; (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet hallerinde geçici olarak askerliğe elverişli olmayan durumlar, belirtilmiştir.



 
EK-C

HASTALIKLAR LİSTESİ


       I. GÖZ HASTALIKLARI
       MADDE 1
       AÇIKLAMA: Bu madde referans maddesidir, işlem için kullanılamaz. A) 1. Camlarla düzeltildikten sonra her iki gözün görme dereceleri (bir gözün görmesi 0.2’den aşağı olmamak kaydıyla) toplamının 10/10 (10/10 dahil) ila 20/10 olması.
       AÇIKLAMA:
       0.2 + 0.8 ile TAM arası.
       0.3 + 0.7 ile TAM arası.
       0.4 + 0.6 ile TAM arası.
       0.5 + 0.5 ile TAM arası.
       0.6 + 0.4 ile TAM arası.
       0.7 + 0.3 ile TAM arası.
       0.8 + 0.2 ile TAM arası.
       TAM + 0.2 ile TAM arası.
       B) 1. Camlarla düzeltildikten sonra her iki gözün görme dereceleri toplamının 10/10 (10/10 dahil) ila 4/10 (4/10 hariç) olması.
       AÇIKLAMA:
       0.4 ile 0.8 arası + 0.1.
       0.4 ile 0.7 arası + 0.1 ile 0.2 arası.
       0.4 ile 0.6 arası + 0.3.
       0.1 ile 0.5 arası + 0.4.
       2. Camlarla düzeltildikten sonra bir gözün görme derecesinin 4/10 ila tam arasında olduğu halde, diğer gözün görme derecesinin 2/10’un altında olması (0.1 ve altı).
       AÇIKLAMA:
      TAM ile 0.4 arası ve + 0.1 ve altı.
      C) Bu dilim uygulanmaz.
      D) 1. Camlarla düzeltildikten sonra her iki gözün görme dereceleri toplamının 4/10 ve daha aşağı olması.
      AÇIKLAMA:
      0.1 + 0.1 ile 0.3 arası.
      0.2 + 0.1 ile 0.2 arası.
      2. Bir gözün görme derecesi ne olursa olsun, ışık hissi olsa dahi diğer gözde görme yokluğu
      AÇIKLAMA:
      (P+P) TAM ile (P+P) arası. 

       MADDE 2
       A) 1. Görmeyi bozmayan kronik konjonktivit ve blefaritler.
       2. Bir veya iki gözde santral görmeyi bozmayan pitozisler.
       3. Bir veya iki gözde hafif semblefaron.
       4. Göz kapaklarında hafif şekil bozuklukları, noksanlıkları, lagoftalmi, kirpik yokluğu ve tik bozukluğu.
       B) 1. Bir veya iki gözde askerliğe engel olacak derecede ve görmesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan tedavisi imkânsız kronik blefarit konjonktivitler.
       2. Bir veya iki gözde santral görmeyi bozan ve cerrahi tedavi ile sonuç alınamayan pitozisler.
       3. Bir veya iki gözde göz hareketlerine ileri derecede engel olan, cerrahi tedavi ile düzeltilemeyen, görmesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan semblefaronlar.
       4. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan bir veya her iki göz kapağında askerlik görevlerini yapmaya engel olacak derecede şekil bozuklukları, noksanlıkları, lagoftalmi ve tikler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Bir veya her iki gözde bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan korneayı kısmen veya tamamen örten semblefaronlar.

       MADDE 3
       A) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan kornea, konjonktiva ve kapaklarda sikatris bırakmış hastalıklar ve trahom sekelleri.
       B) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan kornea, konjonktiva ve kapaklarda sikatris bırakmış hastalıklar ve trahom sekelleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan kornea, konjonktiva ve kapaklarda sikatris bırakmış hastalıklar ve trahom sekelleri.

       MADDE 4
       A) 1. Bir veya iki gözde gözyaşı yolları ve kesesinin deformiteleri ve fonksiyon bozukluklarına bağlı göz yaşarmaları.
       B) 1. Her iki gözde dakrio-sistorinostomi ameliyatından istifade etmemiş göz yaşarması veya her iki gözyaşı kesesinin ameliyatla alınmış olması.
       C) Bu maddenin (A) ve (B) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) Bu dilime uyan hastalık yoktur.

       MADDE 5
       A) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan şaşılıklar. 
       2. Bir gözde tek kasın paralizisi.
       3. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan nistagmuslar.
       B) 1. Fovea dışı fiksasyonu olan ve görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan şaşılıklar.
       2. Her iki gözde birer veya tek gözde birden fazla kas paralizisi (sekel halinde).
       3. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan nistagmuslar.
      C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
      D) 1. Her iki gözde birden fazla kas paralizisi.
       2. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden daha az olan nistagmuslar.

       MADDE 6
       A) 1. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan kornea, lens ve vitreusun kesafetleri, göz tabakalarının çeşitli şekil bozuklukları ve hastalıklarının bıraktığı sekeller.
       2. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan bir veya iki gözde psödofaki (ameliyatla lens ekstraksiyonu + göz içi lens implantasyonlusu).
       3. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan bir gözde vitrektomi ameliyatı.
       4. Keratorefraktif ameliyat geçirmiş, görmesi tashihle bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olanlar.
       B) 1. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan kornea, lens ve vitreusun kesafetleri, göz tabakalarının çeşitli şekil bozuklukları ve hastalıklarının bıraktığı sekeller.
       2. Görmesi düzeltildikten sonra bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan bir gözde lens yokluğu (konjenital, operatuvar ve başka nedenlerle).
       3. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan bir veya iki gözde psödofaki.
       4. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan bir gözde vitrektomi ameliyatı.
       5. Keratorefraktif ameliyat geçirmiş, görmesi tashihle bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olanlar.
       6. Görme keskinliği bu Listenin 1 inci maddesinin (A) veya (B) dilimi kadar olan bir veya iki gözde penetran veya derin lamellar keratoplasti ameliyatları.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan kornea, lens, vitreus kesafetleri, göz tabakalarının şekil bozuklukları ve hastalıklarının bıraktığı sekeller.
       2. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan her iki gözde lens yokluğu.
       3. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) veya (D) dilimi kadar olan bir veya iki gözde lens yokluğu.
       4. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (D) dilimi kadar olan bir veya iki gözde psödofaki.
       5. Camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (D) dilimi kadar olan bir veya iki gözde vitrektomi ameliyatlıları.
       6. Görme keskinliği bu Listenin 1 inci maddesinin (B) ve (D) dilimi kadar olan her iki gözde penetran keratoplasti ameliyatları.

       MADDE 7
       A) 1. Bir veya iki gözde 7 diyoptri (7 diyoptri hariç)’ye kadar olan miyopi ve hipermetropi.
       2. Bir veya her iki gözde 7 diyoptri (7 diyoptri hariç)’ye kadar olan astigmatizmalar.
       NOT: Mixt astigmatizmalarda iki eksen arasındaki fark dikkate alınır.
       3. Her iki gözün refraksiyon değerlerinin sferik eşdeğerleri farkı 6 diyoptri (6 diyoptri dahil)’ye kadar olan miyopi, 4 diyoptri (4 diyoptri dahil)’ye kadar olan hipermetropi ve astigmatizmalar.
       NOT: Sferik Eşdeğer = Sferik Kusur + (Silenderik Kusur/2) şeklinde hesaplanır.
       4. Her iki göz refraksiyon kusuru toplamı 14 diyoptri (14 diyoptri hariç)’ye kadar olan miyopi, hipermetropi ve astigmatizmalar.
       NOT: Astigmatizmalarda iki göz arasındaki refraksiyon kusuru toplamında, refraksiyon kusuru yüksek olan meridyenler esas alınır.
       B) 1. Her iki gözde 7 ila 11 diyoptrilik (7 diyoptri dahil, 11 diyoptri hariç) miyopi ve hipermetropi.
       2. Her iki gözde iki meridyen arasında 7 ila 11 diyoptrilik (7 diyoptri dahil, 11 diyoptri hariç) fark veya 7 ila 11 diyoptrilik (7 diyoptri dahil, 11 diyoptri hariç) astigmatizmalar.
       3. Her iki gözün refraksiyon değerlerinin sferik eşdeğerleri farkı 6 diyoptri (6 diyoptri hariç) ile 11 diyoptri (11 diyoptri hariç)’ye kadar olan miyopi, 4 diyoptri (4 diyoptri hariç) ile 11 diyoptri (11 diyoptri hariç)’ye kadar olan hipermetropi ve astigmatizmalar.
       4. Her iki göz refraksiyon kusuru toplamı 14 diyoptri (14 diyoptri dahil) ila 23 diyoptri (23 diyoptri hariç) olan miyopi, hipermetropi ve astigmatizmalar.
       C) Bu dilim uygulanmaz.
       D) 1. Görme derecesi ne olursa olsun, her iki gözde 11 diyoptri (11 diyoptri dahil)’yi aşan miyopi veya hipermetropi.
       2. Görme derecesi ne olursa olsun, her iki gözde iki meridyen arasında 11 diyoptri (11 diyoptri dahil)’yi aşan fark veya 11 diyoptri (11 diyoptri dahil)’yi aşan astigmatizmalar.
       3. Görme derecesi ne olursa olsun, her iki gözün refraksiyon değerlerinin sferik eşdeğerleri farkı 11 diyoptri (11 diyoptri dahil)’yi aşan miyopi, hipermetropi ve astigmatizmalar.
       4. Görme derecesi ne olursa olsun, her iki gözün refraksiyon kusurları toplamı 23 diyoptri (23 diyoptri dahil)’nin üzerinde olan miyopi, hipermetropi ve astigmatizmalar.

       MADDE 8
       A) 1. Görme derecesi tam veya bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan diskromatopsi ve hafif albinoz.
       B) 1. Albinoz (camlarla düzeltildikten sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan).
       2. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan diskromatopsi.
       C) Bu dilim uygulanmaz.
       D) 1. İleri derecede albinoz (görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan).
       2. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan diskromatopsi.
       3. Görme derecesi ne olursa olsun akromatopsi (tüm renk körlüğü).

       MADDE 9
       A) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan koroidea, retina ve görme sinirlerinin hastalık sekelleri, şekil bozuklukları ve konjenital defektleri.
       2. Görme yolları ve retina patolojileri nedeniyle görme dereceleri bu Listenin 1 inci maddesinin (A) diliminde olan görme alanının bir gözde 2/3’ten az ya da her iki gözde 1/2’den az kaybı.
       3. Reaksiyon göstermeyen orbita  yabancı cisimleri.
       4. Tedaviden sonra görme kuvveti bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan bulbusun, adnekslerin ve orbitanın tümörleri ve ekzoftalmiler.
       5. Bir gözde retina dekolmanı (tedavi ve ameliyattan sonra dekolmanlı gözün görme derecesinin 0.2 veya yukarı olması kaydıyla).
       6. Bir veya iki gözün retina ve retina damarlarında patolojik değişiklikler göstermeyen retina kanaması (görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olmak şartıyla).
       7. Bir veya iki gözde fonksiyonel bozukluk yapmamış glokom veya bir gözde geçirilmiş glokom ameliyatı (görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olmak şartıyla).
       B) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan koroidea, retina ve görme sinirlerinin hastalık sekelleri, şekil bozuklukları ve konjenital defektleri.
       2. Görme yolları veya retina patolojileri nedeniyle görme dereceleri bu Listenin 1 inci maddesinin (A) diliminde olsa bile, görme alanı kaybı bir gözde 2/3 ve üstü ya da iki gözde ayrı ayrı 1/2 ve üstünde olması.
       3. Gözde veya orbitada şekil ve fonksiyon bozukluğu yapmış orbita yabancı cisimleri (görmesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olması kaydıyla).
       4. Tedaviden sonra görme kuvveti bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan bulbusun, adnekslerin ve orbitanın tümörleri ve ekzoftalmiler.
       5. Bir gözde retina dekolmanı (ameliyattan sonra dekolmanlı gözün görme derecesi 0.1 dahil olmak üzere parmak sayar derecede olması kaydıyla) ya da tedavi edilmiş ve görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olan her iki gözde retina dekolmanı.
       6. Bir gözde retina ve retina damarlarında patolojik değişikliklerle birlikte görülen retina kanaması (görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olması şartıyla ya da bilateral vakalarda görmeleri bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olsa bile).
       7. Bir veya iki gözde glokom (tedaviden sonra görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olması şartıyla veya görmesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) dilimi kadar olsa dahi her iki gözde glokom ameliyatı geçirilmiş olması ve periferik görme alanlarının 1/2 oranında daralmış olması şartıyla).
      C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
      D) 1. Görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan koroidea, retina ve görme sinirlerinin hastalık sekelleri, konjenital anomalileri, fitizis bulbi ve bir gözün ameliyatla alınmış olması.
      2. Görme yolları ve retina patolojileri nedeniyle görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (A) veya (B) diliminde olsa bile, görme alanı kayıplarının her iki gözde 2/3 ve üstünde olması.
      3. Görmesi bu Listenin 1 inci maddesinin (D) dilimi kadar olan orbitada şekil ve fonksiyon bozukluğu yapmış orbita yabancı cisimleri.
      4. Bulbusun, adnekslerin ve orbitanın tedavi ve ameliyatla iyileşmesi imkânsız kötü huylu tümörleri.
      5. Bir gözde retina dekolmanı (ameliyattan istifade etmeyen ve santral görmesi olmayan) ya da tedavi edilmiş ve görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olan her iki gözde retina dekolmanı.
      6. Her iki gözde vitreus, retina damarlarında organik ve anatomik bozukluklarla birlikte iki veya daha fazla tekrarlayan göz içi kanamaları (görme derecesi bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olsa bile).
      7. Bir veya iki gözde bu Listenin 1 inci maddesinin (B) diliminden az olan primer veya sekonder glokom ya da görmeleri bu Listenin 1 inci maddesinin (B) dilimi kadar olsa bile her iki gözde geçirilmiş glokom ameliyatı.
      8. Kişinin gece karanlığında kendisini sevk ve idare etmesine engel olacak derecede ışık hissi noksanlığı meydana getiren retina ve koroideanın herediter, organik ve tedavisi imkânsız hastalıkları (retinit pigmenter, yaygın korioretinit sekelleri ve benzeri).


       II. SİNİR HASTALIKLARI
       MADDE 10
A) 1. Santral sinir sisteminin ya da örtülerinin (dura, araknoid ve benzeri) ve vasküler yapılarının (vasküler patolojiler ve tümörler hariç) hafif derecedeki fonksiyon bozuklukları ya da sekelleri (Nörolojik veya psikiyatrik bulgu vermeyen Arnold-Chiari malformasyonu, hidrosefali ve tüm intrakranial araknoid kistler bu madde kapsamında değerlendirilecektir.).
       B) 1. Santral sinir sisteminin, örtülerinin ve vasküler yapılarının orta derecede fonksiyon bozukluğu yapan hastalıkları ya da sekelleri, santral sinir sisteminin tedavi edilmiş veya edilmemiş arteriovenöz malformasyon, kavernöz hemangiom, anevrizma ve iyi huylu tümörleri [Nörolojik ve psikiyatrik bulgu veren tüm intrakranial araknoid kistler, Evan’s oranı (frontal hornlar arasındaki mesafenin maksimum biparyetal çapa oranı) %30’dan fazla olan hidrosefali, nörolojik veya psikiyatrik bulgu veren hidrosefali, şant ameliyatı ile düzeltilmiş hidrosefali, radyolojik olarak gösterilen nörolojik defisit yapmış veya yapmamış siringomyeli, kafatası kemiklerinin santral sinir sistemine bası yapan iyi huylu tümörleri bu madde kapsamında değerlendirilecektir.].
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Santral sinir sisteminin, örtülerinin ve vasküler yapılarının hastalıklarının ileri derecedeki fonksiyon bozuklukları ya da sekelleri, santral sinir sisteminin cerrahi ve diğer tedavi yöntemleriyle tedavi edilmiş, orta veya ileri derecedeki sekel bırakmış veya ameliyat veya diğer tedavi yöntemleriyle tedavi edilemeyen arteriovenöz malformasyon, anevrizma ve tümörleri (Sekel yapmış ya da yapmamış kötü huylu patolojiler, kalıcı nörolojik defisit yapmış, radyolojik olarak gösterilen, elektrofizyolojik testler ile desteklenen hidrosefali, siringomyeli ve araknoid kistler bu madde kapsamında değerlendirilecektir.).

       MADDE 11
       A) 1. Periferik sinir sisteminin hafif derecedeki fonksiyon bozuklukları ya da sekelleri (Spinal kord ya da kök basısına neden olan veya foramende daralma yapan lezyonlar bu kapsamda değerlendirilmeyip, bu Listenin 63 üncü maddesine göre karar verilecektir.).
       2. Sinir sistemi ile ilgili kas hastalıklarının hafif derecedeki fonksiyon bozuklukları ya da sekelleri.
       B) 1. Periferik sinir sisteminin fonksiyon bozukluğu yapmış parsiyel lezyonları (Spinal kord ya da kök basısına neden olan veya foramende daralma yapan lezyonlar bu kapsamda değerlendirilmeyip, bu Listenin 63 üncü maddesine göre karar verilecektir.).
       2. Sinir sistemi ile ilgili kas hastalıklarının fonksiyon bozukluğu yapmış parsiyel lezyonları.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Periferik sinir sisteminin tedavisi imkânsız total lezyonları (Spinal kord yada kök basısına neden olan veya foromende daralma yapan lezyonlar bu kapsamda değerlendirilmeyip, bu Listenin 63 üncü maddesine göre karar verilecektir.).
       2. Sinir sistemi ile ilgili kas hastalıklarının tedavisi imkânsız lezyonları.

       MADDE 12
       A) 1. Epilepsiler dışında kalan sinir sisteminin hafif derecedeki paroksismal hastalıkları (Komplikasyon yapmamış baş ağrıları sağlam kabul edilir.).
       2. Klinik ve laboratuvar bulgular normal olup da elektroansefalogramlar (EEG)’da belirgin bulgular (fokal veya jeneralize diken, keskin dalga, kompleksler, fokal veya jeneralize yavaş aktivite) gösterenler (Bayılma öyküsü olmayan ancak non-spesifik EEG anormalliği bulunanlar sağlam kabul edilir.).
       3. Anamnez ve klinik bulgularla kesin epilepsi tanısı konulamayan, spesifik EEG bulgusu olmayan paroksismal bayılmalar.
       4. Spesifik EEG veya görüntüleme bulgusu olmayan, ancak anamnezinden veya tıbbi belgelerinden nöbetlerinin seyrek olduğu anlaşılan epileptik hastalar.
       B) 1. Nöroloji uzmanı tarafından nöbeti gözlenen veya klinikte yattığı dönemde yapılan video kayıtlarına göre nöroloji uzmanınca epileptik olduğu anlaşılan tüm epileptik nöbetler.
       2. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Anamnezi epilepsi ile uyumlu olan ve bu tanıyla takip ve tedavi edildiğini belirten, nöroloji uzmanına kesin fikir veren resmi sağlık kuruluşlarından alınan onaylı rapor ile epilepsi tanısı konulmuş, takip ve tedavi edilmekte olan hastalar.
       AÇIKLAMA: Rapor içeriği ve raporun verildiği sağlık kuruluşu sağlık kurulu raporunda belirtilmelidir.
       3. Anamnezi epilepsi ile uyumlu olup EEG’sinde spesifik bulgu (multipl diken dalga, sık ortaya çıkan lateralize veya jeneralize diken, keskin-yavaş dalga kompleksi) olan hastalar.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İlaca dirençli epileptik nöbetleri olan hastalar (Kardiyazol aktivasyonu ile epilepsi nöbeti uyarılanlar epileptik kabul edilmez.).

       MADDE 13
       A) 1. Otonom sinir sisteminin hafif ve orta derecedeki hastalık ya da fonksiyon bozuklukları.
       B) 1. Refleks Sempatik Distrofi (Hastalığın yerine ve şekline göre bu Listenin 43 üncü, 58 inci ve 64 üncü maddelerine göre işlem yapılır.)
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Otonom sinir sisteminin ileri derecedeki hastalık ya da fonksiyon bozuklukları.

       MADDE 14
       A) 1. Görünümü bozmayan, direkt bakışta hemen fark edilmeyen kraniumun minimal şekil bozuklukları (Öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       2. Nörolojik ve psikiyatrik semptom ve bulgu vermeyen ve ameliyat endikasyonu olmayan kranium içi yabancı cisimler.
       3. Teşhis ve tedavi amacı ile yapılmış, nabazanı olmayan, fibröz kal teşekkül etmiş trepanasyonlar.
       4. Nörolojik ve psikiyatrik semptom ve bulguları olmayan, kraniumun her iki laminasını ilgilendiren tek veya birden fazla, toplamı 8 cm2 (8 cm2 dahil)’ye kadar olan fibrözkal teşekkül etmiş ya da ameliyatla tamir edilmiş kemik defektleri.
       B) 1. Hafif derecede nörolojik ve psikiyatrik semptomları olan, kranium içi yabancı cisimler.
       2. Kraniumda 8 cm2 ’den büyük olan kraniotomiler ve 8 cm2 ’den büyük olan kranioplasti ile kapatılmış kraniektomiler (travmatik, intrakraniyal selim lezyonlar veya cerrahi tedavi sırasında oluşan, EEG bulgusu vermeyen, nörolojik ve psikiyatrik semptom vermeyen).
       3. Ağır kafa travması sonrası oluşan ve nörolojik-psikiyatrik bulgu vermeyen posttravmatik ensefalomalaziler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Başlık taşımaya engel olan ve görünüşü çok bozan kraniumun ileri derecede şekil bozuklukları.
       2. Nörolojik ve psikiyatrik semptom ve bulguları olan travmatik, intra ve ekstra kraniyal selim lezyonlara bağlı kranium defektleri ile nörolojik ve psikiyatrik semptomları olan veya olmayan intra ve ekstra kraniyal malign lezyonlara bağlı her tür ve genişlikteki kranium kemik defektleri.
       3. Nörolojik ve psikiyatrik semptom ve bulgularla birlikte kraniostenozisler.
       4. Orta ve ağır derecede nörolojik ve psikiyatrik semptom ve bulgular ile birlikte kranium içi yabancı cisimler.
       5. Ağır kafa travması sonrası oluşan ve nörolojik-psikiyatrik bulgu veren posttravmatik ensefalomalaziler.


       III. RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI
       MADDE 15

       A) Bu dilimde psikiyatrik bir tanı sınıflandırılmamıştır.
       B) 1. Tek hecme halinde geçirilmiş psikotik bozukluklar, bipolar bozukluklar.
       AÇIKLAMA: Tam remisyonda olan ve işlevsellik düzeyi etkilenmemiş olgular.
       C) Bu maddenin (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
       D) 1. Bir hecmeden fazla tekrarlayan veya kronik nitelik kazanmış psikotik bozukluklar, bir hecmeden fazla tekrarlayan bipolar bozukluklar.
       AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Resmi sağlık kuruluşlarından onaylı raporlar ile kanıtlanabilir tanısı olan hastalar.
       2. Psikotik ataklarla seyreden ağır kişilik bozuklukları (şizoid, şizotipal, paranoid ve borderline kişilik bozuklukları ve benzeri).
       AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Resmi sağlık kuruluşlarından onaylı raporlar ile kanıtlanabilir tanısı olan hastalar.

       MADDE 16
       A) 1. Geçirilmiş nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
       2. Tedavi ile kontrol altına alınmış (remisyonda) nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
       AÇIKLAMA: Tedavi ile klinik düzelme sağlanmış, idame tedavisi devam eden, işlevsellik düzeyi yeterli olgular.
       3. Hafif konuşma bozukluğu.
       AÇIKLAMA: İşlevsellik düzeyini anlamlı derecede etkilemeyeceği değerlendirilen çok hafif psikojenik olgular.
       B) 1. Tekrarlayıcı nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
       AÇIKLAMA: Tedavi ile kontrol altına alınmış ve tedavi uyumu iyi olan ancak işlevsellik düzeyi etkilenmiş olgular.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
       D) 1. Kronik nitelik kazanmış nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).       
       AÇIKLAMA: Dirençli veya rezidüel bulgularla seyreden ve işlevselliği bozulmuş olan olgular.
       2. Konuşma bozukluğu.
       AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (3) numaralı fıkrasının kapsamı dışında kalan olgular.

       MADDE 17
       A) 1. Geçirilmiş uyum bozukluğu.
       2. Geçirilmiş madde kullanım bozukluğu.
       3. Kişilik örüntüleri.
       AÇIKLAMA: Bu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrası, (D) diliminin (4), (5) ve (6) numaralı fıkraları ile 15 inci maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasında tanımlanan nitelikleri haiz olmayan kişilik ve davranış örüntüleri bu kapsamda değerlendirilir.
       B) 1. Uyum bozuklukları.
       AÇIKLAMA: Uyum ve motivasyon sağlama çabalarının yetersiz kaldığı askeri işlevsellik belgeleri ile değerlendirilen olgular.
       2. Kişilik bozuklukları.
       AÇIKLAMA: Kişilik örüntüsündeki patolojik özelliklerin özgül bir kişilik bozukluğu tanı kriterlerini karşıladığı saptanan, geçmiş davranış patolojileri de dikkate alınarak işlevselliğin askerlik hizmeti ve görevleri için yeterli olamayacağı kanaatine varılan olgular.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
       D) 1. Tekrarlayan uyum bozukluğu.
       AÇIKLAMA: Askerlik hizmetinin gerektirdiği uyum becerisini sağlayamadığı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Jandarma Genel Komutanlığında veya Sahil Güvenlık Komutanlığında bulunmasının psikiyatrik açıdan belirgin derecede risk yarattığı veya yaratacağı kanaatine varılan, uyum sürecindeki bozulmanın ruhsal muayene bulguları ve/veya psikometrik değerlendirme ve/veya kıta işlevsellik belgeleri ile değerlendirildiği olgular.
       2. Madde kullanım bozukluğu.
       3. Mental retardasyon ve zeka yetersizlikleri.
       AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) IQ ve diğer zeka testleri ile kanıtlanmış durumlar ve/veya vasi belgesi bulunan hastalar.
       4. Cinsel kimlik ve davranış bozukluğu.
       AÇIKLAMA: Cinsel tutum ve davranışlarının askerlik ortamında uyum ve işlevsellik sorunu yaratan ya da yaratacağı değerlendirilen olgular.
       5. Ağır davranış patolojileri ile seyreden kişilik bozuklukları.
       AÇIKLAMA: İnsana doğrudan zarar vermeye yönelik kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs veya nitelikli yağma suçlarından kesinleşmiş en az bir hapis cezası ya da diğer antisosyal eylemlerden dolayı kesinleşmiş en az üç hapis cezası almış, askerlik hizmeti için uyum kapasitesi ve işlevsellik düzeyinin yeterli olmayacağı kanaatine varılan olgular.
       6. Başka türlü adlandırılmayan kişilik ve davranış bozukluğu.
       AÇIKLAMA: Kişilik örüntülerindeki patolojik unsurlar, dürtü kontrol sorunu, davranış sorunları, sosyal beceri yetersizlikleri ve kötü alışkanlıklar gibi birçok alanda patolojik unsurlar taşıyan, bu patolojik özelliklerin askerlik hizmetinin gereklerini yerine getirmede yetersizliklere ve ciddi risklere neden olacağı değerlendirilen ve bu kanaatin izlem sürecinde gözlem ve/veya belgelerle pekiştirildiği olgular.

       MADDE 18
       A) 1. Tıbbi nedenlere bağlı çok hafif derecede kişilik değişmeleri veya tıbbi nedenlere bağlı geçirilmiş ruhsal bozukluklar.
       AÇIKLAMA: İşlevselliğin bozulmadığının kanaatine varılan olgular.
       2. Hafif derecede tik bozuklukları.
       AÇIKLAMA: Motor ve vokal tiklerin yerleşimi, şiddeti ve sıklığı da dikkate alınarak, işlevselliğin belirgin derecede etkilenmeyeceği kanaatine varılan olgular.
       3. Hafif düzeydeki uyku bozuklukları.
       AÇIKLAMA: Bu maddenin (D) diliminde tanımlananlar dışında kalan ve işlevselliği belirgin düzeyde etkilemeyeceği kanaatine varılan uyku bozuklukları.
       4. Remisyonda ya da hafif düzeyde dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
       B) 1. Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
       AÇIKLAMA: Geçmiş tıbbi öykü ve tedavi kayıtlarına göre tedaviye rağmen semptom şiddetinde azalma olmadığı, komorbid tanıların eşlik ettiği ve davranış alanındaki patolojilerin belirgin sorunlara yol açtığı belgelerle gösterilen olgular.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
       D) 1. Tıbbi nedenlere bağlı ileri derecede kişilik bozuklukları veya tıbbi nedenlere bağlı kronik ruhsal bozukluklar.
       AÇIKLAMA: Sekel niteliğindeki kognitif, emosyonel ve davranışsal değişiklikleri uygun tetkiklerle gösterilen, işlevselliğin belirgin derecede etkilendiği kanaatine varılan olgular.
       2. Yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm, Asperger ve benzeri).
       AÇIKLAMA: Tıbbi takip sürecinde semptom şiddetinde belirgin azalma göstermeyen işlevselliğindeki bozulma devam eden ve halen tanı kriterlerini tam olarak karşılayan olgular.
       3. Kronik uyku bozuklukları (narkolepsi, Klein-Levin sendromu, idiopatik santral sinir sistemi hipersomnisi, kronik hipersomnia, kronik insomnia veya parasomnia)
       AÇIKLAMA: Polisomnografik kayıtlar, klinik gözlemler ile değerlendirildiğinde işlevsellik açısından yeterli olmayacağı kanaatine varılan ve tedaviden faydalanmayan olgular.
       4. Tik bozuklukları.
       AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (2) numaralı fıkrası dışında kalan olgular.


       IV. KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI
       MADDE 19
       AÇIKLAMA: Bu maddenin değerlendirilmesinde kullanılan ortalama işitme eşikleri, saf ses ortalamalarını (500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz) ifade etmektedir.
       A) 1. Bir kulağın sağlam olması durumunda (0-25 dB arası) diğer kulağın total olmayan işitme kayıpları.
       2. Her iki kulağın fısıltı sesini 2 m ve daha uzak mesafeden [26 dB’den 40 dB (40 dB hariç)’e kadar,] işitecek derecedeki sağırlıkları.
       3. Bir veya iki kulakta 4000 Hz ve daha yüksek frekanstan itibaren 60 dB’in üstünde nörosensoriyel işitme kayıpları.
       B) 1. Bir kulağın fısıltı sesini 3 m ve daha uzak (30 dB) mesafeden işittiği halde diğer kulağın fısıltı sesini 1 m ve daha kısa (65 dB ve daha fazla) mesafeden işitmesi, tam sağır olması ya da tam sağıra yakın olması.
       2. Her iki kulağın fısıltı sesini 1 ila 2 m (40-65 dB arası) mesafeden işitmesi.
       3. Bir kulağın işitmesi normal olduğu halde diğer kulakta saf ses odyogramda konuşma frekanslarında total işitme kaybı veya 90 dB ve üzerindeki işitme kayıpları (Bu fıkranın değerlendirilmesinde 100 dB seviyesindeki klik stimulusla yapılan işitsel uyarılmış potansiyeller (ABR) testinde cevap elde edilememiş olması şarttır.).
       4. İşitme kuvvetini bu maddenin (A) diliminin (1) veya (2) numaralı fıkralarında belirtilen miktar kadar azaltmakla birlikte, her iki kulakta 4000 Hz veya daha yüksek frekanstan itibaren 60 dB’in üzerinde nörosensoriyel işitme kaybı.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Her iki kulağın fısıltı sesini 1 m ve daha kısa (65 dB ve daha fazla) mesafeden işitecek derecedeki sağırlıkları.
       2. Sağır ve dilsizlik.

       MADDE 20
       A) 1. İşitme kuvveti bu Listenin 19 uncu maddesinin (A) dilimi kadar olan dış kulak yolları darlıkları ya da hafif derecedeki sayvan şekil bozuklukları.
       2. Dış kulak yollarının travmaya veya kronik enfeksiyonlarına bağlı darlıkları veya hastalıkları (işitmenin bu Listenin 19 uncu maddesinin (A) dilimi kadar olması hallerinde).
       B) 1. İşitme kuvvetini bu Listenin 19 uncu maddesinin (B) dilimi kadar azaltan dış kulak yollarının (bir veya iki taraflı) travmatik veya civar organların kronik enfeksiyonlarına bağlı ya da konjenital kaynaklı olan tedavisi imkânsız darlıkları, şekil bozuklukları.
       2. Dış kulak yolu normal olmak şartıyla bir veya iki tarafta kulak kepçesinin yokluğu, ileri derecede deforme olması veya yok hükmünde olması.
       3. Hasta kulakta fısıltı sesini 1 m’nin altında (65 dB ve daha fazla) duyacak derecede işitme kaybına neden olan tek taraflı kulak yolunun travmatik veya civar organlarının kronik enfeksiyonlarına bağlı ya da konjenital kaynaklı tedavisi imkânsız darlıkları, ileri derecedeki aurikula deformiteleri.
       C) Bu maddenin (A), (B), (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İki taraflı dış kulak yollarının tam kapanıklığı, atrezisi.

       MADDE 21
       A) 1. Orta kulağın işitme kuvvetini bozmayan veya bu Listenin 19 uncu maddesinin (A) dilimi kadar azaltan, kataral, sikatrisyel, adeziv ya da sklerotik iltihapları, otoskleroz, labirent atrofileri ve labirenter hidropslar (İşitme fonksiyonu bozmayan asemptomatik küçük kalker plakları sağlam kabul edilir.).
       2. İşitme fonksiyonu normal sınırlarda olan açık otit skatrisyel, pars tensa adezyonları veya otoskopide dibi görülemeyen atik retraksiyon poşları.
       3. Her iki kulakta işitme fonksiyonu normal sınırlarda olan tek ya da çift taraflı stapedotomi, parsiyel ya da total stapedektomiler.
       4. İşitme kuvvetini bu Listenin 19 uncu maddesinin (A) dilimi kadar azaltan basit mastoidektomi, osiküloplasti, timpanotomi ve timpanoplastiler.
       5. (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Semptom veren ancak objektif testlerle doğrulanamayan hareket hastalığı ve benzeri, periferik tipte vestibüler hastalıklar (Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personeli için gemi tabibi veya sağlık personeli ve gemi komutanı tarafından imzalanmış seyir gözlem raporunda deniz şartlarındaki semptomların belgelenmesi gerekir.).
       B) 1. Orta kulağın işitme kuvvetini bu Listenin 19 uncu maddesinin (B) dilimi kadar azaltan kataral, sikatrisyel, adeziv ve sklerotik iltihapları, otoskleroz, labirent atrofileri ve labirenter hidropslar.
       2. Radyografide hasta taraf mastoidin sklerotik bir hal aldığının ya da hücre strüktürünün kaybolduğunun saptanması şartıyla, hasta kulakta fısıltı sesini 2 m ve daha kısa (40 dB ve daha fazla) mesafeden duyacak derecede işitme kaybına neden olan kolesteatomlu ya da kronik pürülan akıntısı bulunan tek taraflı kronik orta kulak iltihabı.
       3. Bir kulağın sağlam veya işitme kuvvetinin bu Listenin 19 uncu maddesinin (A) dilimi kadar olduğu durumlarda, diğer kulağın dış kulak yolu arka duvar bütünlüğünün bozulduğu ameliyatlar (radikal veya modifiye radikal mastoidektomiler).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Orta kulağın işitme kuvvetini bu Listenin 19 uncu maddesinin (D) dilimi kadar azaltan sikatrisyel, adeziv veya sklerotik iltihapları, iki taraflı kolesteatom ya da kemik iltihabı ile birlikte iltihaplı akıntıları (radyografik muayene şarttır), iki taraflı otoskleroz.
       2. Her iki kulağın dış kulak yolu arka duvar bütünlüğünün bozulduğu ameliyatlar (radikal veya modifiye radikal mastoidektomiler).
       3. Radyografide her iki taraf mastoidin sklerotik bir hal aldığının ya da hücre strüktürünün kaybolduğunun saptanması şartıyla, her iki kulakta fısıltı sesini 2 m ve daha kısa (40 dB ve daha fazla) mesafeden duyacak şekilde işitme kaybına neden olan kolesteatomlu ya da kronik pürülan akıntısı bulunan iki taraflı orta kulak iltihabı.
       4. İşitme seviyesine bakılmaksızın, en az bir yıl süreyle takibi yapılmış, objektif testlerle doğrulanan ve semptom veren periferik tipte bilateral vestibüler hastalıklar.

       MADDE 22
       A) 1. Konka hipertrofileri, burun polipleri, nefes alma ve konuşmayı güçleştiren burun boşluklarının septum deviasyonları, 1 cm2 ’den büyük veya semptomatik nazal septum perforasyonları (Nefes alma ve konuşmayı güçleştirmeyen septum deviasyonları, paranazal sinüslerin havalı boşluklarının yarısından azını oblitere eden iyi huylu kistik lezyonları, mukozal kalınlaşmaları ve akut enfeksiyonları sağlam kabul edilir.).
       2. Burun boşluğunun, nazofarenks ve paranazal sinüslerin nefes alma ve konuşmayı güçleştirmeyen yüz, farenks ve nazofarenkste şekil bozukluğu yapmamış, tedavi ile düzelebilen, sinüs havalanmasını bozmuş, iyi huylu tümörleri (osteom, anjiofibrom, adenom ve benzeri).
       B) 1. Burun boşluklarının konuşmayı güçleştiren, ağızdan nefes almayı gerektiren, tedavi ile giderilemeyen şekil bozuklukları.
       2. Etrafındakileri rahatsız edecek derecede kokusu bulunmayan hakiki ozena.
       3. Üçüncü dönem sifilizin burun boşluğunda ve seste fazla bozukluk yapmamış harabiyetleri.
       4. Travmatik ya da yapısal kaynaklı ileri derecede olmayan kokusuz atrofik rinitler.
       5. Burun ve paranazal sinüslerin konuşmayı güçleştiren, ağızdan nefes almayı gerektiren, komplikasyon yapmış (intrakranial uzanımı olan, burun ya da yüz şekil bozukluğu yapmış ve benzeri) iyi huylu tümörleri (anjiofibrom, adenom ve benzeri).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Ameliyatla düzeltilmesi imkânsız burun yokluğu ya da burnun ileri derecedeki şekil bozuklukları.
       2. Burun boşluklarının, nefes almayı ileri derecede güçleştiren ve göğüste şekil bozukluğu meydana getirmiş tedavisi imkânsız şekil bozuklukları.
       3. Burun boşluklarının ve sinüslerinin tedavisi imkânsız hastalıkları (kötü huylu tümörleri, lupus, tüberküloz, lepra, sklerom, üçüncü dönem sifilizinin seste bozukluk yapmış ya da estetiği ileri derecede bozmuş harabiyetleri, şekil bozuklukları, ileri derecede fena kokulu ozen).
       4. Burun boşluklarının yüzde önemli derecede şekil bozukluğu yapmış, tedavisi imkânsız iyi huylu tümörleri (osteokondrom, fibrom, nazofaranjiorinosklerom).
       5. Burun boşluklarının tedavi ile iyileşmiş olmasına rağmen bu maddenin (B) diliminde yer alan hastalıklar kadar şekil bozukluğu yapmış ve yüzde kalıcı deformite oluşturan iyi veya kötü huylu tümörlerinden veya iltihaplarından kalan sekeller.

       MADDE 23
       A) 1. Larenksin hafif ses kısıklığı yapan iyi huylu hastalıkları.
       2. Larenks veya trakeanın klinik bulgu ve belirti vermeyen darlıkları.
       B) 1. Larenks ve trakeanın efor ile klinik bulgu ve belirti veren darlıkları.
       2. Tek taraflı ses teli felçleri veya kriko-aritenoid eklem fiksasyonları, belirgin ses kısıklıkları (Bu fıkra altı ay tedavi ve/veya takipten sonra uygulanır.).
       3. Solunum ve yutma fonksiyonlarını bozmayan parsiyel larenjektomiler veya trakeanın her türlü segmenter rezeksiyonları.
       C) Bu maddenin (A), (B), (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İki taraflı ses teli felçleri veya iki taraflı kriko-aritenoid eklem fiksasyonları (Bu fıkra altı ay tedavi ve/veya takipten sonra uygulanır.).
       2. Larenks veya trakeanın her türlü malign tümörleri.
       3. Larenks veya trakeanın istirahat halinde dahi klinik bulgu ve belirti veren darlıkları (Sürekli kanül veya trakeal stent taşıyanlar bu fıkra kapsamında değerlendirilir).
       4. Total larenjektomiler.
       5. Solunum ve yutma fonksiyonlarını bozan parsiyel larenjektomiler.

       MADDE 24
       A) Ameliyatla giderilmesi mümkün olan farenks şekil bozuklukları (Fonksiyon bozukluğu yapmamış, ya da ameliyatla düzeltilmiş ve ilerleyici nitelikte olmayan şekil bozuklukları öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       B) 1. Tedavi veya ameliyatla giderilmesi imkânsız, gıda alma ve yutmayı güçleştiren farenks şekil bozuklukları.
       2. Remisyonda nazofarenks kanseri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Yutmayı önemli derecede bozan, ameliyatla düzeltilmesi imkânsız, farenkste şekil bozukluğu yapmış hastalıklar, tümörler.
       2. Paranazal sinüslerin, burun boşluklarının, ağız boşluğunun, nazofarenks ve hipofarenksin malign tümörleri.



 
       V. PLASTİK VE REKONSTRÜKTİF CERRAHİ, AĞIZ, ÇENE, YÜZ, BOYUN VE DİŞ HASTALIKLARI
       MADDE 25
       A) 1. Dudağın ameliyatla düzeltilebilen tek ve iki taraflı yarıkları, anomalileri, hastalıkları, yarık sekelleri, iyi ve kötü huylu tümörleri (bir yıl süre ile remisyonda kalmış), ayrıca hemanjiom tatuaj, keloid, pigmente nevüsler (yüz bölgesinde 4 cm2 ’den, diğer vücut bölgelerinde 10 cm2 ’den büyük olanlar), görünümü ve mimik hareketleri bozan skarlar.
       2. Burnun ameliyatla düzeltilebilen doğuştan büyüklükleri, şekil bozuklukları, anomalileri, sonradan olma kusurları ile çeşitli nedenlerle meydana gelmiş burun ucu şekil bozuklukları, kısa kolumella ve yaygın burun kanadı bozuklukları.
       3. Kulak sayvanının ameliyatla düzeltilebilen doğmalık anomalileri, dış kulak yolu yokluğu, sonradan olma kulak sayvanı parsiyel ve total yoklukları, yanık sekelleri, selim tümörleri ve hastalıkları.
       4. Yüzün, yanağın, periorbital kaş ve alın sahasının ameliyatla düzeltilebilen doğmalık anomalileri, skatrisleri, defektleri, hastalıkları, selim tümörleri (4 cm2 ’den büyük olanlar) ve bir yıl süreyle remisyonda kalmış malign tümörleri.
       5. Boynun ameliyatla düzeltilebilen konjenital anomalileri (kist, fistül, tortikollis, kısa yelken boyun hastalıkları, yanık sekelleri ve selim tümörler).
       6. Tükrük bezlerinin ameliyatla düzeltilebilen hastalıkları ve selim tümörleri.
       7. Yaşlı yüzün, periorbital ve alın sahasının ameliyatla düzeltilebilen kırışıklığı, sarkıklığı ve fazla yağları.
       8. Memenin ameliyatla düzeltilebilen, konjenital ve hastalık sonucu meydana gelen şekil bozuklukları, pitozları, büyüklük ve küçüklükleri, yanık sekelleri ile selim tümörleri.
       9. Karnın ameliyatla düzeltilebilen, aşırı yağlanması, sarkıkları ve yanık sekelleri.
       10. Alt ve üst ekstremitenin deri ve yumuşak dokularının ameliyatla düzeltilebilen konjenital anomalileri, hastalıkları, selim tümörleri, yanık sekelleri, amputasyonları, replantasyonları.
       11. Ağız içi ve mukozaları ile dilin ameliyatla düzeltilebilen, konjenital anomalileri ve hastalıkları ile selim tümörleri ve defektleri.
       12. Vücudun çeşitli nedenlerle meydana gelen, tedaviden fayda gören, fonksiyon ve görünüm bozukluğu yapmamış yanık sekelleri ve açık yaraları.
       B) 1. Tekrarlayan ameliyatlara rağmen kapatılamayan geniş açık yaralar, kullanılan elde baş parmak veya 4 ya da 5 falanksın, kullanılmayan elde ise baş parmak veya 5 ila 8 falanks (8 falanks dahil)’ın başarısız ve fonksiyon kazandırılmamış replantasyonları.
       2. Flep aktarımını takiben donör alanda belirgin fonksiyon veya ileri derecede görünüm bozukluğu oluşturmuş değişik flep uygulamaları.
       3. Ön koldaki ameliyatla düzeltilmesi tam olmayan, fonksiyon kaybı oluşturan, eski tendon kesileri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Dudağın, damağın, yanakların, dilin ve ağız içinin ameliyatla düzeltilmesi tam olmayan, gıda alma, konuşma, çiğneme ve yutma işlemini güçleştiren her türlü anomalileri, posttravmatik deformiteleri, hastalıkları, tümörleri, defektleri ve yanık sekelleri.
       2. Ameliyatla düzeltilmesi tam olmayan görünümü bozan, gıda alma, konuşma ve çiğneme ile el ayak fonksiyonlarını güçleştiren her türlü doğumsal anomaliler, posttravmatik deformiteler ve yanık sekelleri.
       3. Dudağın, yüzün, dilin ve ağız içinin ameliyatla düzeltilmesi imkânsız, vazife noksanlığı yapmış, görünümü ileri derecede bozan hastalıkları, geniş defektleri ve harabiyetleri.
       4. Yüzün, dilin, ağız içinin ve boynun ameliyatla düzeltilmesi imkânsız konjenital anomalileri ve kötü huylu tümörleri.
       5. Gıda almayı, çiğneme ve konuşma ile yüz görünümünü ileri derecede bozan yanık sekelleri.
       6. Yüzün, boynun ve ağız içinin ameliyatla tedavisi imkânsız spesifik hastalıkları, travmatik defektleri ve skatrisleri.
       7. Kullanılan veya kullanılmayan elde başparmağın metakarpı ile başarısız replantasyonu, kullanılan elde toplamı 6 veya daha fazla falanks replantasyonu, kullanılmayan elde 2 parmağın metakarpı ile birlikte veya 9 ve daha fazla falanksın başarısız ve fonksiyon kazandırılamayan replantasyonları.

       MADDE 26
       A) 1. Çenenin ameliyat ve tedavi ile düzeltilebilen, çiğnemeyi kısmen bozan, odontojenik ve nonodontojenik hastalıkları (kist, fistül, apse, selim tümörleri).
       2. Alt ve üst çenenin ameliyatla düzeltilebilen hafif derecedeki şekil bozuklukları.
       3. Çene ekleminin ameliyat ve tedavi ile düzeltilebilen hastalıkları.
       4. Çenenin ameliyat ve tedavi ile düzeltilebilen trismus, konstriksiyon ve ankilozları.
       B) 1. Yüzün, boynun ve saçlı derinin ameliyatla tedavi edilse de fonksiyonu ve görünüşü bozan iyi huylu tümörleri, skatrisleri ve keloidleri.
       2. Ağzın açılmasına en fazla 2 cm (2 cm dahil)’ye kadar izin veren çenenin konstriksiyonları ve ankilozları.
       3. Çenenin ameliyatla tedavisi tam olmayan odontojenik ve nonodontojenik kist, tümör defektleri.
       4. Yüz ve boynun ameliyatla tedavisi tam olmayan, çene ve boynun hareketlerini kısıtlayan skatristleri, konjenital anomalileri ve ameliyat sekelleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Çene ekleminin tedavisi imkânsız tam ankilozu ve çiğnemeyi ileri derecede bozan çıkık sekelleri.
       2. Açılması 20 mm (20 mm hariç)’den az olan ve tedavisi imkânsız çene konstriksiyonları.
       3. Çenenin ameliyatla tedavisi imkânsız, çiğneme fonksiyonunu bozan konjenital ve sonradan olma şekil bozuklukları, tümörleri, hastalıkları, geniş defekt ve skatrisleri.

       MADDE 27
       A) 1. Alt veya üst çenenin çiğneme, konuşma ve yutma fonksiyonlarını hafif derecede güçleştiren eski kırıkları, kemik iltihapları ve şekil bozuklukları.
       2. Yüz, orbita veya burun kemiğinin yüz görünümünü bozmayan kırıkları ve sekelleri (Burun kemiği kırıklarının ameliyatla veya ameliyatsız iyileşmiş, fonksiyon bozukluğu yapmamış sekelleri öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       3. Yüzün, sinüslerin veya çene kemiklerinin yüz görünümünü bozmayan ya da hafif şekil bozukluğu yapmış iltihabı, kistleri, iyi huylu kitleleri, hastalıkları ve sekelleri.
       4. Yumuşak damağın ameliyat ve protezle düzeltilebilen fonksiyon bozuklukları yapmamış yarıkları, delikleri ve defektleri.
       5. Ameliyatla veya ortodonktik tedavi ile düzeltilebilen çene anomalileri.
       B) 1. Alt ve üst çenenin ameliyat ve protezle düzeltilebilen kısmi harabiyeti.
       2. Ameliyatla düzeltilmesine rağmen, fonksiyon kazandırılamayan sert veya yumuşak damak yarıkları, delikleri, defektleri, fistülleri ve anomalileri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Alt ve üst çenenin ameliyatla düzeltilmesi imkânsız çiğneme, yutma, konuşma fonksiyonları ile diş artikülasyon ve oklüzyonunu bozan kısmi veya tam harabiyeti, şekil bozuklukları, anomalileri ve tümörleri.
       2. Sert ve yumuşak damağın ameliyatla düzeltilmesine rağmen fonksiyon bozukluğu yapmış yarık, defekt, delik ve anomalileri.

       MADDE 28
       A) 1. 2 mm ve 2 mm’den büyük en az karşılıklı 8 diş olmak üzere toplam 16 dişi ilgilendiren dişler arası açıklık.
       2. Alt ve üst dişler arasında 6 mm ve 6 mm’den büyük iskeletsel alt çene gerilikleri (retrognati) veya 3 mm ve 3 mm’den büyük iskeletsel alt çene ilerilikleri (prognati).
       3. Arka dişlerin yatay önde 5 mm ve 5 mm’den fazla en az 5 dişi ilgilendiren temassızlıkları (laterognati).
       4. Alt ve üst çenenin her ikisinde toplam 16 dişte görülen çapraşıklıklar.
       5. Alt ve üst çenenin çiğnemeyi ve konuşmayı bozan, arka bölgede tam ters kapanışa sahip, her iki tarafta aşırı çene darlıkları veya çene genişlikleri (non-oklüzyon).
       6. Amilogenezis imperfekta ve dentinogenezis imperfekta.
       7. Alt ve üst çenede toplam 10 veya 10’dan fazla dişi ilgilendiren yaygın mine hipoplazisi.
       8. Alt ve üst çeneden sabit protezle düzeltilebilen, konuşma ve çiğnemeyi bozmayan, ortodontik tedavi gayesiyle çekilmiş dişler ile üçüncü büyük azı dişler haricinde 7 veya 7’den fazla kısmi diş noksanlıkları.
       9. Her türlü dolgu ve endodontik tedavi ile kurtulması mümkün olmayan 5’ten fazla diş çürükleri.
       10. Alveol kemiğinde 6 mm’ye kadar kemik kaybına yol açan 5’ten fazla dişi ilgilendiren periodontitis ve periodontosis halleri.
       11. 5 dişten fazla üçüncü derecede (3 mm) diş mobilitesi mevcudiyeti.
       12. 5’ten fazla konjenital diş noksanlıkları.
       13. Tam diş noksanlığının hem alt hem de üst çenede implant destekli sabit protezler ile sağ ve sol birinci büyük azı dişlerinin bulunduğu boşluk dahil düzeltildiği durumlar.
        B) 1. Protezle düzeltilebilen tam diş noksanlıkları.
        2. 15 mm’den büyük veya 10 diş olmak üzere karşılıklı toplam 20’den fazla dişi ilgilendiren cerrahi ortopedik tedaviden fayda görmeyen ön dişler arasında dik yönde açıklıklar.
        3. Alt çenenin tedaviden fayda görmeyen alt ve üst dişler arasında 15 mm’den fazla gerilikleri (retrognati) veya ilerilikleri (prognati).
        4. Klinik olarak tam diş noksanlığı olduğu halde radyografik olarak gösterilmiş, protezle düzeltilebilen, pseudo tam diş noksanlığı (gömülü süt sürekli dişlerin varlığı).
        C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
        D) 1. İleri derecede alveoler kret kayıpları sonucunda protezle ve ameliyatla düzeltilemeyen konuşma ve çiğnemeyi bozan tam diş noksanlıkları.


       VI. DERİ VE ZÜHREVİ HASTALIKLAR
       MADDE 29

       A) 1. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Çeşitli nedenlerle oluşmuş, silahlı hizmete engel olmayan, lokalize ve az sayıda iyi huylu deri tümörleri, pigmente veya depigmente nevusler, hemanjiomlar, keloidler, sikatrisler ve yanık sekelleri (yüz bölgesinde 4 cm2 ’den, diğer vücut bölgelerinde 10 cm2 ’den büyük olanlar), tatuajlar (el ve yüz bölgesi hariç yazlık üniforma ile vücudun görünmeyen bölgelerinde 20 cm2 ’den büyük olanlar).
       2. Hareketlere güçlük vermeyen, tümörlü, pigmentli nörofibromatozis.
       3. Tedavi ile iyileşmiş ve silahlı hizmete engel olmayan deri tüberküloz ve tüberkülidleri.
       B) 1. Remisyonda veya sistemik tutulum göstermeyen deri lenfomaları, vücutta yaygın olarak bulunan ya da yüz ve/veya boyunda estetik görünümü belirgin derecede bozan ve tedaviyle düzelmeyen skatrisler, nevüsler, hemanjiyomlar ve iyi huylu diğer deri tümörleri.
       2. Tedavi ile iyileşmeyen, yüzde ve/veya vücutta belirgin derecede şekil bozukluğu yapmış deri tüberküloz ve tüberkülidleri.
       3. Hareketlere güçlük vermeyen ancak estetik görünümü belirgin derecede bozan nörofibromatozis.
      C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
      D) 1. Tedavi ve ameliyatla iyileşmesi imkânsız olan ve askerlik hizmetlerine engel olan kötü huylu deri tümörleri ve sistemik tutulum gösteren deri lenfomaları.
      2. Hareketleri güçleştiren veya estetik görünümü ileri derecede bozan ve tedaviyle düzelmesi imkânsız yaygın skatrisler, keloidler, hemanjiyomlar ve pigmente nevüsler.
      3. Hareketlere güçlük verecek derecede büyük tümörleri olan nörofibromatozis.

       MADDE 30
       A) 1. Silahlı hizmete engel olmayan, tedavi ile iyileşen veya iyileşme dönemleri gösterebilen kronik ve sınırlı deri hastalıkları ve belirtileri (psöriasisler, skleroderma plakları, lokalize atrofiler, kronik ekzamalar, yaygın olmayan vitiligo plakları, yürüyüşe ve silahlı hizmete engel olmayan çeşitli nedenlerle oluşmuş keratodermiler, sıcak mevsimlerde devam etmeyen iktiyozis, yaygın olmayan diskoid lupus eritematozus ve benzeri deri hastalıkları).
       2. Tedavi ile iyileşmeyen sınırlı alopecia areata plakları.
       3. Askerlik hizmetine engel olmayan fiziksel, kolinerjik ürtikerler, soğuk ürtikeri ve benzeri ürtikerler.
       4. Askerlik hizmetine engel olmayan ve hareketlere güçlük vermeyen genetik geçişli deri hastalıkları.
       5. Sadece deri ve mukoza bulguları ile seyreden aktif veya inaktif Behçet hastalığı.
       B) 1. Hareketlere güçlük veren veya tedavi ile iyileşmeyen, kronik ve yaygın deri hastalıkları ve sekelleri (yürüyüşü veya el hareketlerini belirgin derecede bozan keratodermiler, pemfigus ve pemfigoidler, iktiyozis, yaygın ve tedaviye dirençli psöriazis ve benzeri deri hastalıkları).
       2. Güneş ışınlarından etkilenen aktinodermatozlar, yaygın diskoid lupus eritematozus, deri porfiriası, albinizm, yüzün %50’sinden ve/veya vücudun %30’undan fazlasını kaplayan vitiligo.
       3. Alopesi totalis, alopesi üniversalis, saçlı derinin %50’sinden fazlasını tutan ve tedavi ile iyileşmeyen yaygın alopesi areata.
       4. Epidermolysis bullosa simpleks.
       5. Majör organ tutulumlu Behçet hastalığı (göz, eklem, damar, merkezi sinir sistemi, gastrointestinal sistem ve benzeri).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Silahlı hizmete engel olan ve tedavi ile iyileşmeyen, bulaşıcı ve diğer deri hastalıkları (lepra, eritrodermik ve jeneralize püstüler psoriasisler, ileri derecede iktiyozisler, kseroderma pigmentozum, güneş ışınları ile şiddetlenen veya sistemik belirtisi olan porfirialar, yürüyüşü veya el hareketlerini ileri derecede kısıtlayan keratodermiler, şiddetli ve/veya tedaviye dirençli pemfigoid ve pemfiguslar, jeneralize eritrodermiler, derin mikozlar, tedavi ile iyileşmeyen geniş ve çeşitli nedenli deri ülserleri, distrofik tip epidermolizis bülloza ve benzeri deri hastalıkları).
       2. Kalıcı organ fonksiyon bozukluğu yapmış Behçet hastalığı (görme kaybı, nörolojik sekel, büyük damar sekeli ve benzeri).

       MADDE 31
       A) Bu dilimde herhangi bir hastalık tanımlanmamıştır.
       B) 1. Konjenital sifiliz.
       C) Bu maddenin (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İç organlarda, kemiklerde ve eklemlerde ileri derecede tahribat yapmış, tedavisi imkânsız sifiliz sekelleri ve gomlar.


       VII. İÇ HASTALIKLARI
       MADDE 32
       A) 1. Daha önce geçirilmiş hastalığa bağlı olsun veya olmasın yirmi yaşına girdiği halde ağırlığı, bu maddede yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki alt sınırdan 10 kg ve daha az eksik olanlar.
       2. Boyu 210 cm’den fazla olup vücut kitle indeksleri [vücut ağırlığı (kg)/boy uzunluğunun karesi (m2 )] 19 ila 35 kg/m2 olanlar.
       B) 1. Yirmi yaşına girdiği halde ağırlığı, bu maddede yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki alt sınırdan 11 kg ila 20 kg (20 kg dahil) eksik olanlar.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra subay, astsubay, erbaş ve erlere altı aylık rejimden sonra; yükümlülerde en az bir defa ertesi yıla bırakma veya bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır. 
       2. Kemik yaşı ondokuz ve üzerinde olanlarda boyun 152 cm veya daha kısa olması.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra yükümlülerde en az bir defa ertesi yıla bırakma ya da bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır.
       3. Boyu 210 cm’den uzun olup vücut kitle indeksleri 19 kg/m2 ve altında olanlar ile 35 kg/m2 ve üzerinde olanlar.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Askerlik görevini yapamayacak derecede düşkün ihtiyarlık.
       2. Konjenital ya da kronik beslenme yetersizliğine bağlı vücut gelişimi ileri derecede geri olanlar ile ağırlığı bu maddede yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki alt sınırdan 21 kg ve daha fazla eksik olanlar.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra en az bir defa ertesi yıla bırakma ya da bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır.
       3. Yirmi yaşını bitirdiği halde boyun 150 cm veya daha kısa olması.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra en az bir defa ertesi yıla bırakma ya da bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır. 

       MADDE 33
       A) 1. Yirmi yaşına girdiği halde ağırlığı, bu Listenin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki üst sınırdan 30 kg (30 kg dahil)’a kadar fazla olanlar.
       B) 1. Yirmi yaşına girdiği halde ağırlığı, bu Listenin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki üst sınırdan 31 kg ila 40 kg (40 kg dahil) fazla olanlar.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra subay ve astsubaylarda bir yıllık istirahatsiz rejimden sonra, yükümlülerde en az bir defa ertesi yıla bırakma veya en az bir yıl sevk geciktirmesi, erbaş ve erlerde ise altı aylık hava değişimi işleminden sonra uygulanır.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Ağırlığı, bu Listenin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki üst sınırdan 41 kg veya daha fazla olanlar.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra subay ve astsubaylarda bir yıllık zayıflama rejiminden sonra uygulanır.

       MADDE 34
       A) 1. Lenfomalar hariç olmak üzere tüberküloz lenfadenit dahil bir bölgede lokalize lenf nodülleri büyüklüğünün tedavi sonucu geriye kalmış sekelleri.
       B) Bu dilimde herhangi bir hastalık tanımlanmamıştır.
       C) Bu maddenin (A) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Komplikasyonlu tüberküloz lenfadenit dahil olmak üzere bir ya da daha çok bölgede her türlü tedaviye dirençli iltihaplı lenf nodülü hastalıkları.

       MADDE 35
       A) 1. Sekonder polisitemiler.
       2. Anemi, lökopeni, trombositopeni, benign monoklonal gamapatiler, hiçbir klinik belirti vermeyen taşıyıcı durumundaki hemoglobinopatiler.
       B) 1. Eritrosit enzim defektleri, eritrosit membran defektleri, hafif koagulasyon ve hemostaz bozuklukları ve methemoglobinemiler.
       2. Tam remisyonda akut ve kronik lösemiler, tam remisyonda lenfomalar, kemik iliği nakli yapılanlar, remisyonda hematolojik maligniteler, remisyonda myelodisplastik sendromlar ve remisyonda myeloproliferatif hastalıklar.
       3. Kronik idiopatik trombositopenik purpura (ITP) ve pansitopeniler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Remisyona girmeyen hematolojik maligniteler, ağır koagülasyon ve hemostaz defektleri, homozigot hemoglobinopatiler ve iyileşme sağlanamayan diğer kan hastalıkları.

       MADDE 36
       A) 1. Klinik ve laboratuvar bulguları tam olarak düzelmiş romatizmal eklem hastalıkları.
       B) 1. Klinik, laboratuvar ve/veya görüntüleme yöntemleri ile aktif olduğu tespit edilen ankilozan spondilit, enteropatik artrit, psöriatik artrit, romatoid artrit, jüvenil idiopatik artrit ve kristal artritler gibi kronik artritler.
       AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Subay, astsubay ve uzman erbaşlarda en az altı aylık tedaviye rağmen akvitasyonun baskılanmaması durumunda verilir.
       2. Klinik ve laboratuvar bulguları kesintisiz olarak altı ay sürmeyen ancak, son bir yıl içinde en az iki kez tekrarladığı sağlık kurulu kararı ile gösterilmiş romatizmal eklem hastalıkları.
       3. Kas iskelet sisteminde kalıcı sekel geliştiği gösterilen hastalar (Hastalığın yerine göre bu Listenin kas ve iskelet sistemi hastalıkları bölümündeki maddelerin (B) dilimlerinde yer alan fıkralar gereğince işlem yapılır.).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Vücut hareketlerini ileri derecede bozan romatizmal hastalık sekelleri (Hastalığın yerine göre bu Listenin kas ve iskelet sistemi hastalıkları bölümündeki maddelerin (D) dilimlerinde yer alan fıkralar gereğince işlem yapılır.).
       2. Onsekiz aylık tedaviye rağmen aktiviteleri baskılanamayan romatizmal eklem hastalıkları.

       MADDE 37
       A) 1. Tedavi ile tam olarak iyileşmiş, organ tutulumu bulgusu göstermeyen otoimmün bağ dokusu hastalıkları veya vaskülitler.
       2. Osteoporoza neden olmamış doğumsal veya edinsel metabolik veya endokrin bozukluklara bağlı kemik hastalıkları (osteogenezis imperfekta, Paget hastalığı ve benzeri).
       3. Eklem hareketlerinde belirgin gevşeklik, tekrarlayan çıkıklar veya organ tutulumu olmayan doğumsal bağ dokusu hastalıkları (benign hipermobilite sendromu, Ehler Danlos hastalığının hafif formları ve benzeri).
       4. Herhangi bir tromboz bulgusu olmayan ancak laboratuvar bulguları bulunan antifosfolipid sendromu.
       5. Doğumsal veya edinsel, metabolik ya da endokrin bozukluklara bağlı olmayan normal değerin altındaki kemik mineral dansite ölçümleri (Öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       6. (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Otoinflamatuvar hastalık ile uyumlu anamnezi olan, ancak teşhis konulmamış veya teşhisi gösteren sağlık kurulu raporu olmayan muhtemel otoinflamatuvar hastalıklar.
       B) 1. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Klinik ve laboratuvar olarak aktif olduğu tespit edilen veya önceden ya da halihazırda organ tutulum bulgusu saptanan otoimmün bağ dokusu hastalıkları. 
       2. Kemiklerde kırığa neden olmamış doğumsal veya edinsel metabolik veya endokrin bozukluklara bağlı kemik hastalıkları (osteogenezis imperfekta, osteopetrozis, Paget hastalığı) ve/veya patolojik kırığa neden olmuş osteoporoz.
       3. Eklem hareketlerinde belirgin gevşeklik ve tekrarlayan çıkıklara neden olan doğumsal bağ doku
su hastalıkları (Ehler Danlos hastalığı, Marfan sendromu ve benzeri).
       4. Laboratuvar bulguları ve herhangi bir vasküler yatakta trombozu olan antifosfolipid sendromu.
       5. Klinik ve laboratuvar olarak tanısı konulmuş otoinflamatuvar hastalıklar.
       6. Sistemik tutulumu gösterilmiş veya tedaviye dirençli vaskülitler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Organlarda kalıcı fonksiyon veya patolojik bozukluklara neden olmuş otoimmün bağ dokusu hastalıkları veya vaskülitler.
       2. Kemiklerde kırığa neden olmuş doğumsal veya edinsel, metabolik ya da endokrin bozukluklara bağlı kemik hastalıkları (osteogenezis imperfekta, Paget hastalığı ve benzeri).
       3. Eklem hareketlerinde ileri derecede bozukluk yapan veya organ tutulumu olan doğumsal bağ dokusu hastalıkları (Ehler Danlos hastalığı, Marfan sendromu ve benzeri).
       4. Laboratuvar bulguları olan ve organlar ile vücut hareketlerinde fonksiyon bozukluğuna neden olan antifosfolipid sendromu.
       5. Kalp, böbrek, akciğer gibi hayati önemi haiz organlarda kalıcı hasar yapmış ve bunun sonucu fonksiyon kaybı gelişmiş otoinflamatuvar hastalıklar (Eklemlerdeki kalıcı hasarlar hakkında, eklemdeki hasarın yerine göre bu Listenin kas ve iskelet sistemi hastalıkları bölümündeki maddelerin (D) dilimlerinde yer alan fıkralar gereğince işlem yapılır.).

       MADDE 38
       A) 1. Hayati önemi olmayan, herhangi bir doku ya da organda fonksiyon bozukluğu yapmamış alerjik hastalıklar.
       2. Herhangi bir doku ya da organda fonksiyon bozukluğu yapmamış, küratif tedavisi olmamakla birlikte eliminasyonu mümkün olan, objektif tanı yöntemleri ile (laboratuvar ve eliminasyon-provakasyon testleri) kanıtlanmış alerjik hastalıklar.
       B) 1. Kardiyovasküler ve solunum sistemini de etkileyen, hayati tehlike arz eden, eliminasyonu ve küratif tedavisi mümkün olmayan, tekrarlayıcı karakterde, objektif tanı yöntemleri ile (laboratuvar ve eliminasyon-provakasyon testleri) kanıtlanmış, alerjik ve/veya anafilaktik reaksiyon türleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İleri derecede fonksiyon bozukluğu ve komplikasyon yapmış alerjik hastalıklar.
       AÇIKLAMA: Hastalığın tuttuğu organ ya da sisteme göre ilgili klinik dallara ait maddelerin (D) dilimlerinde yer alan fıkralar gereğince işlem yapılır.

       MADDE 39
       A) 1. Herhangi bir organ veya sistemde komplikasyon meydana getirmemiş IgA eksikliği, IgM eksikliği ve/veya total immünglobulin düzeylerinin normal seviyede olduğu IgG subgrup eksiklikleri.
       B) 1. Komplikasyonları immünolojik tedavi ile kontrol altına alınan yaygın değişken immün yetmezlik.
       2. Komplikasyonları immünolojik tedavi ile kontrol altına alınamayan selektif IgA, IgM ve/veya IgG subgrup eksiklikleri.
       3. Yaygın değişken immün yetmezlik, selektif IgA, IgM ve IgG subgrup eksiklikleri dışında kalan ve klinik ve laboratuvar bulguları ile tanı konmuş olan her türlü konjenital veya edinsel immün yetmezlik sendromları ve hastalıkları (HIV infeksiyonlu hastalar hariç).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Komplikasyonları immünolojik tedavi ile kontrol altına alınamayan yaygın değişken immün yetmezlik.
       2. Yaygın değişken immün yetmezlik, selektif IgA, IgM ve IgG subgrup eksiklikleri dışında kalan, klinik ve laboratuvar bulguları ile tanı konmuş, tedavisi mümkün olmayan veya tedaviye yanıt vermeyen ve/veya tekrarlayan infeksiyonların sekel bıraktığı her türlü konjenital veya edinsel immün yetmezlik sendromları ve hastalıkları.

       MADDE 40
       A) 1. Tekrarlayan tetkikler sonucunda geçici olduğu ispatlanmış diabetes mellitusa bağlı olmayan geçici hiperglisemiler, glikozüriler, mellitüriler (Fakülte ve yüksekokullarda öğrenci olmaya engel teşkil etmez.)
       2. Önemli şikayete sebep olmayan, kontrol edilebilen ve kişinin görev yapmasına engel teşkil etmeyen hafif derecedeki hipoglisemiler.
       3. Glukoz tolerans bozukluğu veya bozulmuş açlık glukozu olanlar (aşikar diabeti olmadan).
       AÇIKLAMA: Sekonder tipde glikozürilerde (hipertiroidi, hiperpitüitarizm, tireotoksikozis, gastrektomi, gastroenterostomi ve benzeri) glikozüriye neden olan hastalığa göre işlem yapılır.
       4. Komplikasyon yapmamış, kontrol altında tutulabilen primer hiperürisemiler.
       B) 1. Önemli şikayete neden olan endokrin veya immün sistem hastalıklarına bağlı hipoglisemiler.
       2. Komplikasyon yapmamış ve kontrol altına alınabilen diabetes mellitus.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Önemli şikayete neden olan ve kontrol edilemeyen hipoglisemik sendromlar.
       2. Herhangi bir organda komplikasyon yapmış diabetes mellitus.

       MADDE 41
       A) 1. Kişinin çalışma gücünü bozmayan, şekil bozukluğu yapmamış ve endokrin salgılarda herhangi bir belirti vermeyen iç salgı bezlerinin hastalık veya hafif derecedeki hastalık ve sekelleri (gecikmiş puberte, infertilite, tedavi ile düzelmiş hipogonadizm, kriptorsizm ameliyatlısı, erkek ve kadın menopozu, fonksiyon ve şekil bozukluğu yapmamış basit guatr, ötroit nodüler guatr, jinekomasti, meme şekil bozuklukları ve benzeri).
       2. Fonksiyon bozukluğu yapmamış kısmi tiroidektomiler.
       3. Psikojenik poliüri ve polidipsiler.
       4. Diabetes mellitus, hipotiroidizm, karaciğer ve böbrek hastalıkları ve akromegali dışında ilaç kullanımı ve anoreksia nervosa gibi hastalıklara bağlı idiyopatik hiperlipidemi ve sekonder hiperlipidemiler.
       B) 1. Kalıcı hipotiroidi, hipoparatiroidi gibi kişinin çalışma gücünü bozan, şekil ve/veya fonksiyon bozukluğu yapmış, iç salgı bezlerinin kronik hastalıkları ve sekelleri, fenilketonüri hariç aminoasit metabolizma hastalıkları, glikojen depo hastalıkları gibi depo hastalıkları, beslenme ve/veya lipid düşürücü ilaç kullanılmasına rağmen düşmeyen ailesel hiperlipidemiler ve tıbbi tedaviye rağmen klinik ve biyokimyasal remisyonun altı aydan daha uzun süre sağlanamadığı tirotoksikozlar.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Vücut vazifelerini önemli derecede bozan, kişinin çalışma gücünü ileri derecede azaltan, endokrin salgıları ile ilgili belirti gösteren, tedaviye cevap vermeyen iç salgı bezlerinin hastalıkları ve kötü huylu tümörleri, memenin kötü huylu tümörleri, diabetes insipitus ve fenilketonüri.

       MADDE 42
       A) 1. Sebebi bulunmayan ve organik kalp hastalığına bağlı olmayan fizyolojik üfürümler.
       AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Kardiyak fonksiyon bozukluğu yapmamış minimal kalp kapak yetmezlikleri askeri öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.
       2. Otonom sinir sistemi bozuklukları (aşırı terleme, labil hipertansiyon, postural hipotansiyon, vazovagal senkop), sinüzal taşikardi, sinüzal bradikardi, nörosirkülatuar asteni (Labil hipertansiyon bu Yönetmeliğin 67 nci maddesi kapsamında değerlendirilir.).
       3. Aritmiye neden olmayan preeksitasyon sendromları.
       4. Dekstrokardi, dekstropozisyon, situs inversus totalis gibi kalpte fonksiyon bozukluğu yapmamış pozisyon ve yer değiştirme anomalileri.
       5. Organik nedene bağlı olmadığı girişimsel veya girişimsel olmayan tetkikler ile ortaya konulmuş tam sağ dal blokları (Öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.).
       6. Ekokardiyografi ve anjiyografi çalışmaları sonucunda kalp hastalığı tespit edilmeyen seyrek gelen unifokal ventriküler prematüre atımlar, wandering atriyal pacemaker, seyrek gelen atrial ve nodal ekstrasistoller.
       AÇIKLAMA: Kategori-1 hava aracı pilotlarında elektrofizyolojik çalışma ile taşikardi indüklenemeyenler uçuşa elverişli kabul edilir.
       7. Gradient yapmamış, yetmezlik oluşmamış aort çapı normal sınırlarda olan bikuspit aorta, mitral kapak prolapsusu, patent foramen ovale, inter atrial septal anevrizma, çift aorta, persistan sol superior vena cava gibi hemodinamik fonksiyon bozukluğu yapmamış anomalili hastalar, komplikasyona neden olmamış atrial ve ventriküler membranlar (embriyonel atıklar), kalp kapak yapısının normal olduğu minimal kalp kapak yetersizlikleri. kapak yapısı normal ≤ 1. derece olan kapak yetersizlikleri (Tüm kategorilerde uçuşa elverişli kabul edilir.).
       8. Elektrofizyolojik çalışma ve kateter ablasyonu ile komplikasyonsuz ve nüks görülmeden tedavi edilmiş çeşitli aritmiler.
       B) 1. Arteriyel kan basıncı bazal şartlarda kırk yaşına kadar (kırk yaş dahil) 150/95 mmHg’den, kırk yaşından sonra 160/100 mmHg’den daha yüksek olan ve belirli bir süre istirahatten sonra yüksek olarak devam eden, komplikasyon yapmamış hipertansiyon olguları ile bu Listenin 42 nci maddesinin (D) diliminin (1) numaralı fıkrasında yer alan komplikasyonlardan başka grade II retinopati ve benzeri komplikasyon yapmış hipertansiyon olguları.
       AÇIKLAMA: Bu fıkra erbaş ve erlerde en az altı aylık hava değişimi, yükümlülerde ise en az bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır.
       2. Nedeni bulunamayan ve başka kalp hastalığı ile birlikte olmayan sol dal blokları.
       3. Wolff-Parkinson-White sendromu.
       4. Organik kökenli olsun veya olmasın, tedaviye refrakter, couplet, bigemine gibi sık veya salvo tarzında gelen ventriküler veya supraventriküler prematüre atımlar.
       5. Tüberküloz perikardit sekelleri hariç, ekokardiyografik görüntüleme ile hemodinamik olarak önemli bir sekel bırakmadığı tespit edilmiş miyokarditler tüm kategorilerde uçuşa elverişli olarak kabul edilir.
       6. Orta derecede (2. ve 3. derece) kapak yetmezlikleri, supraventriküler taşikardi veya sık gelen ventriküler prematüre atım gibi ciddi ritm bozukluğu yapmış mitral valv prolapsusu, ameliyat ile tam düzeltilmiş asiyanotik konjenital kalp hastalıkları, atrium kalp kası ve büyük damar yaralanmaları, tesadüfi saptanan asemptomatik koroner arter hastalıkları, semptom ve iskemiye yol açmayan <%50 darlık yapan koroner arter hastalıkları, iskemi ve semptoma yol açmayan musküler bridge ve koroner arter ektazileri
       7. Organik veya nedeni bilinmeyen atrioventriküler veya ventrikül içi ritm bozuklukları nedeniyle pacemaker takılması.
       8. Kalbin tedavi ile tamamen düzelmiş iyi huylu tümör, kist ve yabancı cisimleri.
       9. Kalp fonksiyonlarının bozulmadığı rapor ile belgelenmiş, perikardiektomiler ve tüberküloz perikarditler.
       10. Headup tilt testi ile belirgin kardiyoinhibitör (3 sn’den fazla sinüs duraklaması) tipte olan vazovagal senkop.
       11. Sık gelen ve kişinin çalışmasına engel olan paroksismal supraventriküler taşikardiler.
       12. Elektrofizyolojik çalışma ile saptanmış suprahis ileti defekti ya da proksimal ileti sistemi hastalığı.
       13. Kateter ablasyonu ile tedavi edilmiş olan ancak sonradan nüks görülen ventriküler taşikardi dışındaki aritmiler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Arteriyel kan basıncı kırk yaşına kadar (kırk yaş dahil) 150/95 mmHg’den, kırk yaşından sonra 160/100 mmHg’den daha yüksek olan, renal, serebral, göz (göz dibinde çok ve yaygın kanama yapan eksuda odakları ve papilla ödemi bulunan) ve kalpte (EKG, radyolojik tetkik ya da fizik muayene ile saptanan) komplikasyon yaptığı belirlenen hipertansiyon olguları.
       2. Koroner arter hastalığı girişimsel veya cerrahi olarak tedavi edilmiş olsa bile, anjinal semptomları yeterince istirahat ve tıbbi tedaviye rağmen devam eden ve/veya EKG, stres testleri, koroner anjiyo gibi görüntüleme yöntemleri ile aktif iskemisi teyid edilen olgular.
       3. Miyokard infarktüsü geçirmiş olanlarda tabibin lüzumlu göreceği istirahat ya da hava değişimi sonunda anjinal sendromlar, kardiyak sendrom ve bulguları kalmayan ve herhangi bir komplikasyon yapmamış olup sadece EKG sekeli (QRS-T izoelektrik çizgide yalnızca patolojik Q ya da T değişiklikleri) kalmış olan olgular.
       AÇIKLAMA: Uçucu personel bu Yönetmeliğin 67 nci maddesine göre değerlendirilir.
       4. Miyokard enfarktüsü geçirenlerden tabibin lüzumlu göreceği istirahat ya da hava değişimi sonunda hastanın hiçbir şikayeti olmasa da EKG’de S-T segmentinin izoelektrik çizgiden 1 mm’den fazla sapması, her türlü kalp blokları, fibrilasyon, röntgende kalp büyümesi, aorta ve miyokard anevrizması ve diğer herhangi önemli kardiyovasküler komplikasyonların saptandığı olgular.
       5. Organik kalp hastalığı olsun ya da olmasın 2-3 derece ve ileri derecedeki atrioventriküler bloklar, hasta sinüs sendromu.
       6. Kronik atriyal flutter, atrial fibrilasyon, sık gelen paroksismal atriyal flutter, paroksismal atrial fibrilasyon ve incessant tipte supraventriküler taşikardiler.
       7. Kardiovasküler sifiliz.
       8. Ameliyat olsun ya da olmasın sol veya sağ ventrikül anevrizması, aort anevrizması, sinüs valsalva anevrizması ve göğüs ağrısı ile ritm bozukluğuna neden olan koroner arter ektazileri.
       9. Ameliyatla tedavisi imkânsız ya da ameliyattan sonra kişinin çalışma gücüne engel olacak endokard, miyokard, perikard tümörleri.
       10. Ameliyat olsun ya da olmasın her türlü komplikasyonsuz organik valvül lezyonları ve semptom vermeyen yaygın koroner arter ektazileri, egzersiz testi ve/veya görüntüleme yöntemleri (miyokardiyal perfüzyon sintigrafisi) ile iskemiye yol açan koroner miyokardiyal bridgeler, iskemiye yol açan veya iskemiye yol açmayan anjiyografik olarak gösterilmiş ≥ % 50 darlığa yolaçan aterosklerotik koroner arter hastalıkları, cerrahi tedavi ve girişimsel kardiyoloji uygulamaları ile başarılı olarak düzeltilmiş komplikasyonsuz koroner damar hastalıkları (Valvül lezyonlarının organik olduğundan şüphe ediliyorsa kesin işlem yapılmadan önce bu maddenin (C) dilimi uygulanır.), pulmoner kapak üzerinde ekokardiyografik olarak 25 mmHg ve/veya kardiyak kateterizasyonda 15 mmHg ve üzerinde gradient olan hastalar (sağ ventrikül end sistolik basıncı 30 mmHg üzerinde olması şartıyla).
       AÇIKLAMA: Uçucu personel bu Yönetmeliğin 67 nci maddesine göre değerlendirilir.
       11. Ameliyat olsun ya da olmasın kalpte ileri derecede hipertrofi, kalp yetersizliği, kalp ritm bozuklukları gibi önemli komplikasyon yapmış organik valvül lezyonları.
       12. Ameliyat olsun ya da olmasın siyanozla birlikte, EKG, röntgen ve diğer laboratuvar bulguları ile saptanmış, komplikasyon yapmış ya da yapmamış konjenital kalp hastalıkları.
       13. Ameliyat olmamış veya ameliyatla tam düzeltilmemiş konjenital kalp hastalıkları.
       14. Tüberküloza bağlı perikardit sekelleri ve ameliyatları.
       15. Klinik, radyolojik, EKG ve diğer laboratuvar bulguları ile saptanmış kronik kor pulmonale, primer pulmoner hipertansiyon (düzeltilebilen bir hastalığa bağlı olmadığı saptanmış), geçirilmiş ve tedaviye rağmen sağ kalp basınçlarını yükselten veya EKG’de sağ ventrikül yüklenmesi yapmış pulmoner hipertansiyon.
       16. Nükslerle birlikte seyreden subakut bakteriel endokarditis.
       17. EKG, radyolojik, ekokardiyografik, katater, biyopsi gibi klinik ve laboratuvar yöntemlerle saptanmış kardiomiyopatiler.
       18. Cerrahi olarak tedavi edilmiş ventrikül kalp kası yaralanmaları.
       19. Yaşamı tehdit edici aritmiler nedeniyle otomatik implantable kardioverter defibrilatör takılması.
       20. Elektrofizyolojik çalışma ile saptanmış infrahis ileti defekti ya da distal ileti sistemi hastalıkları.
       21. Yaşamı tehdit edici ventriküler taşikardi ya da ventriküler fibrilasyon gibi ventriküler aritmiler ile bunların kateter ablasyonuyla tedavileri.
       22. Uzun QT, kısa QT ve Brugada sendromu gibi ani ölüm riski yüksek olan hastalıklar.
       23. Nedeni ne olursa olsun pulmoner arter dilatasyonu (radyolojik yöntemlerle ana pulmoner arterin 30 mm’den geniş olması).
       24. Anjiyografik ve/veya radyolojik yöntemlerle belirlenmiş ve iskemiye neden olan koroner arter anomalileri.
       25. Kalp nakli yapılan olgular.

       MADDE 43
       A) 1. Hafif yüzeysel varisler, venöz yetmezlikler, yüzeysel venöz flebitler ve küçük anevrizmalar.
       2. Tıbbi, girişimsel veya cerrahi tedavi (sempatektomi) uygulansın ya da uygulanmasın, trofik bozukluk yapmamış vazospastik damar hastalıkları.
       3. Komplikasyon yapmamış veya girişimsel yöntemler ile tam iyileşme sağlanmış iyi huylu damar tümörleri, vasküler malformasyonlar veya arteriyovenöz fistüller.
       4. Komplikasyon yapmamış lenfödem ve diğer lenf sistemi hastalıkları.
       5. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Primer sütür ile müdahale yapılmış periferik damar hastalıkları veya yaralanmaları (Silahlı hizmeti etkilemeyecek şekilde olması gerekir.).
       6. Stent ve embolizasyonlar dahil küçük cerrahi veya diğer basit yöntemler ile müdahale edilmiş, komplikasyon yapmamış damar hastalıkları.
       7. Trofik bozukluk yapmamış vasküler torasik outlet sendromu.
       B) 1. Bir veya iki ekstremitede; radikal tedavisi imkânsız, vücut hareketlerine engel olan, venöz dolaşım yetersizliği ve 3 cm (3 cm dahil) ile 6 cm (6 cm hariç) arası hipertrofi ya da trofik bozukluk yapmış tromboflebit sekelleri ya da varisler, çevre farkı yapsın veya yapmasın klinik ve laboratuvar olarak tanısı konulmuş postflebitik sendrom.
       2. Tıbbi, girişimsel veya cerrahi tedavi (sempatektomi) uygulansın ya da uygulanmasın, trofik bozukluk yapmış vazospastik damar hastalıkları.
       3. Rekonstrüktif ameliyat ya da girişimsel yöntemler ile müdahale edilmiş (sentetik veya otojen greft ya da stent veya embolizasyon ile) büyük damar, periferik veya visseral damar hastalıkları.
       4. Kalp damar cerrahisi, ortopedi ve plastik cerrahi uzmanlarının herbirince saptanan, klinik veya laboratuvar olarak tanısı konmuş ve komplikasyon yapmış lenfödem veya diğer lenf sistemi hastalıkları.
       5. Atherosklerozis obliterans, tromboanjitis obliterans (Buerger hastalığı) gibi tıkayıcı arter hastalıkları, komplikasyon oluşturmuş vasküler girişimler.
       6. Trofik komplikasyon yapmış vasküler torasik outlet sendromu.
       7. Komplikasyon oluşturmuş arteriyovenöz fistüller, Klippel-Trenaunay sendromu, vasküler malformasyonlar veya damar tümörleri.
       8. Çevre farkı 3 cm (3 cm dahil)’den az aktif veya iyileşmiş ulkus kruris.
       9. Çevre farkı yapsın veya yapmasın klinik ve laboratuvar olarak tanısı konulmuş iliak, femoral, aksiler ve subklavian ven trombozları ve bunlar sonucunda gelişen pulmoner embolik olgular.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Bir veya iki ekstremitede; radikal tedavisi imkânsız, vücut hareketlerini ileri derecede bozan, venöz dolaşım yetersizliği ve 6 cm (6 cm dahil)’den fazla hipertrofi ya da trofik bozukluk yapmış tromboflebit sekelleri ya da varisler.
       2. İleri derecede trofik değişikliklere neden olmuş periferik damar hastalıkları ve vasküler torasik outlet sendromları.
       3. İstirahat ağrısı olan, trofik ve vazomotor bozukluk yapmış, atherosklerozis obliterans, tromboanjitis obliterans (Buerger hastalığı) gibi tıkayıcı periferik damar hastalıkları.
       4. Tıbbi, girişimsel veya cerrahi tedaviye rağmen düzeltilemeyen, klinik ve laboratuvar olarak tanısı konulmuş, trofik veya fonksiyonel bozukluklar gösteren damar hastalıkları.
       5. İleri derecede komplikasyon oluşturmuş önemli anevrizmalar, hemanjiomlar, kötü huylu damar tümörleri ve damarların başka hastalıkları.
       6. İleri derecede yaygın lenfödem ve diğer lenf sistemi hastalıkları.
       7. Alt ekstremitede 3 cm’den fazla çevre farkına sebep olan ve abdominal kollateralleri gelişmiş vena kava inferior sendromu, tedavisi olsun ya da olmasın klinik ve radyolojik olarak tanısı konulmuş vena kava superior sendromu.
       8. Çevre farkı 3 cm (3 cm hariç)’den fazla aktif veya iyileşmiş ulkus kruris.
       9. Ekstremitelerde 3 cm’den fazla uzunluk ve çevre farkına neden olmuş Klippel-Trenaunay sendromu, F.P. Weber senromu gibi konjenital A-V fistüller.

       MADDE 44
       A) 1. Ortostatik albüminüriler, nefrit veya nefroz sekeli olmayan proteinüriler.
       2. Proteinüri, böbrek fonksiyon bozukluğu ve sistemik arteriyel hipertansiyon bulgularından hiçbirisi saptanamayan nefropatiler.
       B) 1. Nefritis ya da nefrotik sendrom belirtileri ile birlikte olmayan evvelce geçirilmiş nefritis ya da nefrozların sekeli olarak görülen (sistemik arteriyel hipertansiyon, ödem, hiposerinemi ve böbrek fonksiyon testlerinde bozukluk bulunmayan, göz dibi normal olan) proteinüriler.
       2. Halen immünsüpresif tedavi ile remisyonda bulunan (proteinürisi ve böbrek fonksiyon bozukluğu olmayan) böbrek biyopsisi ile kanıtlanmış glomerülonefritler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Yapılan tedavilere rağmen düzelmeyen, sistemik arteriyel hipertansiyon ve ödem, hiposerinemi, böbrek fonksiyon testlerinde bozukluk gösteren, kronik glomerulonefritis, kronik pyelonefritis, nefrotik sendrom, üremi sendromu gibi her türlü nefropatiler.
       2. Nonfonksiyone transplante böbrek.
       3. Böbrek fonksiyonlarını normal sınırlara getirmiş böbrek transplantasyonlu olgular.
       4. Renal kaynaklı olan ve sürekli tedaviye ihtiyaç gösteren persistan hipopotasemiler.


       VIII. SİNDİRİM SİSTEMİ HASTALIKLARI
       MADDE 45
       A) 1. Hafif özofajitler (Savary-Miller evre I, II), özefagusun semptomsuz divertikülleri ve tedavi ile iyileşebilen diğer hastalıkları, komplikasyonsuz ve asemptomatik akalazya (Öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       2. Hiatal, paraözafajial ve diafragma fıtıklarının ve diafragma anomalilerinin komplikasyonsuz ameliyatları, komplikasyonsuz subdiafragmatik apse ameliyatları, komplikasyonsuz fundoplikasyon ameliyatları ve diğer endoskopik reflü tedavi uygulamaları.
       3. Semptomsuz ve fiziki bulgu vermeyen mide veya duedenum anomalileri, mide ve duedenumun tıbbi tedavi ile iyileşmiş peptik ülser sekelleri (radyolojik veya endoskopik pilor ve/veya bulbus deformasyonları).
       4. Mide ve duedenumun semptomsuz divertikülleri (Öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       5. Mide veya duedenumun fonksiyonel olarak komplikasyon yapmamış peptik ülser ameliyatları (her türlü vagotomi, piloroplastiler, primer sütür ve gastroduedenostomi operasyonları).
       6. Midenin, ince bağırsağın, kalın bağırsağın konjenital malformasyonları, ince ve kalın bağırsağın rezeksiyonsuz veya klinik ve laboratuvar bulgularının normal olduğu segmenter rezeksiyon ameliyatları, tek veya birkaç adet polipleri, irritabl bağırsak sendromu.
       7. Karaciğer konjenital lob anomalileri (Öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       8. Safra kesesi ve yollarının semptomsuz konjenital anomalileri, polipleri, safra kesesi taşları, bilier diskineziler, laparotomi ve laparaskopik yapılmış kolesistektomiler, endoskopik sifinkterotomiler, endoskopik olarak safra yolu taşlarının çıkarılması, safra yollarının Alonso-Lej sınıflamasına göre tip II kistleri.
       9. Laparotomiler, askerlik görevine engel teşkil etmeyen karnın veya inguinal ya da perineal bölgenin ateşli silahla, travmayla veya delici ve kesici aletlerle yaralanmaları ve bunların komplikasyonsuz ameliyatları, komplikasyonsuz karaciğer, pankreas ve dalak rüptür ameliyatları ile primer sütür ve splenorafiler sekelsiz batın içi abse ameliyatları.
       10. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Uyarısız total bilirubin düzeyi normalin üst sınırı ile 3 mg/dl (3 mg/dl dahil) kadar olan ve diğer karaciğer fonksiyon testlerinin normal bulunduğu hiperbilirubinemiler. AÇIKLAMA: Klinik olarak anlamlı olmayan semptomsuz total bilirubin değeri 2 mg/dl (2 mg/dl dahil) kadar olan askeri öğrenci adayları sağlam kabul edilir.
        11. Karaciğer transaminaz enzim düzeylerinde normalin üst sınırının iki katına (iki kat dahil) kadar fonksiyon bozukluğuna neden olmuş hepatosteatoz, etiyolojisi bulunamayan ve karaciğer biyopsisinde minimal reaktif değişikliklerin varolduğu normalin üst sınırının iki katına (iki kat dahil) kadar olan karaciğer transaminaz enzim yükseklikleri, etiyolojisi bulunamayan ve karaciğer biyopsi sonucunun tamamen normal bulunduğu tüm karaciğer transaminaz enzim yükseklikleri.
       12. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Karaciğer ve dalağın komplikasyonsuz hemanjiomları [1 cm’ye (1 cm dahil) kadar olan hemanjiomlar askeri öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.] ve benign tümörleri, her türlü kistleri [1 cm’ye (1 cm dahil) kadar olan basit kistler askeri öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.] ile komplikasyonsuz kist ve abse ameliyatları, (perkutan, girişimleri dahil) dalak ve karaciğerde nonspesifik kalsifikasyonlar, karaciğer fonksiyonlarının normal olduğu hepatomegaliler, kot kenarını geçmeyen splenomegaliler [Kot kenarını ve 135 mm’yi (135 mm dahil) geçmeyen idiyopatik splenomegaliler askeri öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.], mezenter kistleri ve komplikasyonsuz ameliyatları.
       13. Tıbbi tedavi ile iyileşmiş tüberküloz peritonitis veya sindirim sistemi tüberkülozları.
       B) 1. Komplike veya semptomatik akalazya.
       2. Komplikasyonlu veya tedaviye refrakter gastroözefajial reflü hastalığı (özefagus ülserleri, Savary-Miller evre III-IV özofajit), endoskopik veya radyolojik olarak saptanmış semptomatik özofagus darlıkları.
       3. Objektif yöntemlerle kanıtlanmış, tıbbi ve/veya endoskopik (dilatasyon ve benzeri) tedaviden istifade etmeyen pilor ve duedenum darlıkları.
       4. Radyolojik ve/veya endoskopik olarak belirlenebilen parsiyel rezeksiyonlu, gastroenterik anastomozlu, kalıcı komplikasyon yapmamış, gastrojejunostomi, gastroileostomi gibi mide ameliyatları.
       5. Gluten enteropatisi (Resmi sağlık kuruluşlarından alınmış sağlık kurulu raporu ile işlem yapılabilir.), hafif seyirli (kronik diyare ile birlikte ağırlığın, bu Listenin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki alt sınırından 11 kg ila 20 kg eksiklik) malabsorbsiyon sendromları.
       6. Kalıcı ve organik nedenlere bağlı, mükerrer transfüzyonu gerektiren gastrointestinal sistemin tekrarlayıcı kanamaları.
       7. Absorbsiyon bozukluğu, darlık, körlup sendromu gibi komplikasyon yapmış ince veya kalın bağırsağın segmenter rezeksiyonları, iki veya daha fazla brit ileus nedeniyle geçirilmiş operasyonlar.
       8. Komplikasyon yapmamış, Crohn hastalığı, kolitis ülseroza gibi kronik iltihabi bağırsak hastalıklarının remisyonları, konjenital ve akkiz megakolon, altı aylık tedaviye rağmen iyileşmeyen veya nüks eden soliter rektal ülser. 
       9. Histopatolojik veya mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış ve sekel bırakarak iyileşmiş tüberküloz peritonitis veya sindirim sistemi tüberkülozları (Resmi sağlık kuruluşlarından alınan onaylı rapor ve patoloji raporu gereklidir.), komplikasyonsuz ailevi akdeniz ateşi (FMF) (Resmi sağlık kuruluşlarından alınmış sağlık kurulu raporu ile işlem yapılabilir.).
       10. Karnın; laboratuvar bulguları ile doğrulanabilen birden fazla organ yaralanması, segmenter bağırsak rezeksiyonu veya birden fazla etaplı ameliyat (ileostomi, kolostomi ve benzeri) gerektiren ateşli silahlara, travmalara veya kesici ve delici aletlere bağlı yaralanmaları veya inflamasyon nedeniyle yapılan birden fazla etaplı ameliyatlar.
       11. Karaciğer ve dalakta, ameliyat sonrası nüks ettiği görüntüleme ve parazitolojik veya histopatolojik yöntemlerle kanıtlanmış kist hidatikler; birden fazla organda yerleşimli veya birden fazla cerrahi girişim geçirmiş kist hidatikler ve safra yolu fistülü ile seyreden karaciğer abseleri ve bunların ameliyatları; laboratuvar bulguları ile doğrulanan komplikasyonlu karaciğer hemanjiomları; karaciğer rezeksiyonları (birden fazla düzenli segmentektomi veya lobektomiler ile ateşli silahla, travmalarla veya delici ve kesici aletlerle yaralanmalar sonucu birden fazla segmentte doku kayıpları); nüks veya rezidü intrahepatik safra yolu taşları ve yapılmış biliodigestif anastomozları; karaciğerde fonksiyonel, komşu organlarda ise anatomik ve fonksiyonel bozukluklara yol açmış komplikasyonlu karaciğer rüptür ameliyatları; safra yollarının Alanso-Lej sınıflandırmasına göre tip-II’nin dışında kalan kistleri ve bunların ameliyatları.
       12. Mükerrer kontrollerde total bilirubin düzeyleri %3 mg’ın üzerinde bulunan Gilbert, Crigler-Najjar tip II, Dubin Johnson, Rotor sendromları gibi konjenital hiperbilirubinemiler.
       13. En az bir yıl süreyle devam eden ve kot kenarını geçen splenomegaliler, görüntüleme yöntemleri ile ortaya konan geniş dalak infarktları, organik nedenle oluşanlar hariç bütün splenektomiler, konjenital dalak yokluğu.
       AÇIKLAMA: Travmatik splenektomili uçucu personel, bu Yönetmeliğin 67 nci maddesine göre değerlendirilecektir.
       14. Tekrarlayan veya ameliyat gerektiren akut pankreatitler, kronik pankreatitler, pankreasın 3 cm (3 cm dahil)’den büyük kistleri, pankreasın komplikasyonsuz benign tümörleri ve/veya ameliyatları, pankreasın travma ve benzeri nedenlerle yapılan ve anastomoz gerektiren ameliyatları.
       15. Askerlik görevine engel teşkil eden sindirim sisteminin tedavisi imkânsız konjenital yerleşme anomalileri (intratorasik mide ve bağırsak ile dalak ve benzeri).
       16. Biyokimyasal ve histopatolojik olarak düşük veya orta aktiviteli kronik hepatitler, steatohepatit, karaciğer transaminaz enzim düzeylerinde üst sınırın iki katından fazla artış ve karaciğer biyopsisinde minimal reaktif değişiklikler tespit edilen hepatosteatoz, kronik veya tekrarlayıcı intrahepatik kolestaz.
        AÇIKLAMA: Karaciğer enzim yüksekliği ile seyreden hepatosteatozlu ve karaciğer biyopsisinde minimal reaktif değişiklikler bulunan subay ve astsubaylar hakkında en az bir yıllık “İstirahatsız Rejim”, erbaş ve erler hakkında altı ay “Hava Değişimi” ve yükümlüler hakkında bir yıl “Sevk Geciktirmesi” veya “Ertesi Yıla Bırakma” kararı sonrası kesin işlem yapılır.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Komplike akalazya ameliyatları, özofagusta disfajiye yol açmış, endoskopik ve/veya radyolojik olarak saptanmış darlıklar ve bunların ameliyatları.
       2. Diyafragma fıtıklarının veya anomalilerinin komplikasyonlu ameliyatları.
       3. Komplikasyon yapmış mide ameliyatları (total veya parsiyel gastrektomi, gastrojejunostomi, gastroileostomi ve benzeri), Zollinger Ellison sendromu ve sindirim sisteminin diğer endokrin tümörleri.
       4. Kolitis ülseroza, Crohn hastalığı, diffüz polipozis gibi kronik ve komplikasyonlu, iltihaplı, granülomlu bağırsak hastalıkları ve/veya bu nedenle yapılan total kolektomi, total kolektomi+mukozal proktektomi+ileal rezervuar ve ileoanal anastomoz veya devamlı ileostomiler ve devamlı kolostomiler, ince bağırsak lenfoması ve bu nedenle yapılan ameliyatlar.
       5. Komplikasyonlu ve tedaviye yanıtsız ailevi akdeniz ateşi (FMF) (Resmi sağlık kuruluşlarından alınmış sağlık kurulu raporu ile işlem yapılabilir.), brit ileusları ve benzeri komplikasyonlar yapmış yaygın peritonit sekelleri ve yapışıklıkları, kronik (en az altı ay süreyle devam eden) intestinal pseudo obstrüksiyon sendromu.
       6. Karaciğerin radikal tedavileri mümkün olmayan, komplikasyon veya fonksiyon bozukluğu yapmış tek veya multipl kistleri, peritoneal hydatidozis.
       7. Organik nedenli splenektomiler.
       8. Kronik ağır toksik hepatitler, sirozlar, portal hipertansiyon, portal ven trombozu ve portal hipertansiyon nedeniyle yapılmış şant ve diğer ameliyatlar.
       9. Sklerozan kolanjit, safra yolu darlıkları ve yaralanmaları, Caroli hastalığı ve bu nedenle yapılan bilioenterik anastomoz ameliyatları ve terapötik endoskopik girişimler.
       10. Fonksiyon bozukluğu yapmış kronik pankreatitler, mükoviscidosis, komplikasyonlu pankreas ameliyatları.
       11. Kronik diyare ile birlikte ağırlığın, bu Listenin 32 nci maddesinde yer alan Boya Göre Standart Ağırlık Çizelgesindeki alt sınırdan 21 kg ve daha fazla eksik olduğu ağır malabsorbsiyon sendromları.
       12. Karaciğer, safra kesesi, safra yolları, dalak, pankreas ve peritonun her türlü kötü huylu tümörleri.
       13. Gastrointestinal kanalın malign tümörleri ve bunların ameliyatları.
       14. Karaciğerin metabolik ve depo hastalıkları.
       15. Karaciğer, pankreas ve ince bağırsağın transplantasyon ameliyatları.


       IX. GÖĞÜS HASTALIKLARI
       MADDE 46

       A) 1. Akciğer ve mediastenin, solunum fonksiyon bozukluğu yapmamış ve radyolojik olarak sınırlı interstisyel akciğer hastalıkları, sarkoidozis gibi kronik hastalıkları ya da etiyolojisi belli olmayan radyolojik olarak saptanan, solunum fonksiyonlarını bozmayan minimal fibröz ya da kalsifiye sekeller.
       2. Yeterli süre ve uygun tedavi sonucunda solunum fonksiyon bozukluğu yapmamış ve altı aydan uzun süreli antikoagülan tedavi gerektirmeyen pulmoner tromboemboliler.
       3. Solunum fonksiyon bozukluğuna yol açmadan iyileşmiş akciğer ve/veya mediasten tüberkülozu olguları.
       AÇIKLAMA: Çok ilaca dirençli akciğer ve/veya mediasten tüberkülozu olguları sekel ve fonksiyon bozukluğuna göre bu maddenin (B) veya (D) dilimleri kapsamında değerlendirilir.
       B) 1. Yayma pozitif ya da yayma negatif olduğu halde klinik, radyolojik ve diğer laboratuvar yöntemlerle akciğer tüberkülozu tanısı konan ve solunum fonksiyon bozukluğu yaparak iyileşmiş akciğer ve/veya mediasten tüberkülozu olguları.
       AÇIKLAMA-1: Çok ilaca dirençli tüberküloz tanısı konup yeterli süre tedavi alarak kür kabul edilen olgular, sekelsiz olarak iyileşseler ya da solunum fonksiyonları bozulmamış olsa bile bu fıkra kapsamında değerlendirilir.
       AÇIKLAMA-2: Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilmiş merkezlerde tedavilerinin yapılabilmesi amacıyla, askerlik görevi sırasında çok ilaca dirençli tüberküloz tanısı alan yükümlülerin işlemleri, tedavi süresini beklemeksizin tanı konduğu anda yapılabilir.
       AÇIKLAMA-3: Yükümlülerin eskiden geçirdikleri hastalıkları için tedavi gördükleri sağlık kurumundan ya da verem savaş dispanserinden onaylı resmi rapor ibraz etmeleri gerekir.
       AÇIKLAMA-4: Çok ilaca dirençli akciğer ve/veya mediasten tüberkülozu olgularında ileri radyolojik incelemeler dahil tüberkülozla uyumlu sekel saptanamadığında, tüberküloz ile uyumlu bulgular içeren hastalıklı döneme ait akciğer grafisinin ibraz edilmesi gerekir.
       2. Solunum fonksiyon bozukluğu yapmış veya akciğerler ve mediastende yaygın tutulumla seyreden ya da ilerleyici nitelikte olan tüberküloz dışı interstisyel akciğer hastalıkları, pnömokonyozis, sarkoidozis gibi primer ya da sekonder kronik akciğer ve mediasten hastalıkları ya da bu hastalıkların sekelleri ile yeterli süre ve uygun tedaviye rağmen solunum fonksiyon bozukluğu yapmış veya altı aydan daha uzun süreli antikogülan tedavi gerektiren pulmoner tromboemboliler.
       AÇIKLAMA-1: Endikasyon olmaksızın altı aydan uzun süreli antikoagülan tedavi alan olgular bu fıkra kapsamında değerlendirilmez.
       AÇIKLAMA-2: Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesinde hastanın spirometri testine tam uyum sağlaması ve testin optimal şartlarda yapılması sağlanır. Hastanın teste tam uyum sağlayamadığı ve testin hastanın tüm klinik ve radyolojik bulguları ile uyumsuz olduğu değerlendirildiğinde bu durum rapor içeriğinde belirtilerek bu maddenin (A) dilimine göre işlem yapılabilir.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İki yıllık tedaviye rağmen yayma pozitif olarak devam eden kronik ya da çok ilaca dirençli akciğer ve/veya mediasten tüberküloz olguları ile tüberküloz tedavisi sonrasında ileri derecede solunum fonksiyonu bozukluğu yapacak şekilde sekel bırakarak veya en az bir akciğerde harab olmuş akciğer görüntüsü vererek iyileşmiş akciğer ve/veya mediasten tüberkülozu olguları.
       AÇIKLAMA: Yükümlülerin eskiden geçirdikleri hastalıkları için tedavi gördükleri sağlık kurumundan ya da verem savaş dispanserinden onaylı resmi rapor ibraz etmeleri gerekir.
       2. İleri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış, akciğer ve mediastenin tüberküloz dışı kronik hastalıkları ve sekelleri ile yeterli antikoagülan tedaviye rağmen kronik pulmoner hipertansiyona neden olmuş kronik pulmoner tromboemboliler ya da arter kan gazları analizinde PaO2 değerinin 70 mmHg’den az saptandığı herhangi bir kronik akciğer hastalığı.

       MADDE 47
       A) 1. Fonksiyon bozukluğu yapmamış lokalize amfizem ve kronik bronşit, amfizem, bronşiyal astma gibi obstrüktif tip akciğer hastalıkları, minimal bronşektazi, uyku apne hastalarından pozitif hava yolu basıncı (PAP) titrasyonu sonrası apne-hipopne indeksi 15 (15 hariç)’ten düşük olanlar.
       B) 1. Toplam alanı en az sağ orta lobun medial segmenti kadar olan lokalize bronşiektazi.
       2. Fonksiyon bozukluğu yapmış kronik bronşit, amfizem, bronşiyal astma gibi obstrüktif tip akciğer hastalıkları, uyku apne hastalarından pozitif hava yolu basıncı (PAP) titrasyonu sonrası apne-hipopne indeksi 15 ila 30 (30 hariç) olanlar.
       AÇIKLAMA: Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesinde hastanın spirometri testine tam uyum sağlaması ve testin optimal şartlarda yapılması sağlanır. Hastanın teste tam uyum sağlayamadığı ve testin hastanın tüm klinik ve radyolojik bulguları ile uyumsuz olduğu değerlendirildiğinde bu durum rapor içeriğinde belirtilerek bu maddenin (A) dilimine göre işlem yapılabilir.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. İleri derecede solunum fonksiyon bozukluğu yapmış ya da arter kan gazları analizinde PaO2 değeri 70 mmHg’den düşük saptanan ve toplam alanı en az sağ akciğerin alt lobu kadar olan yaygın bronşiektazi.
       2. İleri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış, klinik belirtileri de bulunan kronik obstrüktif tip akciğer hastalıkları, uyku apne hastalarından pozitif hava yolu basıncı (PAP) titrasyonu sonrası apne-hipopne indeksi 30 ve yukarısında olanlar.

       MADDE 48
       A) 1. Akciğer ve mediastenin, hiçbir klinik belirti vermeyen, fonksiyon bozukluğu yapmamış yabancı cisimleri, pnömotoraksa yol açmamış lokalize hava kistleri, azygos lob anomalisi hariç konjenital anomalileri, tam tedavi edilmiş iyi huylu tümörleri ve kist hidatikleri.
       B) 1. Akciğerlerin, objektif klinik belirtilerle birlikte bulunan veya laboratuvar yöntemleri ile tespit edilen, fonksiyon bozukluğu yapmış yabancı cisimleri, konjenital anomalileri, hava kistleri ve kist hidatikleri ya da solunum fonksiyon bozukluğu yapmamış olsa da akciğerin dört veya da ha fazla sayıda olan kist hidatikleri, pnömotoraksa yol açmış hava kistleri veya ileri tetkik ve tedaviyi kabul etmeyen 3 cm’den büyük kist hidatik veya hava kisti olguları, pulmoner arter aplazisi veya hipoplazi olguları.
       2. Akciğer ve mediastenin tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilmiş ancak fonksiyon bozukluğuna neden olmuş iyi huylu tümörleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Akciğerlerin ileri derecede irreversibl fonksiyon bozukluğu yapmış büyük hava kistleri, yabancı cisimleri, konjenital anomalileri, iyi huylu tümörleri, çok sayıda ya da çok büyük olup ameliyattan yararlanamayacak olan kist hidatikleri. 2. Göğüs kafesi içinde primer ya da sekonder kötü huylu tümörler. 

       MADDE 49
       A) 1. Aktif hastalık belirtisi bulunmayan kostodiafragmatik sinüs kapalılığı, fonksiyon bozukluğu yapmamış band ya da lokalize bir sahadaki plevra kalınlaşmaları, fissüritler (tüberküloz etyolojili olanlar hariç).
       2. Tedavi edilmiş spontan pnomotorakslar.
       3. Plevra biyopsisi ile kanıtlanabilmiş ya da klinik radyolojik ve diğer laboratuvar yöntemleriyle tüberküloz plörezi tanısı konmuş olguların sekelsiz iyileşmiş ya da solunum fonksiyonlarını bozmamış, ilerleyici nitelikte olmayan, radyolojik olarak tespit edilmiş minimal kostodiafragmatik sinüs kapalılığı, minimal plevral kalınlaşma ve plevral çekintiler ile iyileşmiş tüberküloz plörezisi olguları.
       B) 1. Uygun ve yeterli süre tedaviye rağmen fonksiyon bozukluğu yapmış ya da beş interkostal alanı tutmuş plevra tüberkülozuna bağlı plevra kalınlaşmaları.
       AÇIKLAMA: Yükümlülerin eskiden geçirdikleri hastalıkları için tedavi gördükleri sağlık kurumundan ya da verem savaş dispanserinden onaylı resmi rapor ibraz etmeleri gerekir.
       2. Tüberküloz dışı plevra hastalıklarına bağlı, fonksiyon bozukluğu yapmış ya da beş interkostal alanı tutmuş plevra kalınlaşmaları ya da altı aydan daha uzun süre devam eden ve etiyolojisi açıklanamamış plevral effüzyon olguları.
       AÇIKLAMA: Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesinde hastanın spirometri testine tam uyum sağlaması ve testin optimal şartlarda yapılması sağlanır. Hastanın teste tam uyum sağlayamadığı ve testin hastanın tüm klinik ve radyolojik bulguları ile uyumsuz olduğu değerlendirildiğinde bu durum rapor içeriğinde belirtilerek bu maddenin (A) dilimine göre işlem yapılabilir.
       3. Tüp torakostomi hariç cerrahi tedaviye rağmen nüks eden pnömotorakslar.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Etyolojisi ne olursa olsun ileri derecede fonksiyon ve şekil bozukluğu yapmış plevra kalınlaşmaları.
       2. Tıbbi ve cerrahi olarak tedavi edilemeyen pnömotorakslar ve kronik ampiyem.


       X. GÖĞÜS CERRAHİSİ
       MADDE 50

       A) 1. Fonksiyon bozukluğu veya komplikasyon yapmamış diyafragma yükseklikleri.
       2. Fonksiyon bozukluğu veya komplikasyon yapmamış veya cerrahi ile düzeltilmiş diyafragma hernileri.
       B) 1. Cerrahi ya da idiyopatik olarak oluşmuş sürekli ve tek taraflı diyafragma paralizileri ile fonksiyon bozukluğu ve komplikasyon yapmış diyafragma yükseklikleri.
       2. Fonksiyon bozukluğu veya komplikasyon yapmış veya cerrahi ile düzeltilemeyen tek taraflı diyafragma hernileri.
       AÇIKLAMA: Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesinde hastanın spirometri testine tam uyum sağlaması ve testin optimal şartlarda yapılması sağlanır. Hastanın teste tam uyum sağlayamadığı ve testin hastanın tüm klinik ve radyolojik bulguları ile uyumsuz olduğu değerlendirildiğinde bu durum rapor içeriğinde belirtilerek bu maddenin (A) dilimine göre işlem yapılabilir.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Ameliyatla tedavisi imkânsız çift taraflı diyafragma yükseklikleri, paralizileri ve hernileri.
 
       MADDE 51
       A) 1. Toraksta fonksiyonel bozukluk yapmamış cerrahi girişimler ve hafif derecede göğüs kafesi şekil bozuklukları.
       2. Eforla nefes almaya engel olmayan bronş darlıkları.
       B) 1. İlgili sağlık kuruluşunun ameliyat raporu ile kanıtlanmış en az bir akciğer segmenti seviyesinde doku kaybına neden olmuş akciğer ameliyatları, dekortikasyon, açık drenaj ameliyatları ve fonksiyon bozukluğu yapmış pectus excavatum, pectus carinatum gibi göğüs kafesi sekil bozuklukları ile fonksiyon bozukluğu yapmış toraks ameliyatı sekelleri.
       2. Bronşların her türlü segmenter rezeksiyonları.
       3. Solunum fonksiyonlarını bozan veya akım volüm eğrilerinde bulgu veren bronş darlıkları.
       AÇIKLAMA: Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesinde hastanın spirometri testine tam uyum sağlaması ve testin optimal şartlarda yapılması sağlanır. Hastanın teste tam uyum sağlayamadığı ve testin hastanın tüm klinik ve radyolojik bulguları ile uyumsuz olduğu değerlendirildiğinde bu durum rapor içeriğinde belirtilerek bu maddenin (A) dilimine göre işlem yapılabilir.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Akciğer fonksiyonlarını ileri derecede bozmuş her türlü toraks ameliyatlarının sekelleri ve pnömonektomiler, çok ileri derecede göğüs kafesi şekil bozuklukları.
       2. Bronşların her türlü malign tümörleri, tıbbi veya cerrahi yöntemlerle tedavisi mümkün olmayan veya ileri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış iyi huylu tümörleri, travmatik veya kronik hastalıkları veya bunların sekelleri.


       XI. ENFEKSİYON HASTALIKLARI
       MADDE 52

       A) 1. Komplikasyon yapmadan tamamen iyileşmiş bakteri, virüs, fungus, protozoon ve diğer parazitlerin neden olduğu menenjit, meningo-ensefalit ve ensefalitler.
       2. Hepatit B (inaktif HBsAg taşıyıcısı ile), hepatit C (Anti-HCV (+), HCV-RNA (-)) ve serolojik olarak gösterilmiş kronikleşme özelliğindeki diğer hepatotrop virüslerin neden olduğu biyokimyasal bozukluk yapmamış hepatitler.
       B) 1. Komplikasyonla seyretmiş, sekel bırakarak iyileşmiş bakteriyel, viral, paraziter ve mikotik enfeksiyonlar; tedaviden sonra laboratuvar ve klinik olarak iyileşmiş, hiçbir sekel kalmadığı teyid edilen tüberküloz menenjit.
       2. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Hepatit B veya hepatit C virüsleri ile kronikleşme özelliğindeki diğer primer ve sekonder hepatotrop virüslerin neden olduğu serolojik olarak kanıtlanmış, biyokimyasal bozukluk yapmış, histopatolojik olarak aktivitesi ileri derecede olmayan kronik hepatitler (Histopatolojik olarak kronik hepatit B tanısı konmuş olanlardan biyopsi raporu ile başvuranlarda veya Hepatit C hastalarında biyokimyasal bozukluk şartı aranmaz.).
       3. Altı aydan uzun sürdüğü kanıtlanmış; HBsAg (+), Anti-HBc Total (+), HBV DNA PCR (+), ALT’nin yüksek olduğu, yapılan karaciğer iğne biyopsisinde kronik hepatit saptanmayan hepatit B virüs enfeksiyonu.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri ile bu maddenin hiçbir fıkrasında yer almayan diğer enfeksiyon hastalıklarının tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Sekel bırakarak iyileşmiş menenjit, meningo-ensefalit, ensefalit ve tüberküloz menenjit.
       2. Hepatit B, hepatit C ve kronikleşme özelliğindeki diğer hepatotrop virüslerin neden olduğu, serolojik olarak kanıtlanmış, yeterli süreyle tedavi sonrası histopatolojik olarak ileri derecede aktivite ve/veya ileri derece fibrozis görülen kronik hepatitler (Erbaş ve erler için tedavi şartı aranmaz).
       3. Doğrulama testleri ile kanıtlanmış HIV enfeksiyonları.
       4. Kalıcı organ fonksiyon bozukluğuna yol açan sistemik enfeksiyonlar.


       XII. ÜROGENİTAL ORGAN HASTALIKLARI
       MADDE 53

       A) 1. Genel vücut ve böbrek fonksiyonlarını bozmayan böbrek, pelvis renalis, üreter ve mesanenin şekil bozuklukları, iyi huylu tümörleri, konjenital anomalileri, nedeni bilinmeyen izole mikroskobik hematürileri.
       2. Genel vücut ve böbrek fonksiyonlarını bozmayan, komplikasyon yapmamış böbrek, üreter ve mesanenin taşları ve ameliyatları ve bunların nüks eden taşları.
       3. Genel vücut ve böbrek fonksiyonlarını bozmayan, tıbbi ya da konservatif tedavilerle düzeltilebilir olduğu ortaya konmuş idiyopatik ya da nörojenik gece işemeleri dahil işeme fonksiyon bozukluğu.         4. Genel vücut ve böbrek fonksiyonlarını bozmayan, kadınlarda çalışma gücünü bozmayacak ve tedavi edilebilir nitelikteki pelvik organ prolapsları, alt üriner sistem fonksiyon bozuklukları ve genitoüriner ağrı sendromları; erkek ya da kadında üriner sistemle ilişkili tedavi edilebilir nitelikteki fistüller.
       5. Genel vücut ve böbrek fonksiyonlarını bozmayan, laboratuvar bulguları ile saptanmış, tedavi ve istirahat ile tamamen iyileşmiş, fonksiyonel bozukluk ya da komplikasyona neden olmamış üriner sistem tüberkülozu.
       B) 1. Görüntüleme yöntemleriyle (USG ya da BT) varlığı saptanan, böbrek sintigrafisinde veya manyetik rezonans görüntülemede tek böbrekte fonksiyon bozukluğuna yol açmış üriner sistemin doğmalık ya da edinsel patolojileri ya da ameliyatları; her iki böbrekte ileri derecede kalisyel deformasyon, skar dokusu, çoğul taş oluşumu gibi komplikasyonlara yol açmış üriner sistemin doğmalık ya da edinsel patolojileri ya da ameliyatları; fonksiyon bozukluğuna bakılmaksızın renal ptozis hariç her türlü renal ektopi ve ototransplantasyon.
       2. En az beş aylık tıbbi ya da konservatif tedavilerle düzeltilebilir olmadığı ortaya konmuş idiyopatik ya da nörojenik gece işemeleri dahil işeme fonksiyon bozukluğu, bu tanılarla ve genitoüriner ağrı sendromları ağrı tanısı ile tekrarlayan botilinum toksin enjeksiyonlusu veya mesane pili (sakral nöromodülasyon) implantasyonlusu.
       3. Laboratuvar bulguları ile saptanmış, çok ilaca dirençli olduğu bakteriyolojik olarak gösterilmiş ya da tedavi ve istirahat sonucunda fonksiyonel bozukluk veya komplikasyona neden olduğu anlaşılan üriner sistem tüberkülozu. C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Laboratuvar bulguları ile saptanmış, istirahat ve tedavi ile iyileşmeyen, iki yıllık antitüberküloz tedaviden sonra bakteriyolojik veya patolojik olarak aktivitesini devam ettiren kronik üriner sistem tüberkülozu.
       2. Böbrek, üreter ve mesanenin kişinin çalışma gücünü azaltan ve ileri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış bir ya da iki taraflı anomalileri, hastalıkları, sekelleri, ameliyatları ve nüks eden böbrek taşları.
       3. Üretero-kütanestomi ve üretero-enterestomi ameliyatları, üriner diversiyon amaçlı gastrointestinal sistemin kullanıldığı ameliyatlar, mesanenin her çeşit ögmentasyon ameliyatları.
       4. Tıbbi ve cerrahi tedavinin yarar sağlamadığı üriner sistem fistülleri.
       5. Bir böbreğin çıkarılması ya da fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.
       6. Üriner sistemin kötü huylu tümörleri ve ameliyatları.
       7. Üriner sistemin ileri derecede fonksiyon bozukluğu yapmış inoperabl iyi huylu tümörleri.

       MADDE 54
       A) 1. Prostat, üretra ve penisin fonksiyon bozukluğu yapmamış, tedavi ile iyileşen, hastalıkları ve şekil bozuklukları.
       B) 1. Üretrotomi intern veya üretroplasti ekstern ameliyatına rağmen tekrarlayan üretra darlıkları, üretral stent uygulamaları, penil protezler, parsiyel penektomiler.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Enkontinansla birlikte olan üretra anomalileri ve ameliyatları, devamlı dilatasyon gerektiren üretra darlıkları, artifisyel sfinkter ameliyatları.
       2. Kötü huylu prostat tümörleri ve ameliyatları.

       MADDE 55
       A) 1. Bir ya da iki testisin iç salgı bozukluğu yapmamış ve kişinin erkeklik niteliklerini bozmamış inmemiş testis, hidrosel, grade III varikosel gibi hastalıkları ile bunların sekel ve ameliyatları (Testiste atrofiye neden olmamış hidrosel, varikosel ve ameliyatları ile inmemiş testis ameliyatları öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       2. Tek ya da iki taraflı testis ve eklerinin sekonder seks karakterlerini bozmamış ve testiküler hormonal fonksiyon bozukluğu yapmamış, doğumsal ya da edinsel bozuklukları, sekelleri, ameliyatları.           B) 1. Tek ya da iki taraflı testis ve eklerinin sekonder seks karakterlerini bozmamış ancak testiküler hormonal fonksiyon bozukluğu yapmış, doğumsal ya da edinsel bozuklukları, ameliyatları.
       2. Tedavi ve kontrol sonucu tıbbi ve cerrahi tedaviden yararlanmış bir veya iki taraflı epididim ve testis tüberkülozu.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Tıbbi ve cerrahi tedaviden yararlanmadığı saptanan iki taraflı testis ve epididimis tüberkülozu.
       2. Tedavi ile düzeltilmesi imkânsız olan veya cerrahi tedavi ile kısmi düzelme sağlanan hermafrodismus.
       3. Bileteral testis yokluğu ya da her iki testisin çıkarılması.
       4. Kötü huylu testis tümörleri.
       5. Bir ya da iki taraflı testis ve eklerinin sekonder seks karakterlerini bozmuş doğumsal ya da edinsel bozuklukları ve ameliyatları.


       XIII. KADIN HASTALIKLARI
       MADDE 56

       A) 1. Dış genital organın şikayetlere neden olmayan trofik, variköz oluşumları, iyi huylu tümörleri, ikinci derecede perine yırtıkları, hafif sisterektoseller.
       2. İç genital organın belirti vermeyen küçük tümöral oluşumları ve akıntı ile birlikte basit kronik iltihapları.
       3. Geçirilmiş enfeksiyonların doğurduğu fizyolojik vazifelere engel olmayan skatrisler, hafif deviasyon ve fleksiyouteri.
       4. Hafif klimakterium belirtileri, hafif premenstrüel sendromlar.
       5. Doğumlar sonucu meydana çıkan, şikayetlere neden olmayan, hafif karın duvarı diyastası.
       6. Hormonal nedenlere bağlı anemi yapmayan hipermenoreler.
       7. Genital sistemin tedavi edilmiş ve tedaviden fayda görmüş iyi huylu tümörleri.
       B) 1. Dış genital organın fizyolojik fonksiyonel bozukluk yapmış variköz oluşumları, üçüncü derecede perine yırtıkları ve desensus uteri, mesane sfinkteri yetersizlikleri.
       2. İç genital organın sancı, kanama, tazyik belirtileri veren iyi huylu tümörleri.
       3. Orta derecede anemi doğuran ve menorajiler yapan uterus deviasyonları, perimetrik ve parametrik abseler.
       4. Ruhsal belirti yapmayan, tedaviye dirençli orta derecede vazomotor bozukluklar ve hafif hipertansiyona neden olan klimakterium.
       5. Korse kullanmayı gerektiren ileri derecede karın duvarı diyastazı.
       6. Tedaviye dirençli ve orta derecede anemiye sebep olan hormonal hipermenoreler.
       7. Tedavi edilmiş ve nüks etmemiş genital sistemin kötü huylu tümörleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Dış genital organın tedavisi imkânsız kötü huylu tümörleri ve nüksleri, rektovajinal fistülleri.
       2. İç genital organın ameliyatı imkânsız tümörleri, tedaviye direnen spesifik iltihapları, nüks etmiş kötü huylu tümörleri.
       3. Tedavisi imkânsız, ileri derecede ruhsal belirtiler yapan klimakteriuma bağlı bozukluklar.
       4. Doğumlar sonucu meydana gelmiş, ameliyatla tedavisi imkânsız karın duvarının ileri derecedeki diyastazı.


       XIV. KAS VE İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARI
       MADDE 57

       A) 1. Üst ve alt tarafların kübitüs varus, koksa vara, koksa valga, genu valgum, tibial torsiyon, konjenital boğumlar, genu recurvatum gibi (Bu Listenin 67 nci maddesinde yer alan şekil1’de gösterilmiştir.) silah kullanmaya engel olmayan, vücut hareket ve vazifelerini bozmayan hafif şekil bozuklukları ve hastalıkları (üst ekstremitede 30 dereceye kadar, alt ekstremitede 15 dereceye kadar olan valgus açıları; üst ekstremitede 15 dereceye kadar, alt ekstremitede 5 dereceye kadar olan varus açıları; 10 dereceye kadar olan recurvatumlar).
       B) 1. Üst ve alt tarafların vücut hareket ve vazifelerini bozan ve ameliyatla düzeltilmeyen şekil bozuklukları [Bu maddenin (A) diliminde belirtilen açılanmalardan daha fazla olan deformiteler].
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Diz üstü ve dirsek üstü amputasyon veya diz ve dirsek eklemleri hizası dahil daha üst bölümlerden dezartikülasyon.
       2. Diz altı ya da dirsek altı amputasyon veya dezartikülasyon.
       3. Kol ya da bacaklardan birinin ya da bir bölümünün anadan doğma yokluğu ya da vazife bakımından anadan doğma ya da edinsel bir hastalık sekeli ile yok hükmünde olması.
       4. Üst ya da alt taraflardan birinin travmatik bir nedenle oluşmuş, yok hükmünde olmasına neden olan fonksiyon kaybı.

       MADDE 58
       A) 1. Büyük eklemlerin vücut hareket ve vazifelerini bozmayan yerine konmuş çıkıkları veya hafif şekil bozuklukları, önemsiz derecede yapışıklıkları (Normal hareket açısı toplamının 1/4 (1/4 dahil) kadarının azalması) (Eklemlerin normal hareket açısına bu Listenin 67 nci maddesinde yer alan şekil-1’de yer verilmiştir.).
       2. Üst ve alt taraf falanks ve falankslararası eklemlerin iyileşmiş, vücut hareket ve vazifelerini bozmayacak derecedeki iltihap sekelleri.
       3. Vücut hareket ve vazifelerini bozmayan, hayat için tehlike göstermeyen, kemik ve yumuşak dokular içinde yabancı cisimler.
       4. Parsiyel ya da total menisektomiler, menisküs yırtıklarına bağlı hastalıklar, ön çapraz bağ, arka çapraz bağ lezyonları ve bunların cerrahi tedavi edilmiş halleri.
       5. Etkilediği eklem veya ekstremitenin fonksiyonunu bozmayan ve uygulanan tedaviye cevap veren hafif derecede refleks sempatik distrofik veya kompleks bölgesel ağrı sendromları.
       B) 1. Üst taraf büyük eklemlerinin (omuz, dirsek, ön kol ve el bileği) sık sık nüks eden habitüel çıkıkları, yarım yapışıklıkları, normal hareket açısının 1/4 (1/4 hariç) ile 1/2 (1/2 dahil)’sine kadar hareket noksanlıkları ya da gevşeklikleri.
       AÇIKLAMA: Omuz ekleminin çok yönlü gevşekliğinde çekilen ağırlıklı stres grafilerinde eklem bütünlüğünün bozulması (humerus başının glenoid üzerinde 2 cm’den fazla (2 cm hariç) kayması).
       2. Alt taraf büyük eklemlerinin (kalça, diz ve ayak bileği) hareketlerinde 1/4 (1/4 hariç) ile 1/2’sine kadar noksanlık yapan eski çıkıkları, yarım yapışıklıkları veya diğer hastalık sekelleri, ameliyatla düzelmesi imkânsız gevşek eklemler (instabiliteye neden olmuş çoklu bağ yaralanmaları), sık nüks eden, ameliyatla tedavisi imkânsız tüberküloza bağlı olmayan hidropslar.
       3. Omuz, dirsek, el bileği, kalça, diz ve ayak bileğinde ameliyatla çıkarılamayan ve eklem hareketlerini en az 1/2 oranında azaltan eklem faresi (korpora libera) yabancı cisimler.
       4. Üst ve alt taraf falanksların ve falankslar arası eklemlerin askerlik görevine engel olacak derecede olan spesifik ve nonspesifik iltihap sekelleri.
       5. Yumuşak dokuların, organların ve kemiklerin içinde yer alan, vücut hareket ve vazifelerini bozan veya hayat için tehlike gösteren, ameliyatla çıkarılamayan yabancı cisimler.
       6. Henüz sekel halini almamış, deformite yapmamış olmakla beraber üst veya alt tarafta bir veya birden fazla sayıda eklemi tutmuş, kesin tedavisi olmayan, en az altı ay süreyle laboratuvar olarak aktivitesinin devam ettiği gözlenen veya tedaviyle remisyona girmekle beraber aktivitesi tekrarlayan kronik progresif enflamatuvar, spesifik veya nonspesifik romatizmal hastalıklar (Bu fıkra subay ve astsubaylar hakkında bir yıl tedavi süresi beklenerek, yükümlüler hakkında en az bir yıl sevk geciktirmesi işleminden sonra uygulanır.).
       7. Üst ve alt taraf büyük eklemlerin, vücut hareket ve vazifelerini bozan aseptik nekroz sekelleri ve geniş eklem yüzü harabiyetleri.
       8. Patellanın bilateral konjenital luksasyonu veya yokluğu.
       9. En az altı ay süreyle bulgular veya laboratuvar yöntemler ile aktivitesinin devam ettiği tespit edilen, etkilenen ekstremitenin fonksiyonlarını bozacak şekilde ağrı, şişlik, küçük veya büyük eklemlerde 1/4 ila 1/2 kısıtlılığa neden olan ve uygulanan tedavilerden yarar görmeyen refleks sempatik distrofi veya kompleks bölgesel ağrı sendromları.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) Vücut hareket ve vazifelerini ileri derecede bozan:
       1. Üst ve alt taraf büyük eklemlerinin yerine konmamış eski çıkıkları, eklem hareketlerini yarıdan fazla azaltan veya yürümeyi önemli derecede bozan yapışıklıkları ve gevşeklikleri.
       2. Üst veya alt taraf büyük eklemlerinin giderilmesi imkânsız, eski aseptik nekrozu, spesifik ve nonspesifik romatizmal iltihap sekelleri.
       3. Üst veya alt taraf büyük eklemlerin parsiyel veya total protezle düzeltilmiş lezyonları.
       4. En az altı ay süreyle bulgular veya laboratuvar yöntemleri ile aktivitesinin devam ettiği tespit edilen, etkilenen ekstremitenin fonksiyonlarını bozacak şekilde ağrı, şişlik, küçük veya büyük eklemlerde 1/2’den fazla kısıtlılığa neden olan ve uygulanan tedavilerden yarar görmeyen refleks sempatik distrofi veya kompleks bölgesel ağrı sendromları.

       MADDE 59
       A) Üst ve alt tarafın vücut hareket ve vazifelerini bozmayan:
       1. Kemiklerin soliter çıkıntıları, soliter iyi huylu tümörleri, edinsel veya doğmalık şekil ve yapı bozuklukları, spesifik veya nonspesifik romatizmal kemik iltihap sekelleri.
       2. Boyu 170 cm’den kısa olanlarda üst ekstremitede 3 cm (3 cm dahil)’ye kadar, 170 cm ve daha uzun olanlarda 4 cm (4 cm hariç)’ye kadar uzama veya kısalmalar.
       3. Boyu 170 cm’den kısa olanlarda alt ekstremitede 3 cm (3 cm dahil)’ye kadar, 170 cm ve daha uzun olanlarda 4 cm (4 cm hariç)’ye kadar uzama veya kısalmalar.
       B) Vücut hareket ve vazifelerini bozan:
       1. Boyu 170 cm’den kısa olanlarda üst ekstremitede 3 cm (3 cm hariç)’den 5 cm (5 cm dahil)’ye kadar, 170 cm ve daha uzun olanlarda 4 cm (4 cm dahil)’den 6 cm (6 cm dahil)’ye kadar uzama veya kısalmalar.
       2. Boyu 170 cm’den kısa olanlarda alt ekstremitede 3 cm (3 cm hariç)’den 4 cm (4 cm dahil)’ye kadar, 170 cm ve daha uzun olanlarda 4 cm (4 cm dahil)’den 5 cm (5 cm dahil)’ye kadar uzama veya kısalmalar.
       3. Aktivitesi durmuş, hafif sekel bırakmış spesifik romatizmal ve nonspesifik iltihap sekelleri.
       4. Fena tedavi edilmiş kemik kırıkları sonucu meydana gelen sekeller, şekil bozuklukları, eklem yüzü harabiyetleri.
       5. Patolojik kırık riski taşıyan, büyük kemiklerin yük taşıyan bölgelerinde yer alan agresif benign kemik tümörleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) Vücut hareket ve vazifelerini ileri derecede bozan:
       1. Fena tedavi edilmiş kemik kırıkları sonucu meydana gelen sekeller, şekil bozuklukları, yalancı eklem.
       2. Bu maddenin (B) diliminin (1) numaralı fıkrasında belirtilen sınırlardan daha fazla uzama veya kısalmalar.
       3. Bu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrasında belirtilen sınırlardan daha fazla uzama veya kısalmalar.
       4. Kötü huylu kemik tümörleri, vücut hareketlerini ileri derecede bozan kemiklerin multipl iyi huylu tümörleri, ameliyatla tedavi edildiği halde ikiden fazla nüks eden soliter iyi huylu kemik tümörleri.
       5. Kemiklerin tüberkülozu, tedavisi imkânsız spesifik romatizmal iltihapları, nonspesifik iltihapları ve bunların sekelleri.

       MADDE 60
       A) 1. Silahlı hizmete engel olmayan her çeşit eklem derisi yara izleri ve yapışıklıklar (Fonksiyon bozukluğu yapmamış ve cildiye kriterlerine uyan sekel ölçütlerinde olan lezyonlar öğrenci olmaya engel teşkil etmez.).
       B) 1. Büyük eklemlerin hareketlerini 1/2 oranında azaltan yapışıklıklar ve yara izleri.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri. 
       D) 1. Büyük eklemlerin hareketlerini 1/2’den fazla azaltan yapışıklıklar ve geniş yara izleri.

       MADDE 61
       A) Vücut hareket ve vazifelerini bozmayan:
       1. Kas ve tendon hastalıkları, soliter ya da grup halindeki kas agenezileri ve ameliyatla tedavi edilebilen iyi huylu kas ve yumuşak doku tümörleri.
       2. Üst ekstremitede kolda 3 cm (3 cm dahil), ön kolda (dirsek altı) 2 cm (2 cm dahil)’ye kadar kas atrofisi ya da çevre genişliği yapmış hastalık sekelleri.
       3. Alt ekstremitede 3 cm (3 cm dahil)’ye kadar olan kas atrofileri ya da çevre genişliği yapmış hastalık sekelleri.
       B) Vücut hareket ve vazifelerini bozan:
       1. Önemli vücut hareketleri yaptıran tendon ve kasların travmatik sekelleri (kas kasıntıları, kas fıtıkları ve benzeri).
       2. Büyük kaslarda devamlı kas iltihapları, miyozitis ossifikans.
       3. Üst ekstremitede kolda 3 cm’den 5 cm (5 cm dahil)’ye kadar, ön kolda 2 cm’den 4 cm (4 cm dahil)’ye kadar sabit hale gelmiş kas atrofileri ya da çevre genişliği yapan sekeller.
       4. Alt ekstremitede uylukta 3 cm’den 6 cm (6 cm dahil)’ye kadar, tibia çevresinde 3 cm (3 cm hariç)’den 5 cm (5 cm dahil)’ye kadar sabit hale gelmiş kas atrofileri ya da çevre genişliği yapan sekeller.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) Vücut hareket ve vazifelerini ileri derecede bozan:
       1. Ekstremitelerin hareketlerini yarıdan fazla bozan kas ve tendonların önemli derecedeki travmatik harabiyeti veya kas grubu hastalıkları.
       2. Önemli ve devamlı kas iltihapları, ameliyatla tedavisi imkânsız veya nüks eden iyi huylu kas tümörleri, kasların kötü huylu tümörleri, sarkomlar.
       3. Üst ekstremitede kolda 5 cm’den fazla ve ön kolda 4 cm’den fazla kas atrofisi ya da çevre genişliği yapan hastalık sekelleri.
       4. Alt ekstremitede uylukta 6 cm’den tibia çevresinde 5 cm’den fazla kas atrofisi ya da çevre genişliği yapan hastalık sekelleri.

       MADDE 62
       A) 1. Başın ve kolların serbestçe hareketini kısıtlamayan tortikolis, servikal kaburga, kalkık skapula.
       2. Omuz ya da kalçalardan birinin ötekine oranla hafif kalkık ya da inik oluşu.
       B) 1. Nörolojik ya da vasküler belirti yapan servikal kaburga.
       2. Kol ve gövde hareketlerini azaltan skapula gevşekliği ya da şekil bozukluğu.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Baş ve boyun hareketlerini bozan ya da yüzde asimetri yapan tedavi ile düzeltilmesi imkânsız tortikolis.
       2. Kol ve boyun hareketlerine engel olan, ağır sinirsel ve damarsal bozukluğa yol açmış servikal kaburga.
       3. Görünüşü ileri derecede bozan omuz ve pelvis asimetrisi, Kllipel-Feil sendromu, serebral paralizi ve benzeri.

       MADDE 63
       A) 1. Omurganın hafif derecedeki eğrilik veya şekil bozuklukları.
       2. Göğüs kafesinin güvercin göğsü, kunduracı göğsü gibi hafif derecedeki bozuklukları.
       3. Hareket, his ve stabilite bozukluğu yapmayan, paravertebral kas spazmı göstermeyen, uzun süre ayakta durma ve yürüyüşte bel ve bacak ağrısı meydana getirmeyen spina bifida occulta, hiatus sakralis, birinci derecede spondilolistesiz (Bu Listenin 67 nci maddesinde yer alan şekil1’de gösterilmiştir.), iyileşmiş soliter ve multipl vertebra kırıkları, tek ve çift taraflı sakralizasyon, lumbalizasyon, tropizm.
       AÇIKLAMA-1: Hiçbir klinik belirti vermeyen sadece radyolojik olarak saptanan tek seviyedeki spina bifida occulta Hava Harp Okuluna alınacak öğrenciler hariç sağlam kabul edilir.
       AÇIKLAMA-2: Tek ve çift taraflı sakralizasyon, tek vertebrada lumbalizasyon sadece Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı adına eğitim görülen diğer fakültelere alınacak öğrenci adaylarında sağlam kabul edilir.
       4. Vertebral kolonda tek seviyeli (2 vertebrayı içine alan) ankiloz ya da cerrahi artrodez.
       5. Opere edilmemiş disk hernileri, opere edilmiş tek seviyeli disk hernileri (Semptom ve bulgu vermeyen tek seviyeli disk hernisi ameliyatları sağlam kabul edilir.).
       6. Vertebral kolon veya sakroiliak eklemin hareket, his ve stabilite bozukluğu yapmamış, klinik ve laboratuvar olarak remisyona girdiği tespit edilen romatizmal hastalıkları.
       B) 1. Omurganın ayakta çekilen radyografilerinde COBB açısı değerleri;
       a) Skolyoz deformitesi için, ön-arka planda torakal seviyede 26-45 derece, lomber seviyede 21-50 derece arası deformiteleri.
       b) Kifoz ve lordoz deformiteleri için yan planda servikal bölgede (-1)-(-10) derece arası kifoz ve 66-75 derece arası lordoz; torakal bölgede (-1)-(-10) derece arası lordoz ve 66-75 derece arası kifoz; lomber bölgede (-1)-(-10) dereceden fazla kifoz ve 96-110 derece arası lordoz deformiteleri.
       2. Hareket, his veya stabilite bozukluğu yapan spina bifida, spondilolistezis, sakralizasyon, lumbalizasyon, tamamen iyileşmiş veya aktivitesi durmuş Mall de Pott.
       3. Omurganın hareketlerini %25’ten fazla kısıtlayan, devamlı ağrı ve stabilite bozukluğu yapan spondilartritler, travmatik veya dejeneratif hastalıklar, Scheurman hastalığı, ankilozan spondilitis.
       4. Nedeni ne olursa olsun bir vertebrada total laminektomi, vertebral kolonda iki seviyeli (3 vertebrayı içine alan) ankiloz ya da cerrahi artrodez.
       5. Göğüs kafesinin ileri derecedeki şekil bozuklukları.
       6. Radyolojik olarak kanıtlanmış, aynı seviyeden bilateral veya iki ayrı seviyeden tek taraflı açılarak yapılmış disk hernisi ameliyatları, semptomatik, nörolojik defisit yapmış veya ameliyat sonrası nörolojik defisitleri düzelmiş veya devam eden en az iki seviyeli hemilaminektomi ile tedavi edilmiş (diskektomi yapılmamış olsa bile), radyolojik olarak kanıtlanmış spinal stenozlar, reoperasyona rağmen düzelme göstermeyen yetersiz spinal cerrahi.
       7. Vertebraların tedavi edilmiş veya edilmemiş iyi huylu tümörleri.
       8. Her tip odontoid kemik f
raktürleri ve atlantoaksiyel dislokasyonlar.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Bel kemiğinin vücut hareket ve vazifelerini ileri derecede bozan veya görünüşü bozacak derecede şekil bozukluğu yapan eğrilik veya şekil bozuklukları (Asimetri, torsiyon ve fiksasyon gösteren geniş kavisli skolyozlar, sabit ve aşırı lordoz, çok keskin açı gösteren kifoz ve başka şekil bozuklukları).
       2. İleri derecede hareket ve his bozukluğu yapmış sakralizasyon, lumbalizasyon, spina bifida, omurganın konjenital malformasyonları, spondilolistezis ve ankilozan spondilitis.
       3. İki vertebrada total laminektomi veya ikiden fazla vertebrada kısmi laminektomi.
       4. Medulla spinalis veya vertebraların kötü huylu tümörleri.
       5. İleri derecede harabiyet yapmış Mall de Pott.
       6. Belirgin his, trofik, statik veya sfinkter bozukluğu ya da radyolojik bulgu gösteren, tedavisi imkânsız disk hernileri, ekstra meduller tümörleri.
       7. Vertebral kolonda iki seviyeden fazla (3 vertebradan fazla vertebrayı içine alan) ankiloz ya da cerrahi artrodez.
       8. Kolumna vertebralis hareketlerini %50 veya daha fazla kısıtlayan hastalıklar.

       MADDE 64
       A) 1. Askerlik görevine engel olmayan ya da ameliyatla düzeltilebilen fazla parmak ya da başparmakla ikinci parmak arası hariç, kullanılan elde iki, diğer elde üç parmak arasında yapışıklıklar ya da sindaktili.
       2. Baş ve işaret parmakları hariç, diğer parmaklardan birinin büyük (makrodaktili) ya da küçük (mikrodaktili) olması (%50’den az).
       3. Kullanılan elin baş veya işaret parmağında bir, diğer parmaklarında beş ya da diğer elin başparmağında iki, diğer parmaklarında beş interfalangial ya da metakarpo-falangial eklemin sertliği ya da gevşekliği.
       B) 1. Ellerden birinde hareketleri bozan ve ameliyatla düzeltilmesi imkânsız konjenital ya da edinsel baş ve işaret parmakları arasındaki yapışıklıklar.
       2. Ameliyatla düzeltilmesi imkânsız, konjenital ya da edinsel, kullanılan elde baş ve işaret parmakları arası hariç üç parmak veya diğer elde dört parmak arasındaki yapışıklıklar ya da her iki elde, baş ve işaret parmakları arası hariç, toplamda beş parmakta yapışıklıklar.
       3. Bir elin ve işaret parmaklarının diğer ele göre %50’den büyük (makrodaktili) ya da küçük (mikrodaktili) olması.
       4. Ellerden birinde ya da her ikisinde, baş ve işaret parmakları hariç diğer parmaklardan ikisinin normal parmaklara göre %50’den büyük (makrodaktili) ya da küçük (mikrodaktili) olması.
       5. Kullanılan elde baş ve işaret parmağı dahil toplamı beş (beş dahil), diğer elde altı (altı dahil) interfalangial ya da metakarpo-falangial eklemin sertliği ya da gevşekliği.
       6. Ellerden birinde baş ve işaret parmağı hariç, 6 ila 9 (9 dahil) interfalangial ya da metakarpo-falangial eklemlerin sertliği ya da gevşekliği. 
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Ellerden birinde 10 (10 dahil)’dan fazla interfalangial ve metakarpo-falangial eklemin sertliği ya da gevşekliği.
       2. El fonksiyonlarını yok denecek derecede azaltan kemiklerin noksan ya da fazla büyümesi, tendon ve kas hastalıkları, şekil bozuklukları.

       MADDE 65
       A) 1. Kullanılan elin başparmağı hariç bir parmağın bütününün noksanlığı ya da toplamı üçü geçmemek üzere parmaklarda falanks noksanlıkları, bir parmağın metekarpı ile birlikte çıkarılmış olması.
       2. Kullanılmayan eldeki parmaklarda başparmak hariç toplam dördü geçmemek üzere falanks noksanlıkları.
       3. Ellerden birinde ya da her ikisinde birden başparmakta bir falanks noksanlığı ya da başparmaklar sağlam olduğu halde kullanılan elde işaret parmağında iki falanksın, kullanılmayan elde işaret parmağının metekarpı ile birlikte noksanlığı.
       4. Her iki elde birden işaret parmaklarında toplam dördü geçmemek üzere falanks noksanlığı ya da başparmaklar ile işaret parmaklarında birer falanks noksanlığının birlikte bulunması.
       B) 1. Kullanılan el başparmağı hariç, diğer parmaklarda toplamı 4 ila 6 falanks noksanlığı ya da fonksiyon bakımından bu parmakların yok hükmünde olması.
       2. Kullanılan elin başparmağı hariç, diğer bir parmağın metekarpı ile birlikte çıkarılması ve buna ek olarak diğer parmaklarda 1 ila 3 falanksın noksanlığı.
       3. Kullanılan elin başparmağında tüm falanksın tam noksanlığı ya da bu parmağın fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.
       4. Kullanılan ya da kullanılmayan ellerde başparmak hariç, diğer iki parmakta tüm falanksların noksanlığı ya da bu iki parmağın fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.
       5. Kullanılmayan elde başparmak hariç, diğer parmaklarda toplam 5 ila 8 (8 dahil) falanks noksanlığı ya da bu parmakların fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.
       6. Kullanılmayan elde başparmağın tam noksanlığı (2 falanks) ya da başparmağın fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Kullanılan ya da kullanılmayan elde başparmağın metekarpı ile birlikte noksanlığı.
       2. Kullanılan elde iki parmağın metekarpları ile birlikte noksanlığı.
       3. Kullanılan elde toplam yedi ve daha fazla falanks noksanlığı.
       4. Kullanılmayan elde iki parmağın metekarpları ile birlikte noksanlığı ve buna ek olarak iki falanksın noksanlığı.
       5. Kullanılmayan elde toplam dokuz ve daha fazla falanksın noksanlığı.
       6. Her iki elde birden toplam dokuz ve daha fazla falanksın noksanlığı.
       7. Bir elin tüm fonksiyonlarının yok hükmünde olması.

       MADDE 66
       A) 1. Ayakların yürüyüşü güçleştirmeyecek derecede şekil bozuklukları ve kalkaneal yükseklik açısı 10 ila 19 derece (10 ve 19 dahil) düztabanlıklar.
       2. Yürüyüşe engel olmayan kalkaneus epinleri.
       3. Bir ayağın diğer ayağa oranla 3 cm (3 cm dahil) küçük ya da büyük olması.
       B) 1. (Değişik: 22/9/2017 - 2017/10844 K.) Yürüyüşü bozan ve ayağın basarken çekilen ön arka grafilerinde talus ve kalkaneus arasında ayrılma, yan grafilerde talusnaviküler ve birinci metatarstan geçen düz çizginin talonaviküler veya navikulokuneiform eklemde açılanması, tarsal kemiklerde dejenerasyon olması ve kalkaneal yükseklik açısının 10 dereceden (Bu Listenin 67 nci maddesinde yer alan şekil-1’de gösterilmiştir.) daha az olması ile karakterize flask, spastik düz tabanlık (Bu fıkrada yer alan tüm özelliklerin bir arada bulunması gereklidir.).
       2. Yürüyüşü bozan çukur tabanlık.
       3. Ayağın pençe şeklindeki (Claw) yürüyüşü bozan şekil bozuklukları.
       4. Ayak bilek ekleminin nötral vaziyetten 10 derecenin üzerinde dorsal fleksiyon ve 10 derecenin üzerinde fleksiyon yapamayan sabit hale gelmiş şekil bozuklukları.
       5. Ayağın eversiyon ve inversiyon hareketlerine engel olan kas, tendon ve kemik hastalıkları sekelleri.
       6. Yürüyüşe engel ve basınç ile ağrılı kalkaneus epinleri ve aşil tendonu kısalığı.
       7. Bir ayağın diğer ayağa oranla 3 cm (3 cm hariç) ila 6 cm (6 cm dahil) küçük veya büyük olması.
       8. Talus, naviculer, kuboit kemiklerinden birinin ya da kuneiform kemiklerinden ikisinin yokluğu ya da ileri derecedeki harabiyeti.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Yürüyüşe tam engel olan flask düztabanlık (ayak, bacak kaslarında atrofi ya da spazm, tarsal eklemlerde gevşeme ya da artropatik dejeneresansla birlikte olan hastalıklar).
       2. Spastik düztabanlık (kalkaneotalar ya da kalkaneo naviculer blok şeklinde geniş kemik kayması, ayakta şişlik ve kas spazmı ile birlikte olan durumlar).
       3. Artritik değişikliklerle birlikte olan çukur tabanlık.
       4. Ayağın pençe şeklini alması (artritli görünümle birlikte olan aşil tendonu ve parmakların plantar kontraksiyonu).
       5. Ayak bileklerinin nötral vaziyetten 5 dereceden az dorsal fleksiyon, 5 dereceden az plantar fleksiyon yapabilme halleri.
       6. Ayağın eversiyon ve inversiyon hareketlerine engel olan subtalar ankiloz veya artrodez.
       7. İki taraflı ve tedaviden yararlanmayan yürüyüşü güçleştiren kalkaneus epinleri.
       8. Bir ayağın diğerine oranla 6 cm (6 cm hariç)’den fazla büyük ya da küçük olması.
       9. Kalkaneusun ya da diğer tarsal kemiklerden (talus, naviculer, kuboit) ikisinin ya da kuneiformlardan üçünün yokluğu, harabiyeti veya triple artrodez yapılmış ayaklar.
       10. Bir ayağın fonksiyon bakımından yok hükmünde olması.

       MADDE 67
       AÇIKLAMA: Bu madde sadece ayaklar için kullanılır.
       A) 1. Ayak parmaklarının yürüyüşü bozmayan hafif şekil bozuklukları.
       2. Başparmak hariç diğer parmaklardan ikisinin yokluğu ya da toplam 6 falanksın noksanlığı.
       3. Parmakların normal vaziyette yapışıklığı.
       4. Bir ayakta başparmak hariç bir parmağın metetarsıyla birlikte noksanlığı.
       5. Başparmakta iki ya da diğer parmaklarda 5 (5 dahil) interfalangial metetarso-falangial eklemlerin sertliği ya da gevşekliği.
       6. Bir ayakta iki parmağa kadar parmak fazlalığı.
       7. Hafif derecede halluks-valgus ya da halluks-varus.
       B) 1. Başparmağın noksanlığı ya da yok hükmünde olması, başparmağın ikinci parmakla birlikte sürekli ve ileri derecede şekil bozukluğu, ileri derecede osteokondritli halluks-valgusu, halluks-varusu, rijit durumu, çekiç parmak, çıkık parmak, büzülme, yapışma ve parmak binmesi halleri.
       2. Başparmak hariç diğer parmaklardan üçünün noksanlığı ya da ileri derecede şekil bozukluğu [iki ayaktaysa toplam 5 parmağa kadar (5 dahil)].
       3. Bir ayakta başparmak hariç diğer parmaklarda toplam 6 metetarso-falangial ya da interfalangial eklemlerin tam ankilozu ya da gevşekliği.
       4. Başparmak ile ikinci parmağın metetarso-falangial ya da interfalangial eklemlerinde tam ankiloz.
       5. Tedaviye dirençli naviculer (Köhler hastalığı) ya da ikinci metetars başı (Freiberg hastalığı) osteokondiriti veya harabiyet yapan gut sekelleri.
       6. Bir ayakta başparmak hariç iki parmağın metetarslarıyla birlikte noksanlığı ya da yok hükmünde olacak derecede harabiyeti.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Her iki ayak başparmağının noksanlığı ya da yok hükmünde olması.
       2. Bir ayakta başparmağın metetarsı ile birlikte çıkarılması ya da yok hükmünde olacak derecede harabiyeti.
       3. Her iki ayakta başparmaklar hariç diğer parmaklardan altı ya da daha fazlasının çıkarılması ya da yok hükmünde olacak derecede harabiyetleri.
       4. Bir ayakta başparmak hariç üç parmağın metetarslarıyla birlikte çıkarılması ya da yok hükmünde olacak derecede harabiyetleri.
       5. Her iki ayak başparmağının potin giymeye engel, ileri derecede artrit, çıkık, halluksvalgus ya da halluks-varus, kötü yapışıklıklardan ileri gelen şekil bozuklukları.
       6. Ayağın yürüme ve ağırlığı taşıma fonksiyonlarını %50’den fazla bozan hastalıkları. 


       XV. CERRAHİ HASTALIKLAR
       MADDE 68

       A) 1. Anüs ve rektumun fonksiyonel bozukluklara yol açmamış şekil bozuklukları, hemoroidleri, anal fissür ve perianal fistülleri, cerrahi tedavi ile düzeltilmiş mukoza prolapsusları (prolapsus ani), anal sifinkter darlık ve yetmezlikleri (Cerrahi tedavi ile tamamen düzeltilmiş anal fissür ve hemoroidler öğrenci olmaya engel teşkil etmez).
       2. Sinüs pilonidalis (Basit eksizyon-sütür tekniği ile tedavi edilebilecek olanlar ile bu yöntemle tedavi edilmiş olanlar sağlam kabul edilir.).
       3. Komplikasyon yapmamış total rektum prolapsusları veya soliter rektal ülser ile bunların başarılı ameliyatları.
       B) 1. Kalıcı anatomik ve fonksiyonel bozukluklara yol açmış total rektum prolapsusu veya soliter rektal ülser ameliyatları; rektumda darlık yapmış, nükslerle seyreden rektal ülserler ve bunların kalıcı fonksiyonel ve anatomik bozukluk yapmış komplikasyonlu ameliyatları, komplike perianal fistüller.
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Sfinkter yetmezliği oluşturmuş veya cerrahi tedaviye rağmen nüks eden total rektum prolapsusları.
       2. Birden fazla ameliyata rağmen nüks eden ve kalıcı komplikasyonlar oluşturan perianal, rektal ve rekto-vaginal fistüller.
       3. Anüs ve rektumun tedavisi imkânsız önemli darlık ve yetersizlikleri, şekil bozuklukları.
       4. Anüs ve rektumun kötü huylu ve tedavisi imkânsız iyi huylu tümörleri.

       MADDE 69
       A) 1. Ameliyatla tedavi edilebilen her çeşit fıtıklar ve fıtık eğilimi gösteren karın duvarı zayıflıkları (Ameliyat olmuş ve nüks etme olasılığı bulunmayan fıtık, apandisit gibi küçük ameliyat nedbeleri sağlam kabul edilir.).
       B) 1. Sadece protez materyalleri ile tamir edilebilecek veya edilmiş olan komplike karın duvarı fıtıkları (inguinal bölge fıtıklarının laparoskopik veya tension free yöntemlerle tamiri hariç).
       C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi ve nekahet halleri.
       D) 1. Cerrahi yöntemlerle tedavisi imkânsız olan karın duvarı fıtıkları, lomber, obturator, iskiyadik ve perineal fıtıklar. 

Dernekler Yönetmeliği
shadow

Dernekler Yönetmeliği

Resmî Gazete Tarihi: 31.03.2005 Resmî Gazete Sayısı: 25772

DERNEKLER YÖNETMELİĞİ

 

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç
Madde l - Bu Yönetmeliğin amacı; dernekler ile kar amacı gütmeyen kuruluşlar ve bu Yönetmelik kapsamına giren vakıfların tabi olacakları usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Yönetmelik; vakıfların bazı işlemleri ile dernekler ve dernek şube veya temsilciliklerin, federasyonlar ve konfederasyonların, merkezleri yurt dışında bulunan dernekler ile dernek ve vakıf dışındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşların Türkiye’deki şube veya temsilciliklerinin kuruluşu, genel kurul toplantıları, uluslararası faaliyetleri, yükümlülükleri, izne tabi faaliyetleri, lokal açmaları, sandık kurmaları ve diğer hususlar ile ilgili iş ve işlemlerini kapsamaktadır.
Dayanak
Madde 3 - Bu Yönetmelik, 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ilgili hükümleri, 26/3/1987 tarihli ve 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun ile 2/1/2003 tarihli ve 4778 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 36 ncı, 14/2/1985 tarihli ve 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 13/A ve 8/6/1984 tarihli ve 227 sayılı Vakıflar Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık : İçişleri Bakanlığını,
Bakan : İçişleri Bakanını,
Daire Başkanlığı : Dernekler Dairesi Başkanlığını,
Mülki idare amirliği : Dernek merkezinin bulunduğu yerin valilik veya kaymakamlığını,
Mülki idare amiri : Dernek merkezinin bulunduğu yerin vali veya kaymakamını,
Dernekler birimi : İl dernekler müdürlüğü ve ilçe dernekler büro şefliğini,
Dernekler müdürlüğü : Valilik bünyesindeki il dernekler müdürlüğünü,
Dernek : 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa göre kurulan dernek ve şubelerini, derneklerin oluşturdukları federasyon ve federasyonların oluşturdukları konfederasyonlar ile yabancı derneklerin Türkiye’deki şube veya temsilciliklerini,
Kar amacı gütmeyen kuruluş : Merkezleri yurt dışında bulunan dernek ve vakıf dışındaki diğer kar amacı gütmeyen kuruluşları,
Birlik : 3335 sayılı Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun kapsamında bulunan birlik, federasyon veya benzeri teşekkülleri,
Yabancı dernek : Merkezleri yurt dışında bulunan dernekler ile dernek ve vakıf dışındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşları,
Yabancı vakıf : Merkezleri yurt dışında bulunan vakıfları,
Dernek merkezi : Derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi,
Derneğin yerleşim yeri : Derneğin yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri,
Kütük : Dernekler kütüğünü,
Kanun : 5253 sayılı Dernekler Kanununu,
Medeni Kanun : 4721 sayılı Türk Medeni Kanununu,
Dernek eklentisi : Derneklere ait lokaller, umuma açık kamp, spor saha ve salonları ile iktisadi işletmeler hariç, yurt, kitaplık, çocuk bakım yuvası, huzur evi ve aşevi gibi dernekten ayrı bir varlığı olmayan ve derneğin amacını doğrudan desteklemek için kurulmuş yerleri,
Mikrokredi : Gelir getirici bir faaliyette bulunmalarını sağlamak amacıyla sandık üyelerine ödünç olarak verilen küçük bir sermayeyi,
ifade eder.

 

İKİNCİ BÖLÜM

Kuruluş İşlemleri

Kuruluş bildirimi
Madde 5 - Dernek kurucuları tarafından imzalanmış (Mülga ibare:RG-30/10/2011-28100) (…) kuruluş bildirimi ve aşağıda belirtilen ekleri, derneğin kurulacağı yerin mülki idare amirliğine verilir.
a) Kurucular tarafından her sayfası imzalanmış iki adet dernek tüzüğü,
b) (Mülga:RG-30/12/2009-27448)
c) Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi,
d) Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, (Değişik ibare:RG-30/10/2011-28100) bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,
e) Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri,
f) Yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki dernek kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer arttırılarak verilir.
Dernekler, kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.
Çocuk derneklerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, ayrıca çocuk derneklerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.
Mülki idare amirliği tarafından dernek kuruluş bildirimi, gün ve saat belirtilmek suretiyle dernekler birimine havale edilir ve başvuru sahibine kuruluş bildirimi ve eklerinin alındığına dair Alındı Belgesi (EK- 1) verilir ve dernek, kütüğe kaydedilir.
İlçe dernekler birimi, kuruluş bildirimi ve dernek tüzüğünün (Değişik ibare:RG-30/10/2011-28100) bir örneğini yedi gün içinde il dernekler müdürlüğüne gönderir.
Kuruluş bildirimi ve dernek tüzüğünün incelenmesi
Madde 6 - Kuruluş bildirimi ve ekinde verilen belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, alındı belgesinin düzenlendiği tarihten itibaren altmış gün içinde mülki idare amiri tarafından bizzat veya dernekler birimlerine yetki verilmek suretiyle incelenir. İlçelerde kurulan derneklerin tüzükleri de ilgili valiliklerce incelenir. Yapılan inceleme sonucunda, tespit edilen Kanuna aykırılık veya noksanlığın giderilmesi kuruculardan yazılı olarak istenir.
Kuruluş bildirimi ve ekleri ile dernek tüzüğünde, Kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmadığı takdirde ya da Kanuna aykırılık veya noksanlığın yapılan tebligat üzerine otuz gün içinde giderilmiş olması halinde, mülki idare amirliği tarafından keyfiyet bir yazı ile dernek geçici yönetim kurulu başkanlığına derhal bildirilir.
Kanuna aykırılık veya noksanlık otuz gün içinde giderilmediği takdirde mülki idare amiri, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi hakkında davanın açılması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir.
(Mülga fıkra:RG-30/10/2011-28100)
Şube kuruluşu
Madde 7 - Tüzüklerinde şube açabileceği belirtilmiş dernekler, genel kurullarınca yetki verilen yönetim kurullarının yetkili kılacakları en az üç kişinin imzaladığı (Mülga ibare:RG-30/10/2011-28100) (…) Kuruluş Bildirimini (EK- 2) ve aşağıda belirtilen eklerini şubenin açılacağı yerin mülki idare amirliğine verirler.
a) (Mülga:RG-30/10/2011-28100)
b) (Mülga:RG-30/12/2009-27448)
c) Şube kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluşuna ait belgeler ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi,
d)Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye'de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin fotokopileri,
e) Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste,
f) Şube açılması için yönetim kuruluna verilmiş yetkiyi gösteren genel kurul kararının fotokopisi,
g) Kurucu olarak yetkilendirilmiş kişiler için alınmış dernek yönetim kurulu kararı fotokopisi.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki şube kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer arttırılarak verilir.
Çocuk derneklerinin şubelerine tüzel kişiler kurucu veya üye olamazlar, ayrıca çocuk dernekleri şubelerinde kuruluş bildirimine, kurucu çocukların yasal temsilcilerinin izni eklenir.
Şube kuruluşunun incelenmesi ve kütüğe kaydedilmesi
Madde 8 - Şube kuruluş bildirimi ve eklerinin mevzuata uygunluğu, kuruluş bildirimleri için verilen alındı belgelerinin düzenlendiği tarihten itibaren altmış gün içinde mülki idare amiri tarafından bizzat veya dernekler birimlerine yetki verilmek suretiyle incelenir. 
Tüzüğü incelemeden geçmemiş veya inceleme sırasında belirlenen Kanuna aykırılıkları veya noksanlıkları yapılan tebligat üzerine süresi içinde gidermeyen derneklerin, şubesi açılamaz.
Şube kuruluş bildirimi ve eklerinin incelenmesinde, sonucun kuruculara bildirilmesinde derneklere ilişkin hükümler uygulanır. Şube, şube merkezinin bulunduğu yerin il dernekler müdürlüğünce kütüğe kaydedilir. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…)
Federasyon kurma başvuruları ve istenecek belgeler
Madde 9 - Federasyonlar kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin bir araya gelmesi ile kurulurlar. Federasyonlar, kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.
Federasyon kuracak dernek temsilcileri tarafından imzalanmış (Mülga ibare:RG-30/10/2011-28100)  (…) Kuruluş Bildirimi (EK- 2) ve aşağıda belirtilen ekler, federasyonun kurulacağı yerin  mülki idare amirliğine verilir.
a)   Kurucu dernek temsilcileri tarafından imzalanmış iki adet federasyon tüzüğü,
b)   (Mülga:RG-30/10/2011-28100)
c)   Federasyon kurulması yönünde derneklerce alınmış genel kurul karar örneği,
d) Kurucuların derneği temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili dernek yönetim kurullarının karar örneği,
e)   Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, (Değişik ibare:RG-30/10/2011-28100) bu tüzel kişilerin federasyonlara kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten federasyon kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,
f)    Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste veya yazı.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki federasyon kuruluş işlemlerinde istenen belgeler birer arttırılarak verilir.
Federasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır.
Konfederasyon kurma başvuruları ve istenecek belgeler
Madde 10 - Konfederasyonlar kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun bir araya gelmesi ile kurulurlar. Konfederasyonlar kuruluş bildirimi ve eklerini mülki idare amirliğine vermek suretiyle tüzel kişilik kazanırlar.
Konfederasyon kuracak federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış (Mülga ibare:RG-30/10/2011-28100) (…) Kuruluş Bildirimi (EK- 2) ve aşağıda belirtilen ekler, konfederasyonun kurulacağı yerin  mülki idare amirliğine verilir.
a) Kurucu federasyon temsilcileri tarafından imzalanmış iki adet konfederasyon tüzüğü,
b) (Mülga:RG-30/10/2011-28100)
c) Konfederasyon kurulması yönünde federasyonlarca alınmış genel kurul karar örneği,
d) Kurucuların federasyonu temsil etmekle yetkilendirildiğine ilişkin ilgili federasyon yönetim kurullarının karar örneği, 
e) Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar tarafından kurulan federasyon niteliğindeki tüzel kişiliklerin bulunması halinde, (Değişik ibare:RG-30/10/2011-28100) bu tüzel kişilerin konfederasyonlara kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten konfederasyon kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan,
f) Geçici yönetim kurulu üyeleri ile yazışma ve tebligatı almaya yetkili kişi veya kişilerin adı, soyadı, yerleşim yerlerini ve imzalarını belirten liste.
Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler hariç diğer ilçelerdeki konfederasyon işlemlerinde istenen belgeler birer arttırılarak verilir.
Konfederasyonlar hakkında bu Yönetmeliğin derneklerle ilgili hükümleri uygulanır.
Federasyon ve konfederasyon kuruluşlarının incelenmesi
Madde 11 - Federasyon ve konfederasyon kuruluş bildirimleri ve eklerinin incelenmesinde, sonucun kuruculara bildirilmesinde derneklere ilişkin hükümler uygulanır. Federasyon ve konfederasyonlar, merkezlerinin bulunduğu yerin il dernekler müdürlüğünce kütüğe kaydedilir. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…)
Tüzüğü incelemeden geçmemiş veya inceleme sırasında belirlenen aykırılıkları veya noksanlıklarını tebligata rağmen gidermemiş dernek veya federasyonlar, üst kuruluş kurucusu olamazlar.
 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Genel Kurul Toplantıları

İlk genel kurul toplantısı
Madde 12 - Kuruluş bildiriminde, tüzüğünde ve diğer belgelerinde Kanuna aykırılık veya noksanlığın bulunmaması ya da Kanuna aykırılık ve noksanlığın verilen süre içinde giderilmesi durumda, keyfiyetin derneğe yazılı olarak bildirilmesinden itibaren altı ay içinde derneğin ilk genel kurul toplantısını yapması ve organlarını oluşturması zorunludur.
Genel kurul toplantıları
Madde 13 - Genel kurul;
a) Dernek tüzüğünde belli edilen zamanlarda olağan,
b)Yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı isteği üzerine otuz gün içinde olağanüstü toplanır.
Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur.
Genel kurul toplantıya yönetim kurulunca çağrılır.
Çağrı usulü
Madde 14 – (Değişik:RG-23/1/2013-28537)(1) Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler. Genel kurula katılma hakkı bulunan üyeler; en az onbeş gün önceden, toplantının günü, saati, yeri ve gündemi en az bir gazetede veya derneğin internet sayfasında ilan edilmek, yazılı olarak bildirilmek, üyenin bildirdiği elektronik posta adresine ya da iletişim numarasına mesaj gönderilmek veya mahalli yayın araçları kullanılmak suretiyle toplantıya çağrılır. Bu çağrıda, çoğunluk sağlanamaması sebebiyle toplantı yapılamazsa, ikinci toplantının hangi gün, saat ve yerde yapılacağı da belirtilir. İlk toplantı ile ikinci toplantı arasındaki süre yedi günden az, altmış günden fazla olamaz.
Toplantı, çoğunluk sağlanamaması sebebinin dışında başka bir nedenle geri bırakılırsa, bu durum geri bırakma sebepleri de belirtilmek suretiyle, ilk toplantı için yapılan çağrı usulüne uygun olarak üyelere duyurulur. İkinci toplantının geri bırakma tarihinden itibaren en geç altı ay içinde yapılması zorunludur. Üyeler ikinci toplantıya, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre yeniden çağrılır.
Genel kurul toplantısı bir defadan fazla geri bırakılamaz.
Toplantı usulü
Madde 15 - Genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesi toplantı yerinde hazır bulundurulur. Toplantı yerine girecek üyelerin resmi makamlarca verilmiş kimlik belgeleri, yönetim kurulu üyeleri veya yönetim kurulunca görevlendirilecek görevliler tarafından kontrol edilir. Üyeler, yönetim kurulunca düzenlenen listedeki adları karşısına imza koyarak toplantı yerine girerler. Kimlik belgesini göstermeyenler, belirtilen listeyi imzalamayanlar ile genel kurula katılma hakkı bulunmayan üyeler toplantı yerine alınmaz. Bu kişiler ve dernek üyesi olmayanlar, ayrı bir bölümde genel kurul toplantısını izleyebilirler.
Toplantı yeter sayısı sağlanmışsa durum bir tutanakla tespit edilir  ve  toplantı  yönetim kurulu başkanı veya görevlendireceği yönetim kurulu üyelerinden biri tarafından  açılır. Toplantı yeter sayısı sağlanamaması halinde de yönetim kurulunca bir tutanak düzenlenir.
Açılıştan sonra, toplantıyı yönetmek üzere bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilerek divan heyeti oluşturulur.
Dernek organlarının seçimi için yapılacak oylamalarda, oy kullanan üyelerin divan heyetine kimliklerini göstermeleri ve hazırun listesindeki isimlerinin karşılarını imzalamaları zorunludur.
Toplantının yönetimi ve güvenliğinin sağlanması divan başkanına aittir. Genel kurul, gündemdeki konuların görüşülerek karara bağlanmasıyla sonuçlandırılır. Genel kurulda her üyenin bir oy hakkı vardır; üye oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
Toplantıda görüşülen konular ve alınan kararlar bir tutanağa yazılır ve divan başkanı ile yazmanlar tarafından birlikte imzalanır.  Toplantı sonunda, tutanak ve diğer belgeler yönetim kurulu başkanına teslim edilir. Yönetim kurulu başkanı bu belgelerin korunmasından ve yeni seçilen yönetim kuruluna yedi gün içinde teslim etmekten sorumludur.
Mahkemece kayyım atanması veya Medeni Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilme yapılması halinde, bu maddede yönetim kurulana verilen görevler bu kişiler tarafından yerine getirilir.
Şube genel kurul toplantıları
Madde 16 - Şubeler, olağan genel kurul toplantılarını, merkez olağan genel kurulu toplantısından en az  iki ay önce tamamlamak ve genel kurul sonuç bildiriminin bir örneğini toplantının yapıldığı tarihi izleyen otuz gün içinde mülki idare amirliğine ve genel merkezlerine bildirmek zorundadırlar.
Genel kurul sonuç bildirimi
Madde 17 - (Değişik:RG-23/1/2013-28537)(1) Olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen otuz gün içinde, yönetim ve denetim kurulları ile diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren ve Ek-3’te yer alan Genel Kurul Sonuç Bildirimi mülki idare amirliğine verilir. Genel kurul toplantısında tüzük değişikliği yapılması halinde; genel kurul toplantı tutanağı, tüzüğün değişen maddelerinin eski ve yeni şekli, her sayfası yönetim kurulu üyelerinin salt çoğunluğunca imzalanmış dernek tüzüğünün son şekli, bu fıkrada belirtilen süre içinde ve bir yazı ekinde mülki idare amirliğine verilir.
(Mülga fıkra:RG-30/10/2011-28100) 
Genel kurul sonuç bildirimleri, dernek yönetim kurulu tarafından yetki verilen bir yönetim kurulu üyesi tarafından da yapılabilir. Bildirimin yapılmamasından yönetim kurulu başkanı sorumludur.
Sandığı bulunan dernekler, sandıklarına ait (Değişik ibare:RG-23/1/2013-28537)(1) genel kurul sonuç bildirimini bu maddede belirtilen usulde mülki idare amirliğine bildirirler.
Genel kurul sonuç bildirimi ve eklerinin mevzuata uygunluğu dernekler birimlerince incelenir. Varsa, eksiklerin veya hataların giderilmesi ilgili derneklerden istenir. Eksiklik ve hataların giderilmemesi veya konusu suç teşkil eden fiillerin tespit edilmesi halinde gerekli yasal işlem yapılır.
 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Yurtdışından Yardım Alma

Bildirim yükümlülüğü
Madde 18 – (Değişik ibare:RG-30/10/2011-28100) Dernekler, mülki idare amirliğine önceden bildirimde bulunmak şartıyla yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan ayni ve nakdi yardım alabilirler. Nakdi yardımların bankalar aracılığıyla alınması ve kullanılmadan önce bildirim şartının yerine getirilmesi zorunludur.
Başvuru
MADDE 19 – (Değişik:RG-23/1/2013-28537)(1)
Yurtdışından yardım alacak olan dernekler Ek-4’te belirtilen Yurtdışından Yardım Alma Bildirimini doldurup mülki idare amirliğine bildirimde bulunurlar.
Başvuru formu ekinde bulunacak belgeler
Madde 20 – (Mülga:RG-23/1/2013-28537)(1)
 

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

Uluslararası Faaliyetler

Türkiye’de kurulu vakıfların yurt dışı faaliyetleri
Madde 21 – (Mülga:RG-30/10/2011-28100)  
Yabancı vakıfların izin alma yükümlülüğü
Madde 22 - Yabancı vakıflar, uluslararası alanda işbirliği yapılmasında yarar görülen hallerde, karşılıklı olmak koşulu ile Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle, Bakanlığın izniyle Türkiye’de doğrudan faaliyette bulunabilir, temsilcilik kurabilir, şube açabilir, üst kuruluşlar kurabilir, kurulmuş üst kuruluşlara katılabilir veya kurulmuş vakıflarla işbirliği yapabilirler.
Bu vakıflar, Medeni Kanun hükümlerine göre kurulan vakıflar hakkında uygulanan mevzuata tabidir.
Yabancı vakıfların başvurusu
Madde 23 - Yabancı vakıflar, temsilcilik kurma, şube açma, üst kuruluş kurma, kurulan üst kuruluşlara katılma, kurulmuş vakıflarla işbirliği yapma ve Türkiye’de doğrudan gerçekleştirmek istedikleri diğer faaliyetleriyle ilgili başvurularını Bakanlığa (EK- 6)’da belirtilen Yabancı Tüzel Kişilerin Türkiye’de Faaliyette Bulanabilmelerine İlişkin Başvuru Formu ve eklerini dört nüsha vererek yaparlar. Ayrıca, temsilcilik kurma veya şube açma başvurularında (Değişik ibare:RG-23/1/2013-28537)(1) EK-9’da bulunan örnek statüdeki bilgileri ihtiva eden ana statünün de verilmesi zorunludur.
İşbirliği yapma başvurusu, yabancı vakıf adına ülkemizde işbirliği yapılacak vakıf tarafından da gerçekleştirebilir. Başvuru, Bakanlığa doğrudan yapılabileceği gibi posta aracılığıyla da yapılabilir.
Yabancı vakıfların Türkiye’deki faaliyetleri ile ilgili olarak yeni başvurularında, daha önce verilen ve geçerliliğini koruyan belgeler bir daha istenmez.
Yabancı vakıf başvurularının incelenmesi ve izin
Madde 24 - Yabancı vakıfların Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili başvuru formu ve ekleri Bakanlıkça incelenir ve varsa eksiklikleri tamamlatılır.
Dışişleri Bakanlığının konu ile ilgili görüşü alındıktan sonra, Bakanlıkça gerekli değerlendirme yapılır ve değerlendirmenin olumlu olması halinde, iznin türü, kapsamı ve süresi de kararda belirtilir. Temsilcilik ve şube açma, üst kuruluş kurma veya üst kuruluşlara katılma durumlarında izin süresiz verilir. Başvuru sonuçlandıktan sonra, başvuru sahibine ve form ve ekleri ile birlikte de ilgili valiliğe on gün içinde bildirilir.
Süreli izinler azami beş yıldır. Ancak, Bakanlık sürenin yetersiz olması halinde bu süreyi uzatabilir. Süre uzatımı talebi, sürenin dolmasından en az üç ay önce ve gerekçeli bir yazı ile yapılır. Süre uzatımının değerlendirilmesi ve sonuç için yukarıda belirtilen usul uygulanır.
Yabancı vakıfların yıllık raporları
Madde 25 - Ülkemizde faaliyetlerine izin verilen yabancı vakıflar, her yıl sonu itibariyle yaptıkları harcama gerektiren faaliyetleriyle ilgili (EK- 8)’de belirtilen Türkiye’de Temsilcilik Açmasına İzin Verilen Yabancı Vakıf, Dernek ve Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşların Vereceği Faaliyet Bildiriminin iki nüshasını merkezlerinin bulunduğu yerin valiliğine takip eden yılın şubat ayı sonuna kadar verirler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…)
Türkiye’de doğrudan uluslararası faaliyette bulunmalarına izin verilen yabancı vakıflar ise belirtilen nitelikteki formlarını, her yılın ilk iki ayı içinde, eğer faaliyet bir yıldan az süreli ise faaliyet sonunda,Türkçe olarak Bakanlığa verirler.
Ayrıca, bu vakıflar Türkiye’deki her türlü faaliyetlerine ilişkin yazılı ve görsel yayınların ikişer nüshasını Bakanlığa gönderirler.
Yabancı derneklerin izin alma yükümlülüğü
Madde 26 - Yabancı ülkelerde kurulmuş dernekler, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle, Bakanlığın izniyle Türkiye’de doğrudan faaliyette veya işbirliğinde bulunabilir, temsilcilik veya şube açabilir, dernek veya üst kuruluş kurabilir veya kurulmuş dernek veya üst kuruluşlara katılabilirler.
Yabancı dernekler, Türkiye’deki faaliyetlerinde derneklerin tabi olduğu mevzuat hükümlerine tabidir.
Yabancı derneklerin başvurusu
Madde 27 - Yabancı dernekler, işbirliği yapma, temsilcilik veya şube açma, dernek veya üst kuruluş kurma, kurulan dernek veya üst kuruluşlara katılma ve Türkiye’de doğrudan faaliyette bulunma ile ilgili başvurularını Bakanlığa (EK-6)’da belirtilen form ve eklerini dört nüsha vererek yaparlar. (Değişik ikinci cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Ayrıca, temsilcilik veya şube açma başvurularında Ek-9’da yer alan örnek statüdeki bilgileri ihtiva eden statünün de verilmesi zorunludur.
İşbirliği yapma başvuruları, yabancı dernek adına ülkemizde işbirliği yapılacak dernek tarafından da gerçekleştirebilir. Başvurular, Bakanlığa doğrudan yapılabileceği gibi posta aracılığıyla da yapılabilir.
Yabancı derneklerin Türkiye’deki faaliyetleri çerçevesinde daha önce verilmiş izinlerle ilgili olarak istenen belgelerin verilmesi gerektiğinde, yeni izin başvurusunda geçerliliğini koruyan belgeler istenmez.
Yabancı dernek başvurularının incelenmesi ve izin
Madde 28 - Yabancı derneklerin Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili başvuru formu ve ekleri Bakanlıkça incelenir, varsa eksiklikleri tamamlatılır.
Dışişleri Bakanlığının konu ile ilgili görüşü alındıktan sonra, Bakanlıkça gerekli değerlendirme yapılır ve değerlendirmenin olumlu olması halinde, iznin türü, kapsamı ve süresi de kararda belirtilir. Temsilcilik ve şube açma, dernek kurma veya derneklere üye olma, üst kuruluş kurma veya üst kuruluşlara katılma durumlarında izin süresiz verilir. Başvuru sonuçlandığında, başvuru sahibine ve form ve ekleri ile birlikte de ilgili valiliğe on gün içinde  bildirilir.
Süreli izinler azami beş yıldır. Ancak, Bakanlık sürenin yetersiz olması halinde bu süreyi uzatabilir. Süre uzatımı talebi, sürenin dolmasından en az üç ay önce ve gerekçeli bir yazı ile yapılır. Süre uzatımının değerlendirilmesi ve sonuç için yukarıda belirtilen usul uygulanır.
Yabancı derneklerin yıllık raporları
Madde 29 - Ülkemizde faaliyetlerine izin verilen yabancı dernekler, her yıl sonu itibariyle yaptıkları harcama gerektiren faaliyetlerle ilgili yıllık olarak hazırlayacakları (EK- 8)’de belirtilen Türkiye’de Temsilcilik Açmasına İzin Verilen Yabancı Vakıf, Dernek ve Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşların Vereceği Faaliyet Bildirimin iki nüshasını merkezlerinin bulunduğu yerin valiliğine takip eden yılın ilk iki ayı içinde verirler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…) Türkiye’de doğrudan uluslararası faaliyette bulunmalarına izin verilen yabancı dernekler ise belirtilen nitelikteki formlarını, her yılın ilk iki ayı içinde, eğer faaliyet bir yıldan az süreli ise faaliyet sonunda, Türkçe olarak Bakanlığa verirler.
Ayrıca, bu dernekler Türkiye’deki her türlü faaliyetlerine ilişkin yazılı ve görsel yayınların ikişer nüshasını Bakanlığa gönderirler.
Kar amacı gütmeyen kuruluşlara uygulanacak hükümler
Madde 30 - Bu Yönetmelikte yabancı derneklere uygulanan hükümler, yurtdışında kurulu dernek ve vakıf dışındaki kar amacı gütmeyen kuruluşların ülkemizde yapacakları faaliyetler için de uygulanır.
 

ALTINCI BÖLÜM

Defterler ve Kayıtlar

Defter tutma esasları
Madde 31 - (Değişik fıkra:RG-1/6/2012-28310) Dernekler işletme hesabı esasına göre defter tutarlar. Ancak, kamu yararına çalışma statüsü bulunan dernekler ile yıllık brüt gelirleri beşyüzbin TL’yi aşan dernekler takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutarlar.
(Ek fıkra:RG-30/10/2011-28100) Şubesi bulunan derneklerin bilânço esasına göre defter tutmaları halinde, birinci fıkrada belirtilen hadlere bakılmaksızın, bu derneklerin şubeleri de bilânço esasına göre defter tutarlar. Her halde dernekler ile şubelerinin aynı esasta defter tutmaları zorunludur.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan dernekler, yukarıda belirtilen hadde bağlı kalmaksızın yönetim kurulu kararı ile bilanço esasına göre defter tutabilirler.
Bilanço esasına geçen dernekler, üst üste iki hesap döneminde yukarıda belirtilen haddin altına düşerlerse, takip eden yıldan itibaren işletme hesabı esasına dönebilirler.
Ticari işletmesi bulunan dernekler, ticari işletmeleri için, ayrıca Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter tutarlar.
Tutulacak defterler
Madde 32 - Dernekler aşağıda yazılı defterleri tutarlar. (Ek ikinci cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Ancak, Alındı Belgesi Kayıt Defteri, Demirbaş Defteri ve Envanter Defterlerinin tutulması isteğe bağlıdır. Büyük Defterin onaylatılması zorunlu değildir.
a) İşletme hesabı esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1) Karar Defteri: Yönetim kurulu kararları tarih ve numara sırasıyla bu deftere yazılır ve kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
2) Üye Kayıt Defteri: Derneğe üye olarak girenlerin kimlik bilgileri, derneğe giriş ve çıkış tarihleri bu deftere işlenir. Üyelerin ödedikleri giriş ve yıllık aidat miktarları bu deftere işlenebilir.
3) Evrak Kayıt Defteri: Gelen ve  giden evraklar, tarih ve sıra numarası ile bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır. Elektronik posta yoluyla gelen veya giden evraklar çıktısı alınmak suretiyle saklanır.
4)  Demirbaş Defteri: Derneğe ait demirbaşların edinme tarihi ve şekli ile kullanıldıkları veya verildikleri yerler ve kullanım sürelerini dolduranların kayıttan düşürülmesi bu deftere işlenir.
5)  İşletme Hesabı Defteri: Dernek adına alınan gelirler ve yapılan giderler açık ve düzenli olarak bu deftere işlenir.
6)  Alındı Belgesi Kayıt Defteri (EK- 10): Alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları, bu belgeleri alan ve iade edelerin adı, soyadı ve imzaları ile aldıkları ve iade ettikleri tarihler bu deftere işlenir.
b) Bilanço esasında tutulacak defterler ve uyulacak esaslar aşağıdaki gibidir:
1)  (a) bendinin 1, 2, 3 ve 6 ncı alt bentlerinde kayıtlı defterleri bilanço esasında defter tutan dernekler de tutarlar.
2) Yevmiye Defteri, Büyük Defter ve Envanter Defteri: Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.
(Değişik ibare:RG-23/1/2013-28537)(1) Derneklerce tutulması zorunlu olan defterlerin dernekler biriminden veya noterden onaylı olması zorunludur.
Kayıt usulü
Madde 33 - Bu Yönetmeliğe göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe olması zorunludur. Defterler mürekkepli kalemle yazılır.
Defterler bilgisayar ortamında da tutulabilir. Ancak form veya sürekli form şeklinde tutulacak defterler, kullanılmaya başlanmadan önce her bir sayfasına numara verilerek ve onaylatılarak kullanılabilir. Onaylı sayfalar kullanıldıktan sonra defter haline getirilerek muhafaza edilir.
Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilebilir. Diğer defter ve kayıtlara rakam ve yazılar yanlış yazıldığı takdirde düzeltmeler ancak yanlış rakam ve yazı okunacak şekilde çizilmek, üst veya yan tarafına veya ilgili bulunduğu hesaba doğrusu yazılmak suretiyle yapılabilir. Yanlış rakam ve yazının çizilmesi halinde, bu rakam ve yazıyı çizen tarafından paraflanır.
Defterlere geçirilen bir kayıt; kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz hale getirilemez.
Karar defterinin sayfa sonunda imza için bırakılan bölümü hariç defterlerin satırları, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz. Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli form veya sürekli form yapraklarının sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.
Derneklere ait belgeler, kaydedildikleri defterdeki kayıt sırasına uygun olarak numaralandırılır ve dosyalanarak saklanır.
Kayıt zamanı
Madde 34 - İşlemler, defterlere günlük olarak kaydedilir. Ancak, gelir ve gider kayıtları;
a) İşlemlerin, işin hacmine ve gereklerine uygun olarak muhasebe düzeni ve güvenliğini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtlar on günden fazla geciktirilmez.
b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan belgelere dayanarak tutan derneklerde, işlemlerin bunlara kaydedilmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırkbeş günden daha geç intikal ettirilmesine imkan vermez. Dernek defterlerinin denetim amacıyla istenmesi halinde, kırkbeş günlük sürenin dolması beklenmeden kayıtların işlenmesi zorunludur.
Hesap dönemi
Madde 35 - Derneklerde hesap dönemi bir takvim yılıdır. Hesap dönemi 1 ocakta başlar ve 31 aralıkta sona erer. Yeni kurulan derneklerde hesap dönemi kuruluş tarihinde başlar ve 31 aralıkta sona erer.
(Ek fıkra:RG-16/3/2018-30362) Talepte bulunmaları halinde, Spor Genel Müdürlüğünce tescil edilmiş spor kulüplerinin (vergi kanunları uyarınca defter tutma yükümlülüğü bulunan iktisadi işletmeleri hariç) farklı tarihleri kapsayan hesap dönemini kullanmalarına İçişleri Bakanlığınca izin verilebilir.
Defterlerin tasdiki
Madde 36 - Bu Yönetmelikte yazılı defterleri kullanacak dernekler, bunları kullanmaya başlamadan önce il dernekler müdürlüğüne veya notere tasdik ettirirler. Bu defterlerin kullanılmasına sayfaları bitene kadar devam edilir ve defterlerin ara tasdiki yapılmaz. (Değişik son cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Ancak, Yevmiye Defteri kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda, her yıl yeniden tasdik ettirilir.
(Ek birinci cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Tasdik edilen her defter için ayrı bir tasdik numarası verilir. Derneğin adı, kütük numarası, yerleşim yeri, defterin türü, defterin kaç sayfadan ibaret olduğu, tasdik tarihi, tasdik numarası, tasdiki yapan makamın resmi mühür ve imzasını içeren tasdik şerhleri defterin ilk sayfasına yazılır veya (EK- 11)’de belirtilen Tasdik Şerhi Formu doldurulup defterin ilk sayfasına yapıştırılarak köşeleri tasdiki yapan makam tarafından mühürlenir. Defterin son sayfası, defterin kaç sayfadan ibaret olduğu, tasdik tarihi ve numarası belirtilerek tasdik makamı tarafından mühürlenir ve imzalanır.
Defterlerin her sayfası sıra numarasıyla teselsül edip etmediği kontrol edilerek mühürlenir.
Tasdik defteri
Madde 37 – (Değişik:RG-23/1/2013-28537)(1) İl dernekler müdürlüğü, tasdikini yaptığı defterleri elektronik ortamda tutulan, örneği Ek-12’de yer alan Tasdik Defterine kaydeder. Her yılın sonunda çıktısı alınan Tasdik Defterinin sayfaları sıra numarasıyla teselsül edildiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker il dernekler müdürlüğünün mühürü ile mühürlenir ve son sayfasına kaç sayfadan ibaret olduğu ile onay tarihi belirtilerek, il dernekler müdürü tarafından imzalanır.
Gelir ve gider belgeleri
MADDE 38 – (Değişik:RG-23/1/2013-28537)(1)
Dernek gelirleri alındı belgesi ile tahsil edilir. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile tahsili halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı belgesi yerine geçer.
Dernek giderleri ise fatura, perakende satış fişi, serbest meslek makbuzu gibi harcama belgeleri ile yapılır. Ancak, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi kapsamında bulunan ödemeler için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre gider pusulası düzenlenir. Bu kapsamda da bulunmayan ödemeler için Ek-13’te yer alan Gider Makbuzu veya banka dekontu gibi belgeler harcama belgesi olarak kullanılır.
Dernekler tarafından kişi, kurum veya kuruluşlara yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri Ek-14’te yer alan Ayni Yardım Teslim Belgesi ile yapılır. Kişi, kurum veya kuruluşlar tarafından derneklere yapılacak bedelsiz mal ve hizmet teslimleri ise Ek-15’te yer alan Ayni Bağış Alındı Belgesi ile kabul edilir.
Bu belgeler; Ek-13, Ek-14 ve Ek-15’te gösterilen biçim ve ebatta, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan, kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılacak form veya sürekli form şeklinde, dernekler tarafından bastırılır. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak belgelerin, belirtilen nitelikte olması zorunludur.
Bastırılan belgelerin adedi ile seri ve sıra numaralarının, onbeş gün içinde basımevleri tarafından mülki idare amirliğine bildirilmesi zorunludur.
Saklama süresi
Madde 39 - Defterler hariç olmak üzere, dernekler tarafından kullanılan alındı belgeleri, harcama belgeleri ve diğer belgeler özel kanunlarda belirtilen süreler saklı kalmak üzere, kaydedildikleri defterlerdeki sayı ve tarih düzenine uygun olarak 5 yıl süreyle saklanır.
İşletme hesabı tablosu
Madde 40 - İşletme hesabı esasına göre kayıt tutan dernekler yıl sonlarında (31 aralık) (EK- 16)’da gösterilen biçimde “İşletme Hesabı Tablosu” düzenlerler.
Bilanço esasına göre raporlama
Madde 41 - Bilanço esasına göre defter tutan derneklerin yıl sonlarında (31 aralık), Maliye Bakanlığınca yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerini esas alarak bilanço ve gelir tablosunu düzenlemeleri yeterlidir.

YEDİNCİ BÖLÜM

Gelir ve Gider Usulü

Alındı belgelerinin biçimi
Madde 42 - Dernek gelirlerinin tahsilinde kullanılacak Alındı Belgeleri (EK- 17)’de gösterilen biçim ve ebatta yönetim kurulu kararıyla bastırılır. Alındı belgeleri, müteselsil seri ve sıra numarası taşıyan kendinden karbonlu elli asıl ve elli koçan yaprağından meydana gelen ciltler veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılan form veya sürekli kayıt formu şeklinde tertip edilir. Form veya sürekli form şeklinde bastırılacak alındı belgelerinin, belirtilen nitelikte olması zorunludur. Alındı belgesi ciltlerinin koçan kısmı iki suret olarak bastırılabilir. Ancak, koçan yaprağının bir suretinin cilt koçanında, diğerinin ise muhasebe evrakları arasında düzenli olarak saklanması zorunludur.
Alındı belgelerinin bastırılması ve kontrolü  
Madde 43 - Bastırılan alındı belgelerinin seri ve sıra numaraları ile diğer baskı işlerinde kusur bulunup bulunmadığı, sayman üyece kontrol edilir. Kontrolde hatalı olduğu ortaya çıkan cilt veya formlar geri verilerek aynı miktarda yenisi bastırılır. Alındı belgeleri, matbaadan sayman üye tarafından bir tutanak ile teslim alınır.
Bastırılan alındı belgesi ciltleri veya elektronik sistemler ve yazı makineleri aracılığıyla yazdırılması için bastırılan formların adedi ile seri ve sıra numaralarının, onbeş gün içinde basımevleri tarafından mülki idare amirliğine bildirilmesi zorunludur.
Dernekler birimleri; basımevleri tarafından bildirilen alındı belgeleri ile ilgili bilgileri kontrol eder ve ilgili dernek ve basımevinin adını, alındı belgesi ciltlerinin adedini, başlangıç ve bitiş numaraları ile seri numaralarını Alındı Belgesi Ciltleri Takip Defterinin (EK- 18) bir satırına kaydeder.
 Form veya sürekli form şeklinde bastırılan alındı belgeleri de başlangıç ve bitiş numaraları elli asıl ve elli koçan yaprağını ihtiva edecek şekilde gruplandırılarak yukarıda belirtilen usule göre kaydedilir.
(Değişik fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Alındı Belgesi Ciltleri Takip Defteri elektronik ortamda tutulur. Her yılın sonunda çıktısı alınan Alındı Belgesi Ciltleri Takip Defterinin sayfaları sıra numarasıyla teselsül edildiğine bakılarak, bu sayfalar teker teker il dernekler müdürlüğünün mühürü ile mühürlenir ve son sayfasına kaç sayfadan ibaret olduğu ile onay tarihi belirtilerek, il dernekler müdürü tarafından imzalanır.
Alındı belgelerinin deftere kaydı
Madde 44 - Dernek saymanınca teslim alınan alındı belgeleri Alındı Belgesi Kayıt Defterine kaydedilir. Alındı belgelerinin, eski ve yeni saymanlar arasında tutanakla devir teslimi yapılır.
Alındı belgesi ciltlerinin bastırıldıktan sonra tamamı, numarası en küçük olan alındı belgesi cildinden başlamak üzere defterin yalnızca başlangıç, bitiş ve serisi sütunları doldurularak, her bir satırda bir alındı belgesi cildi gösterilecek şekilde alt alta yazılmak suretiyle kaydedilir. Defterin diğer sütunları, alındı belgesi ciltlerinin gelir tahsil edecek kişilere teslim edilmesi veya teslim edilen alındı belgesi cildinin iade edilmesi sırasında doldurulur.
Tamamı kullanılmadığı halde herhangi bir nedenle iade edilen alındı belgelerinin kullanılmayan yaprakları tespit edilerek sayman ve iade eden kişi tarafından tutanak altına alınır.  Bu şekilde iade edilen alındı belgesi ciltleri, gelir tahsil edecek başka bir kişiye verilebilir veya yaprakları üzerine büyük harflerle ve görünebilecek şekilde iptal yazılarak bir daha kullanılmaz.
Form veya sürekli form şeklinde bastırılan alındı belgeleri de başlangıç ve bitiş numaraları elli asıl ve elli koçan yaprağını ihtiva edecek şekilde gruplandırılarak yukarıda belirtilen usule göre kaydedilir ve kullanılır.
(Mülga fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1)
Alındı belgelerinin kullanımı
Madde 45 - Alındı belgeleri, gelir tahsil etme görev ve yetkisine sahip bulunanlara, sayman üyelerce imza karşılığı verilir ve kullanıldıktan sonra imza karşılığı geri alınır. Bu işlemler Alındı Belgesi Kayıt Defterinde gösterilir.
Alındı belgeleri, sabit boyalı sert veya sivri uçlu tükenmez kalemle okunaklı bir biçimde silintisiz ve kazıntısız olarak doldurulur. Ödemede bulunana asıl yaprak koparılarak verilir, koçan kısmı ciltte bırakılır. Düzenleme sırasında hata yapılırsa, hatalı belge yaprağı ödemede bulunana verilmez. Asıl ve koçan yaprakların üzerine “İPTAL” ibaresi yazılıp her ikisi koparılmadan ciltte bırakılır.
Form şeklinde bastırılan alındı belgeleri, elektronik sistemler aracılığıyla doldurulduktan sonra aslı ödemede bulunana verilir; sureti dosyasında muhafaza edilir.
Yetki belgesi
MADDE 46 – (Değişik madde:RG-23/1/2013-28537)(1)
Yönetim kurulu asıl üyeleri hariç, dernek adına gelir tahsil edecek kişi veya kişiler, yetki süresi de belirtilmek suretiyle, yönetim kurulu kararı ile tespit edilir. Gelir tahsil edecek kişilerin açık kimliği, imzası ve fotoğraflarını ihtiva eden ve Ek-19’da yer alan Yetki Belgesi dernek tarafından iki nüsha olarak düzenlenerek, dernek yönetim kurulu başkanınca onaylanır. Yönetim kurulu asıl üyeleri yetki belgesi olmadan gelir tahsil edebilir.
Yetki belgelerinin süresi yönetim kurulu tarafından en çok bir yıl olarak belirlenir. Süresi biten yetki belgeleri birinci fıkraya göre yenilenir. Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya adına yetki belgesi düzenlenen kişinin görevinden ayrılması, ölümü, işine veya görevine son verilmesi, derneğin kendiliğinden dağıldığının tespit edilmesi veya fesih edilmesi gibi hallerde, verilmiş olan yetki belgelerinin dernek yönetim kuruluna bir hafta içinde teslimi zorunludur. Ayrıca, gelir toplama yetkisi yönetim kurulu kararı ile her zaman iptal edilebilir.  
Gelirlerin teslim edilmesi
Madde 47 - Dernek adına gelir tahsil etmekle yetkili olan kişiler, tahsil ettikleri paraları otuz gün içerisinde dernek saymanına teslim ederler veya derneğin banka hesabına yatırırlar. Ancak, tahsilatı 2005 yılı için 1000.- YTL’yi geçenler, 30 otuz günlük süreyi beklemeksizin tahsil ettikleri parayı en geç iki iş günü içinde dernek saymanına teslim ederler veya derneğin banka hesabına yatırırlar.
Dernek kasasında bulundurulabilecek para miktarı, ihtiyaçlar dikkate alınarak yönetim kurulunca belirlenir.
 

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Kamu Yararına Çalışan Derneklerden Sayılma

Kamu yararına çalışan dernek sayılma
Madde 48 - Kamu yararına çalışan dernekler, Maliye Bakanlığının ve varsa ilgili bakanlıkların görüşü üzerine, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilir.
Kamu yararı için aranacak şartlar
Madde 49 - Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak için derneğin;
a) En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
b) Son bir yıl içindeki, 2005 yılı için belirlenen tutar olan 50.000.-YTL’sını geçen alım ve satım işlemlerinin rekabet koşullarına uygun yapılması,
c) Amacı ve gerçekleştirdiği faaliyetlerin, üyelerinin dışında yerel veya ulusal düzeyde toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması,
d) Yıl içinde elde ettiği gelirin en az yarısının bu amaçla harcanması,
e) Sahip olduğu mal varlığının ve yıllık gelirinin tüzüğünde belirtilen amacı gerçekleştirecek düzeyde olması gerekir.
Bu durum, Bakanlık dernekler denetçileri tarafından düzenlenen rapor ile tespit ettirilebilir. Bu nitelikleri taşımadığı tespit edilen dernekler, kamu yararı kararı için, bu tespitin yapıldığı tarihten itibaren üç yıl geçmeden önce yeniden başvuramaz. 
Başvuru ve istenen belgeler
Madde 50 – (Değişik:RG-30/10/2011-28100)
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmak isteyen dernekler, aşağıda belirtilen ekler ile birlikte başvurularını mülki idare amirliğine yaparlar.
a) Derneğin kamu yararı yönünden; faaliyeti, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapılması düşünülen işler hakkındaki raporu,
b) Derneğin taşınır ve taşınmaz mallarının listesi,
c) Kamu yararına çalışan derneklerden sayılması için yönetim kurulunun aldığı karar örneği.
Başvurunun değerlendirilmesi
Madde 51 – (Değişik cümle:RG-30/10/2011-28100) Kamu yararına çalışan derneklerden sayılma istekleri, valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde Bakanlığa gönderilir. Valilik görüşünde derneğin amacının ve faaliyetlerinin topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte ve ölçüde olup olmadığı ve kamu yararına çalışan derneklerden sayılıp sayılamayacağı açıkça belirtilir.
İlgili bakanlıkların ve Maliye Bakanlığının da görüşü alındıktan sonra, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile dernek, kamu yararına çalışan derneklerden sayılır.
Kamu yararına çalışan derneklerden sayılmaya ilişkin karar Bakanlıkça ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir. Başvurusu reddedilenler buna ilişkin gerekçe ile birlikte ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından başvuru sahiplerine bilgi verilir.
Kamu yararına çalışan dernek statüsünün kaybedilmesi
Madde 52 - Kamu yararına çalışan derneklerin, denetimler sonunda bu niteliklerini kaybettiği anlaşılırsa; Maliye Bakanlığının ve varsa ilgili bakanlıkların görüşü alınarak, Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla haklarında alınan kamu yararına çalışan derneklerden sayılma kararı iptal edilir. Sonuç, Bakanlıkça ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından da ilgili derneğe bilgi verilir.

 

DOKUZUNCU BÖLÜM

İzinle Kullanılacak Kelimeler

İzin alma
Madde 53 - Dernek adlarında; Türk, Türkiye, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal kelimeleri ile bunların baş ve sonlarına getirilen eklerle oluşturulan kelimeler, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Bakanlığın izni ile kullanılabilir.
(Değişik ikinci fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) İzin almak için başvuracak derneklerde aşağıdaki şartlar aranır:
a) En az bir yıldan beri faaliyette bulunması,
b) Amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetler ve yaptığı hizmetler ile gelecekte yapılması düşünülen işlerin; üyelerinin dışında topluma yararlı sonuçlar verecek nitelikte olması,
c) Benzer amaçlı dernekler arasında en çok üyeye sahip olması,
ç) Son üç yıl içinde, kendi üyeleri dışında ulusal veya uluslararası alanda yaptığı en az üç proje veya faaliyetini belgelendirmesi,
d) Yerleşim yerinin bulunduğu il dışında, en az üç ilde şube veya temsilciliğinin bulunması,
e) Bu konuda genel kurulunda karar almış olması.
Başvuru
Madde 54 - İzin için başvuracak dernekler, aşağıda belirtilen belgelerle birlikte başvurularını (Mülga ibare:RG-30/10/2011-28100) (…) mülki idare amirliğine yaparlar.
a) (Mülga:RG-30/10/2011-28100)
b) Dernek üye listesi,
c) Derneğin faaliyetleri, yaptığı hizmetler ve gelecekte yapılması düşünülen işler hakkında rapor,
d) İzne tabi kelimelerin kullanılması için genel kurulun aldığı karar örneği.
İzin
Madde 55 – (Değişik fıkra:RG-30/10/2011-28100) İlgili valilik, taleple ilgili gerekli araştırmayı yaptıktan sonra, izin talebini valilik görüşü ile birlikte bir ay içinde Bakanlığa gönderir.
Bakanlık, gerekli incelemeyi yaparak, gerektiğinde ilgili bakanlıkların da görüşünü aldıktan sonra başvuruyu karara bağlar. Sonuç, Bakanlıkça ilgili valiliğe bildirilir ve valilik tarafından da ilgili derneğe bilgi verilir.

 

ONUNCU BÖLÜM

Lokaller

Lokal
Madde 56 - Lokal, dernek üyelerinin soysal ihtiyaçlarını karşılamak üzere mülki idare amirinin izniyle açılan tesistir. Dernekler, başka bir dernek, gerçek veya tüzel kişi ile ortaklaşa lokal açmaz. Federasyon ve konfederasyonlar hariç, lokal açabilmesi için derneğin en az bir yıldan beri faaliyette bulunması şarttır. Çocuk dernekleri lokal açamaz.
Lokal açılamayacak yerler
Madde 57 - Aşağıda belirtilen yerlerde lokal açılmasına izin verilmez:
a) Silah fabrika ve imalathaneleri, patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı gibi tehlikeli maddeler üretilen, satılan, kullanılan ve depolanan yerler ile gaz dolum tesislerinde,
b) Her türlü mabetlerde,
c) Okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretim resmi ve özel okul binaları ile özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri öğretim kurumlarına yüz metreden yakın mesafe içinde,
d) İlk ve orta öğretim öğrencilerinin devam ettiği kurs, dershane ve bu öğrencilerin kaldığı öğrenci yurtlarının bulunduğu binalarda,
e) İtfaiye, ambulans gibi müdahale ve yardım hizmetlerinin kolaylıkla ulaşamayacağı yerlerde,
e) Binaların ortak kullanılan bağımsız bölümlerinde,
g) Genel güvenlik ve asayişin korunması yönünden sakıncalı olan yerlerde,
h) Sabit veya seyyar olarak kullanılan kara, deniz, hava ve her çeşit taşıma araçlarında.
Derneğin yerleşim yerinin bulunduğu binada dernek lokali açılabilir. Ancak, dernek lokali olarak açılan yerin iç kapı girişinin diğer bağımsız bölüm veya oda ve benzeri gibi bölümlerden ayrı olması ve bunlara açılan kapılarının bulunmaması zorunludur.
Başvuru
Madde 58 - İl merkezlerinde açılacak lokaller için valiliğe, büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçeler dahil olmak üzere diğer ilçelerde açılacak lokaller için kaymakamlığa bir dilekçe ile başvurulur. Başvurulara aşağıda belirtilen belgeler eklenir.
a) Lokal açılması konusunda alınmış yönetim kurulu kararının örneği,
b) (Değişik:RG-30/10/2011-28100) Lokal olarak açılacak yerin mülk sahibi veya kiracısı olduğuna, ana gayrimenkulün mesken, iş veya ticaret yeri olduğuna, belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunup bulunmadığına dair dernek başkanı tarafından imzalanmış yazılı beyan,
c) Ana gayrimenkulun tapu kayıtlarında mesken olarak görünen yerler için kat maliklerinin oy birliği ile aldıkları kararın örneği, mesken ve işyerinin birlikte yer aldığı binalarda mesken sahiplerinin tamamının onayı ve işyeri sahiplerinin oy çokluğu ile aldıkları kararın örneği, iş hanlarında ise yönetim kurulu kararı örneği,
d) Derneklerin; belediye ve mücavir alanlar içinde açacakları lokaller için yapı kullanma (iskan) izin belgesi, bu belgenin bulunmadığı durumlarda ise ilgili belediyeden alınacak söz konusu yerin lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge; bu alanlar dışındaki lokaller için bayındırlık ve iskan müdürlüklerinden alınacak lokal olarak kullanılmasında sakınca olmadığına dair belge.
Belgeleri eksik olan veya mevzuata uygun olmayan başvurular değerlendirmeye alınmaz ve eksikliklerin tamamlanması için otuz günlük ek süre tanınır. Bu süre sonunda eksikliklerin tamamlanmaması halinde başvuru işlemden kaldırılır.
Lokal olarak açılan yerin yerleşim yerinin değiştirilmesi halinde yukarıda sayılan işlemler tekrar edilir.
İzin
Madde 59 - İl merkezlerinde açılacak lokallerin iş ve işlemleri il dernekler müdürlüklerince, diğer ilçelerde açılacak lokallerin iş ve işlemleri ilçe dernekler büro şefliklerince yürütülür. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerde ise bu görevler, kaymakamlık yazı işleri müdürlüklerince yerine getirilir. Lokal olarak açılacak yerin ve bulunduğu binanın fenni ve yangın güvenliği ile toplum sağlığı ve çevre bakımından belediyece, genel güvenlik ve asayişin korunması yönünden kolluk kuvvetlerince incelenmesi istenir. Gerek görülen hallerde, ayrıca ilgili diğer kurum ve kuruluşlardan inceleme yapılması istenebilir.
Başvuru belgeleri ve inceleme sonuçları olumlu olan derneklere, mülki idare amirince lokal açma ve işletme izni verilir. Lokal açma ve işletme belgesinde çalışma şartları belirtir.  İki nüsha olarak düzenlenen Lokal Açma ve İşletme İzin Belgesinin (EK- 20) bir örneği ilgili derneğe verilir; diğer örneği derneğin il dernekler müdürlüğündeki dosyasında saklanır.
Lokalin hangi derneğe ait olduğunun belirtildiği en az 50x75 cm ebadında “……..Derneği Lokali” ibaresinin yazılı olduğu levha ile en az 20x30 cm ebadında “Üye olmayan giremez” ibaresinin yazılı olduğu levhanın, dışarıdan ilk bakışta görülebilecek bir yere asılması zorunludur.
Lokal açma ve işletme belgesi düzenlendikten sonra onbeş gün içinde dernekler birimlerince; kolluk amirliği, belediye, alkollü içki kullanılmasına izin verilenler için tekel idaresi, çevre müdürlükleri ile derneğin bağlı bulunduğu vergi dairesine lokalin açıldığı bildirilir.  Kolluk kuvvetleri bu bilgilere istinaden izinsiz açılan lokalleri men eder.
Sorumlu müdür
Madde 60 - Her dernek lokaline, yönetim kurulu kararıyla sorumlu bir müdür tayin edilerek mülki idare amirine bildirilir. Sorumlu müdür, dernek lokalinin mevzuata ve ruhsata uygun olarak işletilmesinden sorumludur. Sorumlu müdür değişikliği, onbeş gün içinde mülki idare amirliğine bildirilir.
Lokal müdürü yönetim kurulu kararıyla ücretli veya fahri olarak görevlendirilir. Bunların dernek üyesi olması şart değildir. Lokalin işletmesi, dernek tarafından görevlendirilen bir lokal müdürünün sorumluluğunda müstecire de yaptırılabilir.
Alkollü içki kullanılması ve canlı müzik yayını (Değişik madde başlığı:RG-23/1/2013-28537)(1)
Madde 61 – (Değişik fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Dernek lokallerinde alkollü içki kullanılması mülki idare amirinin iznine bağlıdır. Ancak, alkollü içki izni verilebilmesi için dernek lokalinin içkili yer bölgesi içinde bulunması zorunludur. Yetkili mercilerden alkollü içki satış belgesi alamayan veya bu belgesi iptal edilmiş derneklerin lokallerinde alkollü içki verilemez ve alkollü içki kullanılamaz.
Gençlik, spor veya gençlik ve spor kulüplerinin sosyal amaçlı tesisleri ile lokallerinde alkollü içki kullanılmasına izin verilmez.
Alkollü içki kullanılmasına izin verilen lokallerde içki servisi, ancak izin verilen lokal içinde yapılabilir. Lokalin etrafında,  yol kenarlarında veya yaya kaldırımlarında masa konularak veya ayakta içki servisi yapılamaz.
(Ek fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Dernek lokallerinde, halkın huzur ve sükûnu ile kamu istirahatı açısından sakınca bulunmaması kaydıyla yapılacak ölçüm ve kontrolü müteakip, mülki idare amirinin kararıyla canlı müzik izni verilir. Canlı müzik lokal açma ve işletme izin belgesine işlenmez. Ancak, görevliler sorduğu zaman gösterilebilecek şekilde işyerinde bulundurulur.
(Ek fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Canlı müzik izni verilen yerlerde, belirlenen saatler dışında ve ilgili mevzuatta belirtilen ses seviyelerinin üstünde halkın huzur ve sükûnunu bozacak şekilde yayın yapılması durumunda izin iptal edilir. Bu hususlar, canlı müzik izni verilirken derneğe tebliğ edilir.
(Ek fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Dernek yöneticileri veya 60 ıncı maddede belirtilen sorumlu müdürler, canlı olarak veya elektronik cihazlarla yapılan müzik yayınının tespit edilen saatleri aşmamasını ve gerekli ikaz levhalarının asılmasını sağlar.
Lokallerde çalışacak kişiler
Madde 62 - Alkollü içki kullanılmasına izin verilen lokallerde 18 yaşından küçükler çalıştırılamaz. Lokallerde çalışanlar için dernek yönetim kurulu başkanının imzasını taşıyan bir kimlik belgesi düzenlenir. Çalışanlar lokalde bulundukları sürece bu kimliği ilk bakışta görülebilecek şekilde üzerlerinde taşımak zorundadırlar.
Lokal yönergesi
Madde 63 - Dernek lokalleri, yönetim kurullarınca bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak hazırlanan yönergeye göre işletilir. Lokal yönergesinde aşağıda gösterilen hususların belirtilmesi zorunludur.
a) Lokalin çalışma şartları,
b) Lokal müdürünün görev ve yetkileri,
c) Dernek lokalinde yapılacak faaliyetler ve verilecek hizmetler,
d) Dernek üyelerinin ve misafirlerin lokalden yararlanma şekilleri,
e) Lokalde alkollü içki kullanılıp kullanılmayacağı, kullanılacaksa şart ve şekilleri,
f) Lokalin konferans, seminer, yemek, nişan, düğün ve benzeri toplantılar için dernek üyelerine tahsis edilme şekil ve şartları.
Lokalden yararlanma
Madde 64 - Lokalden yararlanacak üyelere, dernek üyeliğine kabul kararının tarih ve sayısı ile dernek başkanının imzası bulunan lokal kimlik kartı verilir. Üyeler lokalde bulundukları sürece bu kimliği üzerlerinde taşımak ve denetimler sırasında bu kartı göstermek zorundadırlar.
Lokale o derneğin üyesi olmayanlar giremez. Ancak, üyelerin beraberindeki misafirleri lokallere kabul edilebilir. Misafirler lokalde bulundukları sürece, misafir kartlarını ilk bakışta görülecek şekilde üzerlerinde taşımak zorundadırlar.
Lokallerin denetimi
Madde 65 - Mülki idare amiri, dernek lokallerinin, açma ve işletme belgesinde belirtilen şartlara göre işletilip işletilmediğini denetletebilir. Lokallerin denetimi, dernekler birimleri ve kolluk kuvvetlerince birlikte yapılır. Lokal denetiminde önceden bildirimde bulunma ve denetimin mesai saatleri içinde yapılması şartı aranmaz.
Faaliyetten geçici olarak men etme
Madde 66 – (Değişik fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Kumar oynatıldığı, izinsiz içki kullanıldığı, umuma açık yer durumuna geldiği veya yazılı uyarıya rağmen, 63 üncü maddede belirtilen lokal yönergesine veya bu Yönetmelikte belirtilen lokaller ile ilgili diğer usul ve esaslara aykırı hareket edildiği tespit edilen lokaller, mülki idare amiri tarafından otuz günü geçmemek üzere geçici süreyle faaliyetten men edilir.
Yukarıdaki fıkrada yazılı fiiller sebebiyle üç defa faaliyetten men edilen lokallerin izin belgeleri, mülki idare amirince iptal edilir.
Lokal açma ve çalışma izninin iptali
Madde 67 - Yapılan denetimler neticesinde, uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı, kullanıldığı veya bulundurulduğu; 6136 sayılı Kanuna aykırı silah bulundurulduğu veya satıldığı; genel güvenliğe ve genel ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunulduğu tespit edilenlerin lokal açma ve işletme izin belgeleri mülki idare amirince iptal edilir.
Ayrıca, konusu suç teşkil eden fiillerin işlenmesi durumunda, soruşturma evrakı derhal Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
(Ek fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Lokal açma ve işletme izin belgesi iptal edilen derneklerin lokal açma başvuruları, iptal tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe incelemeye alınmaz.
Faaliyetten men kararının uygulanması
Madde 68 - Faaliyetten men kararı aşağıdaki esaslar çerçevesinde yerine getirilir.
a) Karar, dernek yönetim kuruluna ve lokal müdürüne tebliğ edilir kararın uygulanması için iki günden fazla olmamak üzere süre verilir. Tebliğde dernek yönetim kurulu başkanı veya görevlendirilecek yönetim kurulu üyesi ile lokal müdürünün, mühürlemenin yapılacağı sırada hazır bulundurulması gerektiği de belirtilir.
b) Lokalin kapalı olduğu süre içinde bozulabilecek mallar ile kişilerin özel eşyalarının çıkarılmasına izin verilir.
c) Lokalin pencereleri ve diğer kapıları kapatılır ve lokalin giriş kapıları mühürlenir.
d) Kararın uygulanmasına ilişkin düzenlenecek tutanakta, faaliyetten men kararının tarihi, sebebi ve süresi ile kapatma işlemenin tarih ve saati belirtilir ve hazır bulunanlar tarafından imzalanır. Hazır bulunanların imzadan kaçınması halinde bu durum tutanakta belirtilir.
Sürenin dolmasını müteakip faaliyetten men edilen lokalin tekrar açılmasında da açılış tarihi ve saati yazılarak, açma ve teslim tutanağı, dernek yönetim kurulu başkanı veya görevlendirilecek yönetim kurulu üyesi ile lokal müdürü tarafından imzalanır.
Süresinden önce açılma
Madde 69 - Faaliyetten men işlemine karşı açılan davanın idare aleyhine sonuçlanması halinde; lokal bir tutanakla açılır. Mülki idare amirleri faaliyetten geçici olarak men ettikleri lokalleri mahkeme kararları dışında, süresinden önce açamazlar. Geçici olarak faaliyetten men edildiği halde süresinden önce açılan lokallerin açma ve işletme izinleri mülki idare amirince iptal edilir.
İzinsiz açılan lokaller
Madde 70 - İzinsiz olarak açılan veya izni iptal edildiği halde işletilen veya geçici olarak faaliyetten men edildiği halde süresinden önce açılan lokaller kolluk kuvvetlerince kapatılır.
Uzaklığın ölçülmesi
Madde 71 - Okul öncesi eğitim, ilk ve orta öğretim resmi ve özel okul binaları ile özel eğitime muhtaç bireylerin devam ettikleri kurumlar ile lokal açılmasına izin verilen yerlerin aralarındaki uzaklığın ölçümünde, bina ve tesislerin varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları; kapıların birden fazla olması durumunda ise en yakını esas alınır.
Yüz metre uzaklığın ölçümünde, mevcut cadde ve sokaklar üzerinden yaya yolu kullanılarak, yaya kurallarına göre gidilebilecek en kısa mesafe dikkate alınır. (Değişik ikinci cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Bu tespitleri yaptırmaya Lokal Açma ve İşletme İzin Belgesini veren mülki idare amirliği yetkilidir.
 

ONBİRİNCİ BÖLÜM

Sandık

Sandık kurma şartları
Madde 72 - Dernekler; üyelerine kar payı dağıtmamak, gelir, faiz veya başka adlarla üyelerine para aktarmamak şartıyla, üyelerinin yiyecek, giyecek gibi zaruri ihtiyaç maddelerini ve diğer mal ve hizmetlerle kısa vadeli kredi ihtiyaçlarını sandık kurarak karşılayabilirler.
Derneklerin sandık kurabilmesi için;
a) Dernek tüzüğünde sandık kurulacağına dair açık hüküm bulunması,
b) Dernek genel kurulunca sandık kurulması için karar alınmış olması
gerekir.
Sandık üyeliği
Madde 73 - Dernekler tarafından kurulan sandıklara, ilgili derneğin merkez ve şubelerine kayıtlı üyeler dışında üye kabul edilmez. Sandıklara üye olmak isteğe bağlıdır.
Sandık üyeliğine kabul, sandık yönetim kurulu kararı ile olur.
Sandık yönergesi
Madde 74 - Her sandığın, dernek yönetim kurulunca hazırlanıp genel kurulca kabul edilen bir sandık yönergesi bulunur. (Değişik ibare:RG-23/1/2013-28537)(1) Bu yönergelerde aşağıdaki hususların belirtilmesi zorunludur.
a)  Sandığın adı,
b)  Sandığın çalışma konuları,
c)  Üye olma, üyelikten çıkma ve çıkarılmanın şartları,
d)  Sandık genel kurulunun kuruluş şekli, toplanma zamanı, görev ve yetkileri,
e)  Sandık yönetim kurulunun asıl ve yedek üye sayısı, nasıl seçileceği, görev ve yetkileri,
f)   Sandık  denetim kurulunun asıl ve yedek üye sayısı, nasıl seçileceği, görev ve yetkileri,
g)  Üyelerden alınacak giriş aidatı ile üyelik aidatının belirlenme ve tahsilat şekli,
h)  Sandıkça oluşturulacak fonlar, bu fonlara katılma şartları, fonlardan yararlanma esasları, fonlardan yapılacak yardımların miktarı ve oranları,
ı)   Üyelerin sandıktan çıkması veya çıkarılmasının şartları,
j)   Fonlarda biriken para ve hakların tasfiyesi ve geri verilmesi esas ve usulleri,
k)  Fonlarda biriken paraların değerlendirilme esas ve usulleri, işletilecek paralardan elde edilecek faiz, kâr, temettü ve diğer değerlerin, kullanımına dair esaslar,
l)   Mikrokredi ve diğer borç para verme esas ve usulleri,
m)  Sandığın dağıtılmasına karar verilmesi durumunda, mal varlığının tasfiye esasları.
Mikrokredi ve diğer borç para alacaklardan istenecek hizmet bedeli veya faiz oranları yönetim kurulu kararı ile belirlenir.
Sandığın faaliyete geçmesi
Madde 75 - Dernek genel kurulunca kabul edilen sandık yönergesinin yönetim kurulu üyelerince her sayfası imzalanmış bir sureti, genel kurul toplantısını izleyen otuz gün içinde dernek başkanı tarafından mülki idare amirliğine verilir.
Sandık yönergesinin mülki idare amirliğine bildirilmesinden itibaren altı ay içinde sandık genel kurulunun toplanması ve sandık organlarının oluşturulması zorunludur. Sandık organlarının oluşturulmasına kadar, sandık işlemlerini yürütmeye dernek yönetim kurulu yetkilidir. Sandığın ilk genel kurulu, dernek yönetim kurulunun çağrısı üzerine toplanır.
Sandık organları
Madde 76 - Her sandıkta;
a) Genel kurul,
b) Yönetim kurulu,
c) Denetim kurulu,
oluşturulması zorunludur.
Sandık yönetim ve denetim kurullarının asıl ve yedek üye sayısı üçten az olamaz. Sandık yönetim ve denetim kurulları sandık üyeleri arasından seçilir.
Sandık genel kurulu
Madde 77 - Sandık genel kurulu, genel kurula katılma hakkı bulunan sandık üyelerinden oluşur. Üye sayısının çok olması veya üyelerin farklı yerleşim yerlerinde bulunması halinde genel kurulda nasıl temsil edilecekleri, (Değişik ibare:RG-23/1/2013-28537)(1) 74 üncü maddeyle düzenlenen sandık yönergesinde düzenlenir. Genel kurulun toplantıya çağrılması, toplantı gündemi ve yeri, toplantı ve karar yeter sayısı ve kararların üyelere duyurulması konularında, sandığın bağlı bulunduğu dernek tüzüğünün bu konuları düzenleyen hükümleri uygulanır.
Sandıkların yasal durumu
Madde 78 - Sandıklar, derneklerin bir yan kuruluşudur; Bunların tüzel kişilikleri yoktur.
Sandık yönetim kurulu, dernek yönetim kurulunca verilecek yetkiye dayanarak, sandıkla ilgili konularda mahkemeler ve idare makamlarında sandığı temsil edebilir, sandığa izafeten her türlü hukuki tasarrufta bulunabilir.
Sandığın malları
Madde 79 - Sandığın bütün mal ve hakları dernek malı sayılır. Taşınmazlar dernek adına tescil edilir, kullanma hakkı sandığa devredilir.
Bu mallara karşı işlenen suçlar, dernek mallarına karşı işlenmiş sayılır ve sandık mallarına karşı suç işleyenler dernek malına karşı suç işleyenler gibi cezalandırılır.
Sandıkların denetimi
Madde 80 - Sandığın bağlı olduğu derneğin genel kurulu, yönetim kurulu veya denetim kurulu, sandığın denetimini her zaman yapabilir. Dernek ve sandık denetim kurulları en az yılda bir kez olmak üzere sandık hesap ve faaliyetlerinin denetimini yapmakla görevli ve yetkilidirDenetim sonuçları bir rapor halinde sandık genel kurulu ve toplandığında dernek genel kuruluna sunulur.
Sandıkların yönetim yerleri, satış yerleri, defterleri, hesap ve işlemleri Bakanlık veya yetkili mülki idare amiri tarafından her zaman denetlettirilebilir. Bu denetleme, görevlendirilecek kolluk kuvvetleri mensupları dışındaki memur veya memurlar aracılığıyla yaptırılır.
Denetleme sırasında, görevli memurlar tarafından istenecek her türlü defter, belge ve işlemli yazıların, denetleyen kişilere gösterilmesi ve talep halinde onaylı örneklerinin verilmesi zorunludur.
Sandıkların gelirleri
Madde 81 - Sandıkların gelirleri şunlardır:
a) Üyelerden bir defaya mahsus olmak üzere alınacak giriş aidatı,
b) Üyelik aidatı,
c) İktisadi faaliyetlerden elde edilen karlar,
d) Üyelere verilen kredilerden alınacak hizmet bedeli veya faiz gelirleri,
e) Bankaya yatırılan sandık paralarının faizleri,
f)  Kime ve nereye ait olduğu bilinmeyen ve en az bir yıl emanet hesabında tutulduktan sonra gelir kaydedilen paralar,
g) Yardım ve bağışlar,
h) Borçlanma,
ı)  Diğer gelirler.
Sandıklarca tutulacak defterler
Madde 82 - Sandıklar aşağıda yazılı defterleri tutmak zorundadır:
a) Karar defteri: Yönetim kurullarının kararları gün ve sayı sırası ile bu deftere yazılır. Kararların altı toplantıya katılan üyelerce imzalanır.
b) Üye kayıt defteri: Sandığa üye olarak girenlerin kimlikleri ve giriş tarihleri bu deftere işlenir.
c) Evrak kayıt defteri: Sandık yönetimine ilişkin gelen ve giden evrak, gün ve sayı sırasıyla bu deftere kaydedilir. Gelen evrakın asılları ve giden evrakın kopyaları dosyalanır.
d) Demirbaş defteri: Sandığın demirbaş eşyası bu deftere, alınış tarihleri ve değerleri  belirtilerek yazılır.
e) Yevmiye defteri, büyük defter ve envanter defteri: sandık adına alınan gelirler ve yapılan giderler ile envanter kayıtları, açık ve düzenli olarak bu defterlere işlenir. Sandıklar bilanço esasına göre defter tutarlar. Bu defterlerin tutulma usulü ile kayıt şekli Vergi Usul Kanunu ile bu Kanununun Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri esaslarına göre yapılır.
Bu maddede sayılan defterler ile sandıkça tutulması uygun bulunan öteki defterlerin, dernekler birimi ya da noterlerce onaylanması zorunludur.
Bu Yönetmeliğin altı ve yedinci bölümlerinde belirtilen diğer esas ve usuller sandıklar için de uygulanır.

 

ONİKİNCİ BÖLÜM

Beyanname

Beyanname verme yükümlülüğü
Madde 83 - Dernek yönetim kurulu başkanları, her takvim yılının ilk dört ayı içinde bir önceki yıla ait Dernek Beyannamelerini (EK- 21), mülki idare amirliğine vermekle yükümlüdürler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…)
Şubeler, mülki idare amirliğine verecekleri beyannamelerin birer örneğini bağlı bulundukları derneğe de vermekle yükümlüdürler.
(Mülga fıkra:RG-30/10/2011-28100)
Temsilcilikler için ayrıca beyanname verilmez ancak, temsilciliklere ilişkin her türlü bilgiler dernek beyannamesinde gösterilir.
Birlikler, beyannamelerini bu maddede belirtilen esas ve usullere göre vermekle yükümlüdürler.
(Ek fıkra:RG-1/6/2012-28310)(2) Bilanço esasına göre defter tutan derneklerin beyannamelerinde belirtilen mali bilgiler ile gerekli görülen diğer bilgiler Daire Başkanlığının ve derneğin internet sayfasında yayımlanır.
Dernekler beyannamesinde belirtilen sınıflamaların alt gruplarını belirlemeye veya alt gruplarda değişiklik yapmaya Daire Başkanlığı yetkilidir. Ancak, derneklerin amaç, faaliyet alanları ve ekonomik faaliyetleri ile dernek üye, personel veya diğer görevlilerinin meslekleri ve eğitim durumları sınıflamalarının alt grupları; Birleşmiş Milletler Uluslararası Kar Amacı Olmayan Kuruluşlar Sınıflaması, Avrupa Topluluğu Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması, Birleşmiş Milletler Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması alt grupları göz önünde bulundurularak düzenlenir.
(8) (Ek:RG-1/10/2018-30552) Dernek Beyannamesinin “Üye ve Çalışan Bilgileri” başlıklı üçüncü bölümünün 1 inci sorusundaki “1.2.Gerçek Kişi Üyelerin:” ve “1.3.Tüzel Kişi Üyelerin:” alt başlıklı tablolarında belirtilmesi istenilen bilgiler, dernek üyeliğine kabul edilme veya üyelikten çıkma ya da çıkarılma veya üyeliğin kendiliğinden sona ermesi durumlarında, birinci fıkrada belirtilen beyanname verme süresi beklenmeksizin işlem tarihini izleyen 30 gün içinde Dernekler Bilgi Sistemi (DERBİS) üzerinden bildirilir. DERBİS kullanıcısı olmayan dernekler bu bilgileri aynı usul ve süre içinde mülki idare amirliğine yazılı olarak bildirirler.
Beyannamelerin incelenmesi
Madde 84 - Beyannameler valiliklerce incelenir. Gerekli görülen hallerde bu inceleme Bakanlıkça da yapılabilir. Beyannamelerde eksiklik veya yanlışlıklar görülmesi halinde, ek bilgi ve belgeler istenebilir ve bunlar tamamlattırılır. Beyannamelere ilişkin istenen ek bilgi ve belgelerin verilmemesi, eksik verilmesi veya verilen sürede tamamlanmaması hallerinde ilgili dernek denetime tabi tutulabilir.
Beyannamelerin incelenmesi esnasında konusu suç oluşturan hususların tespit edilmesi halinde, ilgili mülki idare amirliğince durum Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilir. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…)

 

ONÜCÜNCÜ BÖLÜM

Dernekler Kütüğü ve Tasfiye

Kütük defteri
Madde 85 - Birlikler için Bakanlar Kurulu izninin ilgili valiliğe iletilmesi, dernekler için tüzüğü ve kuruluş bildirimi ile eklerinin mülki idare amirliğine verilmesini müteakip il dernekler müdürlüklerindeki Dernek Kütük Defterlerine (EK- 22) kayıtları yapılır. Dernek kütüğü il dernekler müdürlüğünde tutulur. Defterlerde her birlik ve derneğe ayrı bir sayfa ayrılır ve mevcut bilgiler defterdeki hanelerine işlenir.
Yabancı dernek ve yabancı vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilciliklerinin kaydı Bakanlıktaki ayrı bir kütük defterine (EK-22) yapılır. Her şube ve temsilciliğe ayrı bir sayfa ayrılır ve mevcut bilgiler defterdeki hanelerine işlenir.
Derneğin türü, kurucuların tanımlaması ve tüzüğün incelenmesiyle belirlenir. Kütük defterine kaydı gereken bilgilerin dernekler birimine intikali üzerine, gecikmeksizin kaydı yapılır. Kütüğe kaydı yapılan belgeler üzerine, kütüğe işlendiğine dair işaret konur.
Kütük defterinin her sayfası mühürlenir ve son sayfasına kaç sayfadan ibaret olduğu belirtilerek yetkili amir tarafından imzalanır.
Dernek numaralandırma ilkeleri
Madde 86 - Derneklerin kütük numaralandırma ilkeleri aşağıdaki esaslara göre düzenlenir:
a) Bir derneğe verilen kütük numarası, başka bir derneğe verilemez.
b) Bir dernek için Başkanlık ve il birimlerindeki kütükler, aynı numaraları taşır.
c) Yapısına bakılmaksızın dernekler, aynı kütüğe sıra ile kaydedilir.
d) Yabancı dernek ve yabancı vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilcilikleri ayrı bir kütüğe kaydedilir.
Dernek numaralandırması
Madde 87 - Derneklere verilecek kütük numaraları, üç kısım ve sekiz rakamdan oluşur. Bunlar sırasıyla;
a) Birinci kısmı meydana getiren ilk iki rakam, kurulduğu ilin trafik numarasını,
b) İkinci kısmı meydana getiren ve (001)’den başlayan üç rakam, kaydın yapıldığı defterin o ildeki sıra numarasını,
c) Üçüncü kısmı meydana getiren üç rakam ise, dernek ve benzerlerinin o defterde kayıt edildiği sayfayı
gösterir.
(Değişik fıkra:RG-23/1/2013-28537)(1) Her defter, ilk yaprağından başlamak kaydıyla sayfaları (001)’den (200)’e kadar numaralandırılır.
Yeni il kurulması halinde, alacağı isim ve trafik numarası ne olursa olsun, kütük numarası takip eden sayılarla ifade edilir.
Yabancı dernek ve yabancı vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilciliklerinin kütük numaralarının başına, yukarıdaki esaslara ek olarak ait bulunduğu ülkenin uluslararası trafik kodu konur.
Dernek kütük dosyası
Madde 88 - Her dernek ve birlik için Daire Başkanlığında ve dernekler birimlerinde bir dosya açılır. Derneklerin iş ve işlemleri ile ilgili tüm belgeler bu dosyada saklanır. (Değişik üçüncü cümle:RG-23/1/2013-28537)(1) Açılan her dosya üzerine derneğin kütük numarası yazılır.
Yabancı dernek ve yabancı vakıflar için yukarıdaki esaslara uyulur.
 Derneklerin amaç ve yapılarına göre sınıflandırılmasına ait istatistiki bilgiler dernekler birimlerince düzenlenir.
Tasfiye
Madde 89 - Derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılır.
a) Tasfiyenin dernek tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılması:
Genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır.
Bu derneklerin para, mal ve haklarının devri, son yönetim kurulu üyelerinden oluşan tasfiye kurulunca yapılır. Bu işlemlere, feshe ilişkin genel kurul kararının alındığı veya kendiliğinden sona erme halinin kesinleştiği tarihten itibaren başlanır. Tasfiye süresi içinde bütün işlemlerde dernek adında “tasfiye halinde ……. Derneği” ibaresi kullanılır.
Tasfiye kurulu, önce derneğin hesaplarını inceler. İnceleme esnasında derneğe ait defterler, alındı belgeleri, harcama belgeleri, tapu ve banka kayıtları ile diğer belgelerinin tespiti yapılarak varlık ve yükümlülükleri bir tutanağa bağlanır. Tasfiye işlemeleri sırasında borçlu olduğu tespit edilen derneklerin alacaklılarına çağrıda bulunulur ve varsa malları paraya çevrilerek alacaklılara ödenir. Derneğin alacaklı olması durumunda borçlulardan alacaklar tahsil edilir. Alacakların tahsil edilmesi ve borçların ödenmesinden sonra kalan para ve mallar tüzükte belirtildiği şekilde devredilir.
Bu derneklerin para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip tasfiye kurulu tarafından durumun yedi gün içinde bir yazı ile dernek merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine bildirilmesi ve bu yazıya tasfiye tutanağının da eklenmesi zorunludur.
Tasfiyeye ilişkin tüm işlemler tasfiye tutanağında gösterilir ve tasfiye işlemleri, mülki idare amirliklerince haklı bir nedene dayanılarak verilen ek süreler hariç üç ay içinde tamamlanır.
Bu derneklerin defter ve belgelerini tasfiye kurulu sıfatıyla son yönetim kurulu üyeleri saklamakla görevlidir. Bu görev, bir yönetim kurulu üyesine de verilebilir. Bu defter ve belgelerin saklanma süresi beş yıldır.
b) Tasfiyenin mahkeme kararı ile yapılması:
Tüzükte tasfiyenin ne şekilde yapılacağının genel kurul kararına bırakıldığı hallerde, genel kurul tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamış veya son yönetim kuruluna yapılan tebligata rağmen tasfiye işlemleri yapılmamışsa, yahut dernek mahkeme kararı ile feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme kararıyla bulunduğu ildeki amacına en yakın ve kapatıldığı tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir.
Bu derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi mahkeme kararında belirtilen esaslara göre yapılır ve tasfiyenin tamamlanmasını müteakip, durum ilgili mülki idare amirliğine bildirilir.
Kütükten silme
Madde 90 - Derneklerin tüzel kişiliklerinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, para, mal ve haklarının tasfiye ve intikal işlemlerinin tamamlanmasını müteakip, yukarıdaki madde hükümlerine göre tasfiye sonucunun bildirilmesi üzerine, bunların dernekler kütüğündeki kayıtları merkezlerinin bulunduğu yer (Değişik ibare:RG-31/7/2009-27305) il dernekler müdürünün onayı ile silinir, şubelerinin bulunduğu valiliklere ve Bakanlığa da bilgi verilir.
Derneklerin merkezlerinin bulunduğu il dışındaki şubelerinin kayıtları, şubenin bulunduğu yer (Değişik ibare:RG-31/7/2009-27305) il dernekler müdürünün onayı ile silinir, dernek merkezinin bulunduğu il valiliğine ve Bakanlığa da bilgi verilir.
Yabancı dernek ve yabancı vakıfların Türkiye’deki şube ve temsilciliklerinin kütükten silinmesine ilişkin işlemler Daire Başkanlığınca yerine getirilir.

 

ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Genel Hükümler

Kamu kurum ve kuruluşları ile yürütülen ortak projeler
Madde 91 - Derneklerin, görev alanlarına ilişkin konularda kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği yapabilmesi, ortak bir projenin yürütülmesi şeklinde olur. Ancak, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklıdır. Projelerin, toplumun ihtiyaç ve sorunlarına yönelik çözümler üretecek ve toplumsal gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olması şarttır. Yapılacak protokol çerçevesinde, projenin yürütülmesinden sorumlu olan, kamu kurum ve kuruluşu ile derneğin eşit sayıda temsilcilerinden oluşan ve tercihen koordinatörlüğünü dernek temsilcilerinden birinin yaptığı bir proje yönetim grubu oluşturulur. Protokolde, proje yönetim grubunda proje saymanı olarak dernek saymanının yer alması zorunludur. (Değişik son cümle:RG-23/1/2013-28537) Gerekli görülen hallerde protokol, proje ve diğer belgelerin bir örneğinin dernekler birimine verilmesi istenir.
Kamu kurum ve kuruluşları ile dernekler yürütecekleri­ ortak projelerde kendi kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı hallerde, ortaklık anlaşması çerçevesinde, proje maliyetine sağlayacakları nakdi katkıları ortak bir  hesapta bloke ederler. Kamu kurum ve kuruluşları projelere en fazla ayni veya nakdi yüzde elli katkıda bulunabilirler. Kamu kurum ve kuruluşları proje süresini geçmemek şartıyla, ortak projeye arsa tahsisinde bulunabilir. Proje çerçevesinde yapılacak harcamaların bir bankada açılacak ortak bir hesaptan yapılması, harcamaların belgelendirilmesi ve bu belgelerin asıl suretlerinin dernekler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşunda saklanması zorunludur.
Bu şekilde yürütülen projelerin gerçekleşme durumu ve bu projeler için yapılan harcamalar ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından denetlenebileceği gibi, mülki idare amirleri tarafından da denetlenebilir.
Değişikliklerin bildirilmesi
Madde 92 - Dernekler, yerleşim yerlerinde meydana gelen değişiklikleri Yerleşim Yeri Değişiklik Bildirimini EK- 24; genel kurul toplantıları dışında dernek organlarında meydana gelen değişiklikleri Dernek Organlarındaki Değişiklik Bildirimini EK- 25 doldurmak suretiyle, değişikliği izleyen otuz gün içinde mülki idare amirliğine bildirmekle yükümlüdürler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…) 
Dernek tüzüklerinde yapılan değişiklikler de tüzük değişikliğinin yapıldığı genel kurul toplantısını izleyen otuz gün içinde, genel kurul sonuç bildirimi ekinde mülki idare amirliğine bildirilir.
Taşınmazların bildirilmesi
Madde 93 - Dernekler edindikleri taşınmazları tapuya tescilinden itibaren otuzgün içinde EK- 26’da gösterilen Taşınmaz Mal Bildirimini doldurmak suretiyle mülki idare amirliğine bildirmekle yükümlüdürler. (Mülga cümle:RG-30/10/2011-28100) (…) 
Platformlar
Madde 94 - Dernekler, amaçları ile ilgisi bulunan ve kanunlarla yasaklanmayan alanlarda, diğer dernek, vakıf, sendika ve benzeri sivil toplum kuruluşlarıyla ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere platformlar oluşturabilirler. Platformların oluşturulabilmesi için derneklerin yetkili organlarınca alınacak kararlarda, derneği temsille görevlendirilecek kişi veya kişiler belirlenir.
Bir platformun faaliyete başlayabilmesi için, temsilciler tarafından bir mutabakat tutanağı düzenlenir. Bu tutanakta, platformun oluşturulma amacı, çalışmaların yürütüleceği yerleşim yeri ile yönetim grubu üyeleri ve koordinatörünün isimleri belirtilir.
Yurt açma
Madde 95 - Derneklerin, tüzüklerinde gösterilen amaç ve çalışma konularını gerçekleştirmek üzere, eğitim ve öğretim faaliyetleri için yurt açmaları ve bu yurtların devri, nakli, kapatılması ile bunların idaresi, işletilmesi ve denetlenmesi gibi konularda 3/11/2004 tarihli ve 2004/8106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 3/12/2004 tarihli ve 25659 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliğinin Dernekler Kanununa ve bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Dernekler, açacakları yurtlara ilişkin olarak Milli Eğitim Bakanlığından ve valilikten almış oldukları yurt açma izin belgelerinin birer suretini, bu izin belgesini aldıkları tarihten itibaren onbeş gün içinde dernekler birimlerine vermek zorundadırlar.
Derneklerin açacakları lokalleri ve yurtları dışındaki tesisler genel hükümlere tabidir.
İşlemlerin elektronik ortamda yapılması
Madde 96 – (Değişik:RG-30/10/2011-28100) (3)
Daire Başkanlığı, bu Yönetmelik gereğince mülki idare amirliklerine verilecek beyanname ve bildirimlerin şifre, elektronik imza veya diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi hususlarında izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, beyanname ve bildirimlerin aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname ve bildirimler ile derneklerin nitelikleri, amaç ve çalışma konuları itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya yetkilidir.
Elektronik ortamda beyanname ve bildirimleri doldurma yetkisi, dernek başkanına dernek yönetim kurulu kararı ile verilir. Dernek başkanı, derneğin merkezinin bulunduğu yerin valiliğine, dernek karar defteri ve konuya ilişkin olarak alınmış yönetim kurulu kararı fotokopisi ile yazılı olarak başvurur. Başvuru yazısı ile karar defteri yetkili il dernekler müdürlüğü personeli tarafından incelenir ve karar fotokopisi mühürlenerek imzalanır. Dernek başkanlarına, il dernekler müdürlüklerince müracaat anında sistemden üretilecek kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf verilir. Kapalı zarfın tesliminde, derneğin adı ve kütük numarasını, teslim eden ve teslim alan kişilerin ad ve unvanlarını, zarfın kapalı olarak teslim edildiğini içeren bir tutanak düzenlenir. Bu tutanak dernek başkanı, il dernekler müdürü ve bir personel tarafından tarih ve saat konulmak suretiyle imzalanır.
Dernek tarafından elektronik ortamda beyanname ve bildirimleri doldurma yetkisi verilen ve kapalı zarf alan dernek başkanının değişmesi halinde, değişiklik mülki idare amirliğine bildirilir, daha önce verilen kullanıcı kodu, parola ve şifre iptal edilir. Derneğin talebi üzerine yeni kullanıcı kodu, parola ve şifre verilir.
Elektronik ortamda gönderilen beyanname ve bildirimler ile kağıt ortamında gönderilen beyanname ve bildirimler arasında hukuki sonuçları itibariyle hiçbir fark bulunmamaktadır. Kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanmak suretiyle elektronik ortamda doldurulmuş ve onaylanmış beyanname ve bildirimler, dernek tarafından verilmiş beyanname ve bildirimler olarak kabul edilir.
Elektronik ortamda gönderilmesi mümkün olmayan veya sisteme yüklenemeyen beyanname ve bildirim ekleri, derneğin merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine elden verilir veya posta yoluyla taahhütlü olarak gönderilir.
Beyanname ve bildirimlerin kanuni sürede verilen beyanname ve bildirimler olarak kabulü için, elektronik ortamda doldurma ve onaylama işleminin en geç beyanname ve bildirimlerin verilmesi gereken son gün saat 24:00'den önce tamamlanmış olması gerekmektedir.
Beyanname ve bildirimlerin teknik arızalar nedeniyle elektronik ortamda gönderilmesinin mümkün olmaması halinde, kanuni sürenin son günü mesainin bitiş saatine kadar, derneğin merkezinin bulunduğu yerin mülki idare amirliğine elden verilmesi veya posta yoluyla taahhütlü olarak gönderilmesi gerekmektedir.
Kullanıcı kodu, parola ve şifre verilen kişiler, bunları başka amaçla kullanamazlar, bir başkasının kullanmasına da izin vermezler. Kullanıcı kodu, parola ve şifrelerinin çalındığını, kaybedildiğini veya hangi nedenle olursa olsun yetkisiz kişilerce kullanıldığını öğrenen dernekler, derhal il dernekler müdürlüğüne veya Daire Başkanlığına bilgi verirler.
Kendilerine kullanıcı kodu, parola ve şifre verilen kişiler, bildirim anına kadar yapılan işlemlerden ve taraflarına verilen kullanıcı kodu, parola ve şifrenin kullanımından sorumludur.
Elektronik ortamda yapılan işlemlerin tespit ve tevsikinde, Daire Başkanlığının kayıtları esas alınır.
Daire Başkanlığı, elektronik ortamda verilen belgeleri, İçişleri Bakanlığının arşiv mevzuatında belirtilen sürelere uygun olarak elektronik ve benzeri ortamlarda saklar. Elektronik ortam dışında oluşturulması halinde, bu belgeler elektronik ortama aktarılarak işlem yapılabilir.
Elektronik ortamın güvenliğinin ve iş sürekliliğinin sağlanması, yetkisiz erişimin engellenmesi hususunda Daire Başkanlığı tarafından gerekli tedbirler alınır. Daire Başkanlığı, elektronik ortamdaki belgelerin değiştirilmesini ve aslına uygun olmayan biçimde çoğaltılmasını önleyen teknik tedbirleri alır.
Bilanço esasına göre defter tutan dernekler ile kamu yararına çalışan dernekler, bu Yönetmelik çerçevesinde vermekle yükümlü oldukları beyanname ve bildirimlerini, Daire Başkanlığının internet sayfası üzerinden, kullanıcı kodu, parola ve şifre kullanarak göndermek zorundadırlar.
Elektronik ortamda beyanname ve bildirim gönderme zorunluluğu bulunmayan dernekler, kendi istekleriyle bu maddede belirtilen usullere uymak suretiyle beyanname ve bildirimlerini elektronik ortamda gönderebilirler.
Verilerin elektronik ortama kaydedilmesi
Madde 97 - Bilanço esasına göre defter tutan dernekler ile kamu yararına çalışan derneklerin verdikleri belgeler hariç olmak üzere, bu Yönetmelik çerçevesinde mülki idare amirliğine verilmesi zorunlu olan belgelerden Genel Kurul Sonuç Bildirimi (EK- 3), Yurtdışından Yardım Alma Bildirimi (EK- 4), Türkiye’de Kurulu Vakıfların Yurt Dışı Faaliyette Bulunma İzin Başvuru Formu (EK- 5), Yetki Belgesi (EK- 19), Dernek Beyannamesi (EK- 21), Proje Bildirimi (EK- 23), Yerleşim Yeri Değişiklik Bildirimi (EK- 24), Dernek Organlarındaki Değişiklik Bildirimi (EK- 25), Taşınmaz Mal Bildirimi (EK- 26) il dernekler müdürlüklerince, Yabancı Tüzel Kişilerin Türkiye’de Faaliyette Bulanabilmelerine İlişkin Başvuru Formu (EK- 6) ise Daire Başkanlığınca elektronik sisteme kaydedilir.
İl dernekler müdürlüklerinde tutulan kütük defterine kaydedilmesi zorunlu olan diğer bilgiler il dernekler müdürlüklerince; Daire Başkanlığında tutulan kütük defterine kaydedilmesi zorunlu olan birlikler ile yabancı dernek ve vakıfların şube ve temsilciliklerine ilişkin bilgiler Daire Başkanlığınca, birinci fıkrada belirtilen usule uygun olarak elektronik sisteme kaydedilir.
Verilecek belgeler
Madde 98 - Bilanço esasına göre defter tutan dernekler ile kamu yararına çalışan dernekler istenilmesi halinde, bu Yönetmelik çerçevesinde Daire Başkanlığı ve dernekler birimlerine vermekle yükümlü oldukları belgeleri, asıllarının yanında kompakt disk veya disket gibi elektronik ortamlarda da verirler.
Bakanlığa gönderilecek belgeler
Madde 99 – (Değişik:RG-30/10/2011-28100)
Mülki idare amirliğine verilen ve elektronik ortamda taranarak e-İçişleri Sistemi ile Dernekler Dairesi Başkanlığının e-Arşiv Sistemine yüklenen evrakın eki olan ancak sisteme yüklenemeyen elektronik, basılı veya görsel her türlü materyal, mülki idare amirliğince gerekli görülmesi veya istenmesi halinde ayrıca Bakanlığa gönderilir.
Yardım toplama faaliyeti
Madde 100 - Gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergilerin 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununa göre yapacakları yardım toplama faaliyetleriyle ilgili iş ve işlemler dernekler birimlerince yürütülür. Dernekler birimleri, bu faaliyetlerin sonuçları hakkında ilgili valiliğe ve Bakanlığa elektronik ortamda bilgi verir.
Yeniden değerleme
Madde 101 - Bu Yönetmelikte belirtilen parasal hadler, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu uyarınca Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle uygulanır. Ancak, güncellemede bir YTL’nin altındaki tutarlar dikkate alınmaz.
Diğer düzenleyici işlemler
Madde 102 - Bu Yönetmelik çerçevesinde görev alanı ile ilgili ihtiyaç duyulan konularda diğer alt düzenleyici işlemler hazırlanır. Bunlardan mevcut hak ve yükümlülükleri düzenleyenler Resmi Gazete’de yayımlanır.
Diğer hükümler
Madde 103 - Yardım toplama konularında, 23/6/1983 tarihli ve 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu hükümleri uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 104 - 9/6/1984 tarihli ve 18426 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Dernek Gelirlerinin Toplanmasında Kullanılacak Alındı Belgeleri Hakkında Yönetmelik”, 1/5/1985 tarihli ve 18879 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Dernekler Tarafından Kurulan Sandıkların Tabi Olacağı Esaslar Hakkında Yönetmelik”, 5/4/2003 tarihli ve 25070 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Derneklerin Tutacakları Defter, Muhasebe Hesap Kayıtlarıyla İlgili Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik” ile 15/10/2002 tarihli ve 24907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı Kuruluş, Görev, Çalışma ve Denetim Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik”in 21 ila 68 inci maddeleri ve EK 1, 2, 3 ve 4 üncü maddeleri  ek ve değişiklikleriyle birlikte yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 - Dernekler gelirlerini, yeni alındı belgelerini bastırıncaya kadar Maliye Bakanlığınca bastırılıp derneklere satışı yapılan alındı belgeleri ile toplamaya devam ederler. Ancak bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içinde dernekler alındı belgelerini bastırmak zorundadırlar. Bu sürenin bitiminden sonra Maliye Bakanlığınca bastırılan alındı belgeleri kullanılmaz.
Geçici Madde 2 - Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce mülki idare amirliklerince verilmiş olan yetki belgeleri süreleri bitinceye kadar kullanılabilir.
Geçici Madde 3 - Halen kullanılmakta olan kütük defterlerinin mevcudu bitinceye kadar kullanılmasına devam olunur.
Geçici Madde 4 - Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce faaliyette bulunmasına izin verilen lokaller, durumlarını (Değişik ibare:RG-22/3/2008-26824) dört yıl içinde bu Yönetmelikte öngörülen koşullara uygun hale getirirler.
Geçici Madde 5 - E-dernekler yazılımının devreye girmesinden itibaren iki yıl içerisinde merkez ve taşradaki mevcut arşivler, adı geçen yazılım formatında elektronik ortama aktarılır ve dijital arşivler oluşturulur.
Yürürlük
Madde 105- Bu Yönetmeliğin; 96 ncı maddesi 1/1/2006 tarihinde, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 106 - Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı yürütür.
 
__________
(1) Bu değişiklik 31/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer.
(2)Bu değişiklik 1/5/2013 tarihinde yürürlüğe girer.
(3)Bu değişiklik 31/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer. (Bknz: Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, RG-21/12/2011-28149)